Alloh taolo Qur’oni karimning bir necha oyatlarida bizni muhtasham koinotdan ibrat olishga chaqiradi. Odam bolasi Alloh taoloning borligini, birligini, cheksiz qudratini his qilish uchun tog‘larga, dengiz-daryolarga, hayvonotu o‘simlik olamiga va xususan, eng katta mo‘jiza bo‘lmish insonga ibrat nazari bilan boqishi, tafakkur qilishi kerak. Zero, mana bu oyati karimalar shunga undaydi:
“(Ey insonlar,) yerda ishonuvchilar uchun alomatlar bordir. O‘zlaringizda ham. Axir, ko‘rmaysizlarmi?!” (Zoriyot, 20 -21).
“Axir, ular tuyaga qarab, qanday yaratilganiga, osmonning qanday ko‘tarib qo‘yilganiga, tog‘larning qanday tiklanganiga va Yerning qanday yoyib-tekislab qo‘yilganiga boqmaydilarmi?!” (G‘oshiya, 17-20).
Tabiatda kechayotgan qayta jonlanish, yangilanish va yasharish jarayonlari ulug‘ Allohning yaratuvchilik qudratini namoyon etadigan eng go‘zal dalillar ekanini payqamaslik mumkinmi? Alloh taolo yaratiqning nima uchun va qanday qilib yaratilganiga diqqatni tortib, bunday marhamat qiladi:
Sizlar o‘zlaringiz ichayotgan suvni (o‘ylab) ko‘rdingizmi?! Uni bulutlardan sizlar yog‘dirdingizmi yoki Biz yog‘diruvchimizmi?! Agar Biz xohlasak, uni sho‘r va achchiq qilib qo‘ygan bo‘lur edik. Bas, shukr qilmaysizlarmi?! Sizlar yoqayotgan olovni (o‘ylab) ko‘rdingizmi?! Uning daraxtini sizlar paydo qildingizmi yoki Biz paydo qiluvchimizmi?! Biz uni (jahannam haqida) bir eslatma va yo‘lovchilar uchun foydalanadigan narsa qilib qo‘ydik. Bas, (Ey Muhammad,) Ulug‘ Rabbingiz nomini (poklab) tasbeh ayting!” (Voqea, 68 -74).
Bu oyatlarni o‘qigach, Allohning borligini, birligini, Uning ulug‘ qudratini tasdiq etishimiz, bergan ne’matlariga shukr qilmasdan ilojimiz qolmaydi. Yer yuzidagi hamma narsa o‘z tili bilan Allohni yod etib, Unga tasbeh aytar ekan, yaralmishlarning eng sharaflisi bo‘lmish insonlarning Undan uzoq qolishi to‘g‘ri bo‘ladimi?
So‘zimizni mana bu oyati karima bilan yakunlaymiz:
“(Ey Muhammad,) ayting: “Xabar beringiz-chi, agar Alloh kechani qiyomat kunigacha ustingizda mangu qilib qo‘ysa, Allohdan o‘zga qaysi “iloh” sizlarga biror yorug‘lik keltira olur?! Axir, eshitmaysizlarmi?!” Ayting: “Xabar beringiz-chi, agar Alloh kunduzni qiyomat kunigacha ustingizda mangu qilib qo‘ysa, Allohdan o‘zga qaysi “iloh” sizlarga taskin topadigan kechani keltira olur?! Axir, ko‘rmaysizlarmi?!” (Qasas, 71-72).
O‘MI Matbuot xizmati
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Assalomu alaykum va rahmatullohi va barakatuhu
Bugun siz azizlarga so‘zlab beradigan hikoyam Makka shahrida bundan bir necha yuz yillar oldin sodir bo‘lgan hayotiy voqea haqidadir. Bu voqea bilan Saudiyada nashr etiladigan gazetalardan birida tanishganman.
Umra ibodatini ado etish uchun Makka shahriga borganimda gazetadagi “Nima uchun nuringni ortingda qoldirding?” degan maqolaga ko‘zim tushdi. Bu qiziqarli sarlavha meni o‘ziga jalb qildi. Bu nima degani ekan deb qiziqdim. Hikoyani o‘qib, uning mazmunini angladim.
Qadim zamonda o‘ta badavlat odam yashagan ekan. U paytlar qullik davri edi. Bu boyning ham barcha shaxsiy ishlarida unga xizmat qiladigan quli bor edi.
Bomdod namoziga azon aytilganda, xizmatkor tahorat uchun suv tayyorlar va xo‘jayinini uyg‘otardi. Tahoratga yordamlashib bo‘lgach, miltillab yonadigan fonusi bilan yo‘lini yoritib masjidga olib borardi. Bu davrlarda hali elektr tok, chiroqlar yo‘q, yo‘llar zimiston, chang, ko‘chalarda tosh va chuqurlar ko‘p edi.
Shu zaylda qul 20 yildan ortiq xo‘jayiniga xizmat qildi. Kunlarning birida odatdagidek bomdod namoziga ketishayotganida boy yurishdan to‘xtab, joyida biroz jim turib qoldi-da, keyin: “Gaplarimni eshit ey Said”, dedi. Qulning ismi Said edi.
Boy: “Ey Said, men vasiyatnomamda vafot etganimdan keyin merosxo‘rlarim seni ozod qilishlarini yozdim. Bu senga 20 yildan beri menga qilgan sodiq xizmatlaring uchun mukofot bo‘ladi”, deb aytdi.
Lekin bu gapdan Said xursand bo‘lmadi, xo‘jayiniga tashakkur ham izhor etmadi, hatto bir og‘iz so‘z ham aytmadi.
Ertasi kuni yana odatdagidek masjid tomon fonusni yoqib yo‘lga tushishdi. Ammo bu safar har gal xo‘jayinning yo‘llarini yoritib ketadigan xizmatchi orqa tomonga o‘tib olgandi. Xo‘jayin nega bunday qilayotganini tushunmay: “Nega orqamdan ketayapsan? Said senga nima bo‘ldi? Nega oldinda yo‘lni yoritib ketmayapsan?” deb so‘radi.
Bu gaplarni eshitib boy odam qattiq ta’sirlandi. Unga: “Ey Said shu daqiqadan e’tiboran sen ozodsan”, dedi. Said uning bu taklifini rad etib: “Men sizning itoatkor xizmatkoringizman”, dedi.
Ushbu qissadan qanday ibrat olinadi. Ko‘pchilik o‘z nurini oldida emas, balki ortida qoldiradi. Bu nima degani? Ayrimlar: “Boy bo‘lsam falon-falon ishlarni qilaman”, “Vafot etsam kambag‘allarga to‘plagan boyliklarimni tarqatishadi”, “10 yildan keyin falon ishlarni qilaman” deyishadi. Nega o‘sha ishlarni hayotlik vaqtingizda, imkoningiz borida qilmaysiz? Nega nuringizni ortingizda qoldirasiz, oldingizda emas. Nega yaxshiliklar qilishni uzoq yillarga suramiz. Imkon borida darhol yaxshilik qilish haqida o‘ylamaymiz? Biror yaxshilik qilishni imkoningiz bormi, uni hozir qiling, shunda nuringiz oldinda bo‘ladi. Nuringizni aslo orqada qoldirmang!
Davron NURMUHAMMAD