Hozir Amerikada uch yuz ming nafarga yaqin o‘zbek yashaydi. Dastlab, o‘tgan asrning 60–70-yillari o‘n mingga yaqin o‘zbek oilalari bu o‘lkada qo‘nim topishdi. Bir necha ming nafar o‘zbeklar 80-yillarda Turkiya va Afg‘oniston orqali o‘tishgan. O‘zbekiston mustaqilligidan keyin har yili salkam ikki ming fuqaro AQSH hukumati taqdim etayotgan «Yashil chipta» sohibiga aylanyapti.
Ingliz tilini yaxshi o‘zlashtirgan va o‘qishni davom ettirish uchun kelgan yoshlar yuqori malakali mutaxassis bo‘lib, Vatanga qaytib, tanlagan sohalarida ishni davom ettirish uchun aniq maqsad sari intilishyapti.
Bugun ular faqat ishchi emas, balki tadbirkor, o‘qituvchi, professor, advokat, uchuvchi va hatto huquqshunos bo‘lib davlat tashkilotlarida ishlashyapti. Davlat mutaxassislari kuzatuvlariga ko‘ra, Amerikada turmush kechirayotgan millatlar orasida o‘zbeklar o‘zining qonunga itoatliligi, mehnatsevarligi, insonparvarligi va mehmondo‘stligi bilan alohida ajralib turarkan.
Vatandoshlarimiz nafaqat AQSH jamiyatining bir qismi, balki o‘zbek milliy madaniyati, qadriyatlari va urf-odatlarining muhim bo‘g‘ini sifatida ham mazmunli hayot kechirishmoqda. Bunda, albatta, millatimiz, xalqimiz ravnaqi, madaniyatimiz targ‘ibotiga bag‘ishlab o‘tkazilayotgan turli tadbirlarning ahamiyati katta. Har yili O‘zbekistonning Amerikadagi elchixonasi yurtimiz mustaqilligi, Navro‘z va hayit bayramlariga bag‘ishlab vatandoshlarni tadbirga taklif qiladi va shodiyonalar keng nishonlanadi.
Yurtdoshlarimiz tashkil etgan «Turkiston-Amerika» uyushmasi va «O‘zbek Amerika» jamiyati u yerdagi o‘zbeklarni birlashtirib turadi. Vatandoshlarimiz Pensilvaniya, Filadelfiya, Texas, Chikago va yanada uzoq shtatlarda umrguzaronlik qilmasinlar, ularning holidan xabar olib turishadi. Jamiyat milliy qadriyatlarimizni saqlab qolish va yoshlarni Vatanga muhabbat ruhida tarbiyalash maqsadida turli anjumanlar o‘tkazadi. Ularga osh, halim va sumalak kabi milliy taomlar tortiq qilinadi. Bundan tashqari, uyushma o‘n yildan beri muntazam Ramazon oyida O‘zbekistondan murattab qorilarni taklif qilyapti. Qorilarimiz u yerdagi jome masjidlarida xatmga o‘tib, ma’ruzalar qilishadi va ularning savollariga javob berishadi.
Amerikada bir guruh o‘zbekistonlik tashabbuskor yoshlar yetakchi mutaxassislar bilan hamkorlikda ingliz tilida «The Uzbek Times» jurnali va o‘zbek tilida «Vatandosh» gazetasini chop etishyapti. Jurnal va gazeta, avvalo, buyuk ajdodlarimiz hayoti va ijodi, o‘zbek milliy an’analari, vatandoshlarimiz yutuq va muammolari, turmush tarzi haqida ma’lumot beradi. Gazeta oyda, jurnal esa har faslda bir marta chop etiladi.
Amerikalik o‘zbeklarning ham orzusi kindik qoni to‘kilgan ona yurtga qaytishdir. Albatta, ko‘chada millatdoshini ko‘rib, Vatanni eslaganida, ona zaminning muqaddas tuprog‘i qay darajada o‘ziga tortishini faqat hijronda yashayotgan odamgina his etishi mumkin.
Azizxon HAKIMOV
tayyorladi.
Afv – o‘ch olishga qodir bo‘la turib, toyilish va xatolardan o‘tib kechirib yuborish demakdir. Buning yana bir ma’nosi adovat va nafrat kabi illatlarni qalbdan ketkazish bo‘lib, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam bu borada: “Qiyomat kunida jarchi nido qilib: “Allohning zimmasida savobi borlar tursin va jannatga kirsin”, deyiladi, dedilar. Sahobalar: “Allohning zimmasida ajri borlar kimlar?” – deb so‘rashdi. Nabiy alayhissalom: “Odamlarni afv qilib yuboruvchilar” [1], deb javob berdilar.
Agarda siz ham Allohning zimmasida ajri borlar qatorida bo‘lishni istasangiz sizga yomonlik qilgan, sizning haqqingiz borasida xato qilgan kishining xato va kamchiliklarini kechirib yuboring. Axir Alloh taolo: «...Bas, kimki afv etib (o‘rtani) tuzatsa, bas, uning mukofoti Allohning zimmasidadir. Albatta, U zolim (tajovuzkor)larni sevmas»[2], deydi.
Sizga nisbatan xato qilgan kishilarga yumshoq munosabatda va sabrli bo‘lish, sizni ulushingizdan mahrum qilganlarga ham ziqnalik qilmaslik, siz bilan aloqani uzmoqchi bo‘lganlar bilan ham aloqani ushlab qolish, uzilganlarini tezlik bilan qayta yo‘lga qo‘yish – bularning bari qandayin axloq ekanini ko‘ringki, ular o‘z sohibini qiyomat kunida yuksak martaba va maqomlarga erishtiradi.
Rivoyatlarda kelishicha, bir a’robiyni tuhmat qilgani sababli sultonning huzuriga keltirishibdi. U yo‘l-yo‘lakay «Mana mening kitobimni o‘qinglar» degan oyati karimani tilovat qilib boribdi. Atrofdagilardan biri unga qarata: “Bu qiyomat kuni aytiladi, bugun emas”, debdi. A’robiy javob berib: “Xudo haqqi, bu kun qiyomat kunidan-da yomonroq. Chunki qiyomat kunida mening yomonliklarim bilan birga yaxshiliklarim ham ko‘rsatiladi va hisobga olinadi. Bugun mening yomonliklarimni e’tiborga olyapsizlar-u, yaxshiliklarimni inobatga olarmidingiz?!” – debdi.
Siz otasiz! Farzandingiz bir marotaba xatoga yo‘l qo‘ydimi, bunday vaziyatda uning barcha yaxshiliklarini unutib yubormang.
Mabodo do‘stingiz sizga nisbatan bir gal xato ish qilib qo‘ysa, siz u bilan birga yelkama-yelka turib o‘tkazgan yaxshi kunlaringiz va uning chiroyli do‘stligi va sadoqatini esdan chiqarmang.
Muhammad ibn Abu Bakr rahmatullohi alayh bunday deydilar: “Ey inson! Sen va Robbing o‘rtasida O‘zidan boshqasi bilmaydigan xato va kamchiliklaring bor. Alloh ularni kechirib yuborishini xohlaysan. Agar rostdan ham shu gunohlaring afv etilishi ishtiyoqida bo‘lsang, u holda U Zotning bandalaridan o‘tgan xatolarni kechir va afv et. Alloh sening xatolaringdan kechishini istasang, sen ham bandalarining xatolarini o‘tib yubor”.
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Imom Tabaroniy hasan sanad bilan rivoyat qilgan.
[2] Shuro surasi, 40-oyat.