Sayt test holatida ishlamoqda!
26 Iyul, 2025   |   1 Safar, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:36
Quyosh
05:13
Peshin
12:35
Asr
17:36
Shom
19:50
Xufton
21:19
Bismillah
26 Iyul, 2025, 1 Safar, 1447

Ibrat olaylik

04.03.2018   4531   2 min.
Ibrat olaylik

Alloh taolo Qur’oni karimning bir necha oyatlarida bizni muhtasham koinotdan ibrat olishga chaqiradi. Odam bolasi Alloh taoloning borligini, birligini, cheksiz qudratini his qilish uchun tog‘larga, dengiz-daryolarga, hayvonotu o‘simlik olamiga va xususan, eng katta mo‘jiza bo‘lmish insonga ibrat nazari bilan boqishi, tafakkur qilishi kerak. Zero, mana bu oyati karimalar shunga undaydi:

(Ey insonlar,) yerda ishonuvchilar uchun alomatlar bordir. O‘zlaringizda ham. Axir, ko‘rmaysizlarmi?!” (Zoriyot, 20 -21).

“Axir, ular tuyaga qarab, qanday yaratilganiga, osmonning qanday ko‘tarib qo‘yilganiga, tog‘larning qanday tiklanganiga va Yerning qanday yoyib-tekislab qo‘yilganiga boqmaydilarmi?!” (G‘oshiya, 17-20).

Tabiatda kechayotgan qayta jonlanish, yangilanish va yasharish jarayonlari ulug‘ Allohning yaratuvchilik qudratini namoyon etadigan eng go‘zal dalillar ekanini payqamaslik mumkinmi? Alloh taolo yaratiqning nima uchun va qanday qilib yaratilganiga diqqatni tortib, bunday marhamat qiladi:

Sizlar o‘zlaringiz ichayotgan suvni (o‘ylab) ko‘rdingizmi?! Uni bulutlardan sizlar yog‘dirdingizmi yoki Biz yog‘diruvchimizmi?! Agar Biz xohlasak, uni sho‘r va achchiq qilib qo‘ygan bo‘lur edik. Bas, shukr qilmaysizlarmi?! Sizlar yoqayotgan olovni (o‘ylab) ko‘rdingizmi?! Uning daraxtini sizlar paydo qildingizmi yoki Biz paydo qiluvchimizmi?! Biz uni (jahannam haqida) bir eslatma va yo‘lovchilar uchun foydalanadigan narsa qilib qo‘ydik. Bas, (Ey Muhammad,) Ulug‘ Rabbingiz nomini (poklab) tasbeh ayting!” (Voqea, 68 -74).

Bu oyatlarni o‘qigach, Allohning borligini, birligini, Uning ulug‘ qudratini tasdiq etishimiz, bergan ne’matlariga shukr qilmasdan ilojimiz qolmaydi. Yer yuzidagi hamma narsa o‘z tili bilan Allohni yod etib, Unga tasbeh aytar ekan, yaralmishlarning eng sharaflisi bo‘lmish insonlarning Undan uzoq qolishi to‘g‘ri bo‘ladimi?

So‘zimizni mana bu oyati karima bilan yakunlaymiz:

(Ey Muhammad,) ayting: “Xabar beringiz-chi, agar Alloh kechani qiyomat kunigacha ustingizda mangu qilib qo‘ysa, Allohdan o‘zga qaysi “iloh” sizlarga biror yorug‘lik keltira olur?! Axir, eshitmaysizlarmi?!” Ayting: “Xabar beringiz-chi, agar Alloh kunduzni qiyomat kunigacha ustingizda mangu qilib qo‘ysa, Allohdan o‘zga qaysi “iloh” sizlarga taskin topadigan kechani keltira olur?! Axir, ko‘rmaysizlarmi?!” (Qasas, 71-72).

O‘MI Matbuot xizmati

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Mo‘miyo iste’mol qilish mumkinmi?

23.07.2025   9279   1 min.
Mo‘miyo iste’mol qilish mumkinmi?

Savol: Mo‘miyo  halolmi? Uni iste’mol qilsa bo‘ladimi?

Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Ha, mo‘miyo halol va uni iste’mol qilish joiz. Mo‘miyo tog‘ jinsidan sizib chiqadigan quyuq modda bo‘lib, tabobatda qadimdan ishlatib kelingan. Shar’iy jihatdan esa, u tog‘ jinsidan sizib chiqadigan tabiiy modda va zararsiz ekanligi e’tiboridan iste’moli halol hisoblanadi. Zero, dinimizda: “Narsalar aslida muboh (halol)dir”, degan qoida bor.

Bundan ma’lum bo‘ladiki, barcha narsalar inson uchun yaratilgan bo‘lib, ulardan foydalanish halol. Qat’iy dalil sobit bo‘lmagunicha hech bir narsa harom bo‘lmaydi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Alloh kitobida halol qilgan narsa halol, harom qilgan narsa harom, sukut qilgan narsa afv (etilgan)dir. Allohdan ofiyatni so‘ranglar, chunki Alloh esdan chiqarguvchi emas”, deganlar (Imom Abu Dovud rivoyati).

Ya’ni Alloh taolo ba’zi narsalar borasida halol yoki harom, degan hukmni bayon qilmagan. Shuning uchun ham ular mubohlik hukmida qolaveradi. Vallohu a’lam.

O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.