Sayt test holatida ishlamoqda!
06 Iyun, 2025   |   10 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:07
Quyosh
04:50
Peshin
12:27
Asr
17:36
Shom
19:56
Xufton
21:33
Bismillah
06 Iyun, 2025, 10 Zulhijja, 1446

Ayolning ota-onasi kuyovining uyiga qancha muddatda mehmonga kelishi mumkin?

08.03.2018   5200   3 min.
Ayolning ota-onasi kuyovining uyiga qancha muddatda mehmonga kelishi mumkin?

Islam-Today saytiga quyidagicha savol yo‘llangan: “Men rafiqam bilan alohida yashayman. Biroq uning ota-onasi biznikiga juda ko‘p keladi. Mening qaynonam bilan aloqalarim yaxshi emas. Shu sababli ularning har bir tashrifi kelishmovchiliklarga sabab bo‘ladi. So‘ramoqchi bo‘lganim, ular uyimizga qay darajada tez-tez kelishi mumkin va qancha muddat biznikida qolishi o‘rinli?”

Javob: Fiqhga ko‘ra, erkakning ham, ayolning ham ota-onasi hurmatga loyiq. Buni bizdan islomiy tarbiya talab qiladi. O‘z navbatida hech qanday majburiyat chegarasiz emas. Bu shuningdek er-xotin bir-birining ota-onasiga hurmat bajo keltirish masalasiga ham tegishli.

Mazkur hurmatning saqlanib qolishi uchun fiqhda bu tashriflarning vaqti va davomiyligi belgilab qo‘yilgan. Agar ayolning ota-onasi qizi va kuyovidan uzoq bo‘lmagan joyda yashaydigan bo‘lsa, ular haftada bir marta uning uyiga borib, ertalabdan kechgacha u yerda bo‘lishi mumkin. Yoki qizini o‘z uyiga taklif qilishi ham mumkin. Shunday ekan, ular yoki kuyovning uyiga ertalab borib, kechgacha o‘tirishi, yoki qizini uyga taklif qilib, kechki payt qaytarib olib kelishi joiz. Bu holatda ayolning ota-onasi o‘z qizi bilan ko‘rishib turadi va shu bilan bir qatorda kuyovi bilan yaxshi hamda hurmatga yo‘g‘rilgan aloqalarni saqlab qoladi.

Agar ayolning ota-onasi uzoq joyda yashaydigan bo‘lsa, ularning tashrifi haftasiga bir martadan, yiliga bir martagacha qisqarib ketadi. Ular oldindan keladigan vaqtini aytgan holda, qizining oldida qanchadir muddat bo‘lishi va shundan keyin o‘z uyiga qaytib ketishi mumkin.

Bu singari tashriflar ota-onalarning farzandlari bilan aloqada bo‘lishlari yo‘lidagi huquqlaridir. Shu sababli, bundan og‘rinmaslik kerak.

Abu Lays Samarqandiyning “Tanbehul g‘ofiliyn” asarida keltirilganidek, mehmonning huquqi ham chegaralangan va u uch kundan oshmasligi kerak. Aniqroq qilib aytsak, uy egalari uch kun davomida mehmon uchun qayg‘urishi lozim. Uch kun o‘tganidan keyin esa, ular bunday qilishga majbur emas. O‘z navbatida mehmonlar uy egasi tomonidan belgilangan qoidalarga amal qilishi va unga hurmat bilan yondashishi, bu vaqt davomida o‘zining odatlarini unutishi zarur.

Shunga ko‘ra, mehmondorchilik muddati uch kunga teng. Bu muddat o‘tganidan so‘ng uy egasi mehmonlarga boshpana berishdan bosh tortishi mumkin va u bunga to‘la ma’noda haqli.

Azon.uz izohi: “Roddul muxtor” kitobida keltirilishicha, bunday holatda o‘sha joydagi mavjud urfga qarash o‘rinli. Ba’zi holatlar bo‘ladiki, ayol kasal bo‘lib qolishi mumkin. Bunday vaziyatda ayolning ota-onasi tez-tez farzandini ko‘rgani kelishi joizdir. Yoki aksincha, ayol ota-onasidan birining betobligi sababli ularni ko‘rgani tez-tez borishi hollari ham kuzatiladi. Bularning hammasi erning roziligi bilan amalga oshishi shart. Mazkur hollarda erkak kishi vaziyatga to‘g‘ri baho bergan holda qaror chiqarishi zarur.

Manba: https://azon.uz

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Muazzam kunlar og‘ushidamiz

05.06.2025   5121   4 min.
Muazzam kunlar og‘ushidamiz

Diyorimizga ulug‘ ayyom kirib kelmoqda. Qutlug‘ Iydul Azho vatandoshlarimizni xayru saxovat, mehr-oqibat sari chorlaydi. Bu bayram chin ma’noda odamiylik ayyomi. Insonlarga mehr, o‘ksik ko‘ngillarga shodlik ulashish fursati.


Qalblari himmat va karam ne’matidan bobahra xalqimiz bu muazzam kunlarni boy bermaslik uchun fursatni g‘animat biladilar va savobdan bahramand bo‘lib qolishga harakat qiladilar.


