O‘zbek va tojik xalqlarining azal birodarligi, quda-andayu qarindoshligi ham o‘zlarini o‘rab turgan ona tabiatdan ulgu olgandek go‘yo! Ulug‘ Hisor tizmalarida jimirlab erigan qorlar Pomir tog‘larining kiftidan yo‘lga tushgan oydin buloqlarga qo‘shilib Amudaryo degan shashtli daryoni bunyod etadi.
O‘zbek bilan tojik ikki tilda so‘zlashadigan bitta millatdir, degan naql ham bejiz paydo bo‘lmagan. Dini, qadriyatlari, eng kichik irimlaridan to‘yu marakalardagi marosimlarigacha bir-biriga uyg‘un bo‘lgan bu xalqlar Markaziy Osiyoning eng so‘lim manzillarida yaqin qo‘shni bo‘lib yashashlari ham bejiz emas.
Quyida o‘zbek adabiyotining ikki zabardast shoirining qalamiga mansub bo‘lgan she’rlar ham ana shu qadim muhabbatning mevasi o‘laroq tug‘ilgan bo‘lsa neajab.
O‘zA
Abdulla Oripov
O‘zbekiston xalq shoiri
O‘zbegim tojik bilan
Do‘stu qardoshdir azaldan
O‘zbegim tojik bilan,
Ikkisi bir bayt g‘azaldan
O‘zbegim tojik bilan.
Qay yo‘sin aylay qiyos men
Bul shirin do‘stlik so‘zin,
Totlidir boldan, asaldan,
O‘zbegim tojik bilan.
Baxtga yor doim Navoiy
To Jomiy bor ekan,
Biz ular qo‘ygan tamaldan,
O‘zbegim tojik bilan.
Fahm etib boqsang agarda,
Biz qo‘sha sayyoramiz,
Bu Ali so‘zlar Zuhaldan,
O‘zbegim tojik bilan.
Bir egatning boshi senu
Bir egatning boshi men
Yer ekib tinmas hamaldan
O‘zbegim tojik bilan.
Bul qadrdon ikki do‘stga
Hohishimdir to abad
Topsa bir ma’no masaldan,
O‘zbegim tojik bilan.
Erkin Vohidov
O‘zbekiston xalq shoiri
Tojik birodarimga
Biz ikki yondosh elga,
Qarindosh, qondosh elga,
Jondosh, imondosh elga,
Farzand bo‘lamiz, do‘stim.
Shajarada tomirmiz,
Tiyonshonmiz, Pomirmiz,
Nechun o‘zdan tonurmiz,
Baland bo‘lamiz, do‘stim.
Beruniy, Ibn Sinoga,
Jomiydek pok siymoga,
Navoiydek dahoga,
Dilband bo‘lamiz do‘stim.
Shiru shakar azaldan,
Totli bizga asaldan,
Bir bayt kabi g‘azaldan,
Payvand bo‘lamiz, do‘stim.
Qonlar olud yerimiz,
Yov ko‘ksida tiyrimiz,
Birimiz o‘q, birimiz—
Kamand bo‘lamiz, do‘stim.
O‘rtamizga ko‘p nifoq,
Solmoq bo‘ldilar biroq,
Asli biz et va tirnoq—
Monand bo‘lamiz, do‘stim.
Bir zaminda don ekib,
Bir Vatanda jon chekib,
Do‘st g‘amiga qad egib,
Dardmand bo‘lamiz, do‘stim.
Biz xush niyat me’morlar,
Qulab eski devorlar,
Yayrasa do‘stu yorlar,
Xursand bo‘lamiz, do‘stim.
O‘MI Matbuot xizmati
Savol: Masjidul haromda namozlarni jamoat bilan o‘qib, keyingi namoz vaqtini kutib o‘tirganimizda, ayrim hojilarimiz yotgan holda uxlab qolib, keyingi namozga azon aytilganda, tahorat qilmay namoz o‘qishayotganiga guvoh bo‘ldim.
Buning xukmi dinimizda qanday? Chunki uxlash tahoratni buzadi deb o‘qiganmiz va shunga amal qilamiz. Yoki masjidul haromda ayrim hukmlar o‘zgaradimi?
Javob: Bismillahir rohmanir rohiym. Hanafiy mazhabiga ko‘ra, biror narsaga suyanib, yoki yonboshlagan holda uxlash tahoratni sindiradi. Bu hukm masjidul haromga ham tegishli. Siz aytgan hojilar yerga yonboshlagan holda uxlagan bo‘lsalar, tahoratlari sinadi. Lekin ko‘zini yumib, uxlamasdan, zikr qilib yotadiganlar ham bo‘ladi. Agar shunday qilgan bo‘lsalar, tabiiyki tahoratlari sinmaydi.
Masjidul haromda dunyoning turli nuqtasidan kelgan ziyoratchilar ibodat qiladi. Ularning ichida ilmli insonlar bilan bir qatorda ibodatga endi kirgan, shar’iy hukmlarni yaxshi o‘zlashtirmaganlar ham bo‘ladi. Ularning qilayotgan ishini ko‘rib, anavilar qilyapti-ku, demak, noto‘g‘ri emas ekanda, deb qilib ketavermaslik kerak.
Qolaversa, u yerda turli mazhab odamlari ibodat qiladi. Ayrim mazhablarda uxlash, badandan qon chiqish kabi ishlar tahoratni sindirmaydi. Ammo bizning mazhabimizda har ikkisi ham tahoratni buzadi va bunga ulamolarimiz bir qancha hadislarni dalil o‘laroq keltirganlar.
Shu bois, ulug‘ makonlarga ibodatga otlanayotgan odamlar: xoh erkak, xoh ayol kishi bo‘lsin, shar’iy hukmlarni bilib olishi yoki biladigan odam hamrohligida borishi maqsadga muvofiq bo‘ladi. Aks holda ibodat qilaman deb, gunohga botishi hech gap emas. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.