Sayt test holatida ishlamoqda!
07 Iyun, 2025   |   11 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:06
Quyosh
04:50
Peshin
12:27
Asr
17:36
Shom
19:57
Xufton
21:34
Bismillah
07 Iyun, 2025, 11 Zulhijja, 1446

Ayolning ota-onasi kuyovining uyiga qancha muddatda mehmonga kelishi mumkin?

08.03.2018   5205   3 min.
Ayolning ota-onasi kuyovining uyiga qancha muddatda mehmonga kelishi mumkin?

Islam-Today saytiga quyidagicha savol yo‘llangan: “Men rafiqam bilan alohida yashayman. Biroq uning ota-onasi biznikiga juda ko‘p keladi. Mening qaynonam bilan aloqalarim yaxshi emas. Shu sababli ularning har bir tashrifi kelishmovchiliklarga sabab bo‘ladi. So‘ramoqchi bo‘lganim, ular uyimizga qay darajada tez-tez kelishi mumkin va qancha muddat biznikida qolishi o‘rinli?”

Javob: Fiqhga ko‘ra, erkakning ham, ayolning ham ota-onasi hurmatga loyiq. Buni bizdan islomiy tarbiya talab qiladi. O‘z navbatida hech qanday majburiyat chegarasiz emas. Bu shuningdek er-xotin bir-birining ota-onasiga hurmat bajo keltirish masalasiga ham tegishli.

Mazkur hurmatning saqlanib qolishi uchun fiqhda bu tashriflarning vaqti va davomiyligi belgilab qo‘yilgan. Agar ayolning ota-onasi qizi va kuyovidan uzoq bo‘lmagan joyda yashaydigan bo‘lsa, ular haftada bir marta uning uyiga borib, ertalabdan kechgacha u yerda bo‘lishi mumkin. Yoki qizini o‘z uyiga taklif qilishi ham mumkin. Shunday ekan, ular yoki kuyovning uyiga ertalab borib, kechgacha o‘tirishi, yoki qizini uyga taklif qilib, kechki payt qaytarib olib kelishi joiz. Bu holatda ayolning ota-onasi o‘z qizi bilan ko‘rishib turadi va shu bilan bir qatorda kuyovi bilan yaxshi hamda hurmatga yo‘g‘rilgan aloqalarni saqlab qoladi.

Agar ayolning ota-onasi uzoq joyda yashaydigan bo‘lsa, ularning tashrifi haftasiga bir martadan, yiliga bir martagacha qisqarib ketadi. Ular oldindan keladigan vaqtini aytgan holda, qizining oldida qanchadir muddat bo‘lishi va shundan keyin o‘z uyiga qaytib ketishi mumkin.

Bu singari tashriflar ota-onalarning farzandlari bilan aloqada bo‘lishlari yo‘lidagi huquqlaridir. Shu sababli, bundan og‘rinmaslik kerak.

Abu Lays Samarqandiyning “Tanbehul g‘ofiliyn” asarida keltirilganidek, mehmonning huquqi ham chegaralangan va u uch kundan oshmasligi kerak. Aniqroq qilib aytsak, uy egalari uch kun davomida mehmon uchun qayg‘urishi lozim. Uch kun o‘tganidan keyin esa, ular bunday qilishga majbur emas. O‘z navbatida mehmonlar uy egasi tomonidan belgilangan qoidalarga amal qilishi va unga hurmat bilan yondashishi, bu vaqt davomida o‘zining odatlarini unutishi zarur.

Shunga ko‘ra, mehmondorchilik muddati uch kunga teng. Bu muddat o‘tganidan so‘ng uy egasi mehmonlarga boshpana berishdan bosh tortishi mumkin va u bunga to‘la ma’noda haqli.

Azon.uz izohi: “Roddul muxtor” kitobida keltirilishicha, bunday holatda o‘sha joydagi mavjud urfga qarash o‘rinli. Ba’zi holatlar bo‘ladiki, ayol kasal bo‘lib qolishi mumkin. Bunday vaziyatda ayolning ota-onasi tez-tez farzandini ko‘rgani kelishi joizdir. Yoki aksincha, ayol ota-onasidan birining betobligi sababli ularni ko‘rgani tez-tez borishi hollari ham kuzatiladi. Bularning hammasi erning roziligi bilan amalga oshishi shart. Mazkur hollarda erkak kishi vaziyatga to‘g‘ri baho bergan holda qaror chiqarishi zarur.

Manba: https://azon.uz

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Qurbon hayiti – ezgulik va bag‘rikenglik bayrami!

05.06.2025   4642   4 min.
Qurbon hayiti – ezgulik va bag‘rikenglik bayrami!

Ramazon hayiti va Qurbon hayiti  Islomning ikki ulug‘ bayramidir. Ularning har birida ulkan ma’naviy ma’nolar bo‘lib, musulmonlar hayotida alohida o‘rin tutadi. Xususan, Qurbon hayiti Islomda fidokorlik, sadoqat va bag‘rikenglik ramzi hisoblanadi.
 