Dinimiz ko‘rsatmalari, shariat hukmlarini ustivor tutgan qodir vatandoshlarimiz qurbonliklar qilib, Haqni rozi qilishga, haqdorlar ko‘nglini olishga intiladilar. Yaratganning rahmati yog‘ilib turgan damlarda duolar mustajob bo‘ladi. Alloh taolo o‘zining kalomida “Parvardigoringiz uchungina namoz o‘qing va qurbonlik qiling”, - deb marhamat qiladi.


Bu borada sarvari koinot sayyidimiz ibratlari o‘rinli. Oila a’zolarimizni yo‘qlash, qo‘shnilar holidan xabar olishda, miskinlarni sevintirish-u, xastalar ahvolidan  ogoh bo‘lishda ularning hadisi muboraklari bizga nurli yo‘l, deymiz.


Amallar ko‘p. Ularga beriladigan savoblarning darajasi amalga qarab belgilanadi. Eng savobi ko‘p amal bu farz hisoblansa, boshqalarga yaxshilik ulashish undan keyingi o‘rinda turadigan ulug‘ ibodatdir!


Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam muborak hadislarida boshqalarga qilinadigan yaxshilikni farzdan keyingi o‘rinda turishini bayon qilib shunday dedilar: “Farzlarni ado qilishdan keyingi o‘rinda turadigan Allohga eng suyukli bo‘lgan amal bu musulmoning qalbiga xursandchilikni kiritishdir”.


Shuning uchun Shayx Abdulloh Hoshim rahmatullohi alayh qozilikdan kelgan maoshning teng yarmiga shirinlik sotib olib, o‘zlari bilan olib yurar va har doim uchratgan bolaga shirinlikdan berib, uni xursand qilar edilar.


Ulug‘ kunlarda turibmiz. Har damni g‘animat bilishlik, bir birimizga saxovatda ibrat bo‘lishimiz savobli amallar ekanini his qilmog‘imiz lozim. Bu kunda isrofgarchilikdan xoli dasturxonlar yozish, borimizni boshqalar bilan bo‘lishishga intilishimiz darkor. Xayrni,  yaxshilikni gunohga almashtirib qo‘ymaslik uchun ham uyg‘oq ko‘ngil bo‘lish talab etiladi.


Bugun muazzam kunlar og‘ushidamiz, dedik. Vatandoshlarimiz ulug‘ safarlarni ixtiyor etganlar. Ayni fursatlarda hojilarimiz Mino, Arofat vodiylarida, Muzdalifada – duolar qabul bo‘ladigan makonlarda, zamonlarda ibodatlar qilib, elu yurtga tinchlik, osoyishtalik so‘ramoqdalar. Bu duolar barakotidan diyorimiz ahliga qancha yaxshiliklar yetishadi, inshaalloh. Ibodatlar huzurini totgan odamlarning qalbi salim, ehsonu, muruvvatda peshqadam bo‘lishlari bu eng katta yaxshilik aslida. Hojilarimiz safar odoblarini tushunib, ulug‘ dargohlardan nasibador bo‘lib qaytadilar. Diyorimizga qaytganlaridan so‘ng esa yoshlarimiz ma’naviyatiga kamarbasta bo‘ladigan, Haq va haqiqat yo‘lida sidqidil xizmat qiladigan xolis Haq xizmatchilariga aylanadilar, degan umidimiz bor. Bunday ulug‘ ziyoratlar insonni qaysi yoshda bo‘lmasin, ezguliklarga xayrixox qiladi. O‘zgalar qalbini tushunishga, vatan va xalq manfaati yo‘lida sa’y-harakatga chorlaydi.


Bu kunlarning Yaratgan dargohidagi o‘rni musharraf. Hayit kechalarida duolar qabul bo‘ladi. Qurbonlik go‘shtlaridan nasibador oilalarga xursandchilik kiradi. Bu ehsonlar ortida ham mehr-oqibat, o‘zaro bag‘rikenglik maqsadi mujassam. Biz bu makonda yasharkanmiz, turli millatlar vakillari yagona O‘zbekistonning fuqarolarimiz. O‘zaro tenglik, adolat hukm surgan yurtda birodarlik, yaxshi qo‘shnichilik an’analarini qadrlab yashamoqdamiz. Mahallalarda hamkorlik bilan obodlik sari yo‘l ochilyapti. Vatanimiz kundan- kunga farovon, xalqimiz turmushi chiroyli bo‘lib boryapti. Bu ne’matlarga shukrona qilish, to‘g‘ri yo‘lda sobitqadam bo‘lish ma’rifatimiz, ma’naviyatimiz kamolidan darak beradi.


Xalqimizga saodat va sano ayyomi – Qurbon hayiti muborak bo‘lsin! Barchamizni Yaratgan xayru xursandchiliklar ustida bardavom qilsin. Vatanimiz tinch, yurtdoshlarimizning oilalari farovon bo‘lsin.

Xolmurod MAMAJONOV,

Farg‘ona shahar “Ummul quro” masjidi imom-xatibi

O'zbekiston yangiliklari