Ushbu muqaddas bayram oldidan Davlatimiz rahbarining maxsus qarorlari qabul qilinishi, Ramazon  va Qurbon hayiti sanalari dam olish kuni sifatida belgilanishi xalqimizning diniy ehtiyojlarini ta’minlash, milliy va diniy qadriyatlarni asrab-avaylash hamda ma’naviy birdamlikni mustahkamlashga xizmat qilmoqda.


Qurbon hayiti Zulhijja oyining avvalgi o‘n kunida nishonlanadi. Ulamolar ta’kidlaganidek, Zulhijjaning avvalgi o‘n kuni Allohning eng mahbub kunlaridan biri bo‘lib, bu kunlarda qilinadigan amallar, ibodatlar, xayru saxovatlar juda ham ulug‘ hisoblanadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: Alloh taolo huzurida yaxshi amallar Zulhijjaning birinchi o‘n kunida qilinadigan amallardek afzalroq amal yo‘q”, — deb marhamat qilganlar. Shunday ekan, ushbu kunlarda yaxshi amallarga shoshilish, savobli ishlarga ulgurib qolish ayni muddaodir.


Qurbon hayitining fazilatlari amallaridan biri – qurbonlik  qilish hisoblanadi. Qurbonlik, Islom dinida ahamiyati katta bo‘lgan amallardan biri bo‘lib, u Qurbon hayiti kunlarida Allohning roziligi uchun fidoiylik ifodasi o‘laroq jonliq so‘yishdir. Bu amal hazrati Ibrohim alayhissalom va payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam sunnatlariga amal qilish, fidokorlik, sabr va taqvo kabi tushunchalarni ifoda etadi.


Qurbonlik qilish nafaqat insonning taqvosi, balki ijtimoiy mehr-oqibat, muhtojlarga g‘amxo‘rlik belgisidir. Qurbonlik go‘shti faqirlarga, qarindoshlarga, qo‘shnilarga tarqatilishi, ahillik va mehr-muhabbatni yanada mustahkamlaydi.


Qurbon hayiti — bu ahillik va mushtaraklikning ramzi bo‘lib, bu kunda musulmonlar o‘z qarindoshlari, qo‘shnilari, do‘stlarining holidan xabar oladilar, uzoqdagi yaqinlarini yo‘qlab borishga harakat qiladilar. Ayniqsa, keksa, bemor, yolg‘iz kishilar holidan xabar olish — dinimizda yuksak ajr hamda e’tiborga sazovor amal hisoblanadi.


Qurbon hayiti insonlarni bir-biriga yaqinlashtiradi, mehru shafqatni uyg‘otadi, bayram munosabati bilan ehson qilish, bolalar va keksalarni xursand qilish kabi amallar nafaqat shaxsiy savob, balki jamiyatdagi yaxshilik muhitini yanada mustahkamlaydi.


Bu kunda imkoni bor insonlar kam ta’minlangan oilalar, yetimlar, ehtiyojmandlar holidan xabar olib, ularga xursandchilik ulashsalar, bu amalning savobi beqiyosdir. Zero, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Mo‘minlarning o‘zaro do‘stliklari, rahm qilishlari va mehr ko‘rsatishlari xuddi bir jasadga o‘xshaydi. Undan bir a’zo xasta bo‘lsa, jasadning qolgani unga qo‘shilib bedor bo‘ladi va isitmalaydi”, — dedilar (Imom Muslim rivoyati).


Azizlar, ayni kunlarda yurtimizdan 15 ming nafardan ziyod yurtdoshlarimiz Islomning besh ustunidan biri bo‘lgan Haj ibodatini ado etishga taraddud ko‘rmoqdalar. Ular orasida yuzlab nuroniylar, onalarimiz, ustoz va ziyolilar bor. Bu har bir yurtdoshimizning qalbida quvonch uyg‘otadi. Ayniqsa, mamlakatimiz rahbari muhtaram Prezidentimiz O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy hazrat bilan telefon orqali muloqot qilib, hojilarimiz ahvolidan xabar olganelari, ularga muborak safarda to‘liq sharoit yaratilishi, Haj ibodatini xotirjam va mukammal ado etishlari uchun zarur ko‘mak va duolarini izhor etganlari katta voqea bo‘ldi.


Bu voqelik yurtimizda din va davlat munosabatlari yangi, barqaror va hamjihat zaminda qurilayotganidan dalolatdir. Bu – xalqimizning muqaddas qadriyatlariga hurmat, Islomning pok ta’limotiga bo‘lgan ehtirom namunasidir.


Bu kabi yuksak e’tiborlar yurtimizda din va davlat o‘rtasidagi muvozanatli munosabatning, xalqning e’tiqodi va qadriyatiga nisbatan hurmat va e’zozning amaliy namunasidir.


Muhtaram yurtdoshlar! Fursatdan foydalanib barchalaringizni iyd al-Azxo – Qurbon hayiti bilan samimiy muborakbod etaman. Yurtimiz tinchlikligi barqaror, xalqimiz totuvligi bardavom bo‘lsin, dinimiz yanada ravnaq topsin, xonadoningizdan fayzu baraka arimasin!


Qurbon hayitingiz muborak bo‘lsin! 

Ubaydulloh Abdullayev, 
Farg‘ona viloyati bosh imom-xatibi

O'zbekiston yangiliklari