“Ey Allohim, menga haromingdan, halolingni kifoya qilgin. Va O‘z fazling ila O‘zingdan o‘zgadan behojat qilgin”
Kuni kecha niqob taqqan talonchilar o‘g‘rilik sodir etgani va jinoyat davomida qorovulga tajovuz qilishgani hamda agar jinoyatni fosh etsa joniga tahdid qilish bilan qo‘rqitganligi haqida daryo.uz saytida xabar berildi. Undan oldin o‘g‘rilik sodir etayotganida birovning joniga ham tajovuz qilingani va yana boshqa bir qancha o‘g‘rilik haqida xabar berilgan edi.
Islom dini 5 narsaning muhofazasini talab qiladi: jon, din, aql, nasl, mol. Jonga tajovuz – qatl. Dinga tajovuz – riddat. Aqlga tajovuz – mast qiluvchi narsalarni iste’mol qilish. Naslga tajovuz – zino. Molga tajovuz – o‘g‘rilikdir. Bularning bir nechtasi esa o‘g‘rilikda namoyon bo‘ladi. Islom dini bularning har birini ulkan jinoyat hisoblab, barchasiga maxsus iqob va jazolar tayin qilgan.
Alloh taolo hayoti dunyoda faqatgina halol-pok narsadan taomlanishga buyurib: “Ey odamlar! Yer yuzidagi narsalardan halol - poklarini yenglar. Va shayton izidan ergashmanglar, chunki u sizga ochiq-oydin dushmandir”, (“Baqara” surasi, 168 - oyat). Hamda “Niso” surasining 29 – oyatida: “Ey iymon keltirganlar! Bir-biringizni mollarini botil yo‘l bilan yemanglar!” – deb amr qildi.
Ya’ni: Alloh taolo halol-pok rizq yeyishga zid qilib, shayton yo‘lidan yurmaslikka buyurdi. Chunki shayton yo‘lidan yurganlar halol-pok yemaydilar. Ular mol-mulkni qayerdan topyotganlariga ahamiyat bermaydilar. Shayton esa halol yedirmaslik yo‘li bilan bandalarni Allohning toatidan chiqaradi. Unday inson esa halol nima, harom nima farqiga bormay qo‘yadi.
Ikkinchi oyatda Alloh taolo bandalarini bir-birlarining mollarini botil yo‘l bilan yemaslikka amr qildi. Botil yo‘l bilan yeyishning turlari bir qancha bo‘lib, ularning eng yomonlaridan biri – o‘g‘rilikdir. O‘g‘rilik jamiyatni parokanda qiladigan og‘ir jinoyatlardan biri bo‘lib, Islom shariatida qattiq qoralandi. Chunki o‘g‘rilik qilgan inson avvalo o‘zining hamda oila ahlining sha’nini toptaydi, birovning nafaqat mulki, balki joni, or-nomusiga ham tajovuz qiladi.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam shunday deb marhamat qiladilar: “Qiyomat kuni bandadan birinchi bo‘lib 4 narsa haqida so‘raydilar: hayoti haqida – uni nimaga sarf qildi? Yoshligi haqida – uni qanday o‘tkazdi? Mol-mulki haqida – uni qayerdan oldi va nimaga sarf qildi? Hamda bilmi haqida – uni nima qildi”, (Imom Termiziy rivoyati).
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam sizu biz oxiratda birinchi bo‘lib so‘raladigan 4 narsa haqida xabar bermoqdalar. Ulardan biri mol-mulk. Qiyomat kuni Alloh taolo har bir bandadan u haqida, albatta, so‘raydi, hisob-kitobini talab qiladi.
O‘g‘rilikdan ehtiyot bo‘lish kerakki, Alloh uning iqobini og‘ir qiladi. Oxiratda birovning mulkini harom yo‘l bilan o‘zlashtirib olgan insonni savol - javobini haqdorlarga qaytarmagunicha kechiktirib turadi. Ularning haqqini esa u kunda pul bilan topishra olmaydi. Zero u kunda insonning savob va gunohidan o‘zga mulki bo‘lmaydi. Natijada u birovning haqlarini egalariga savobini berish bilan qaytaradi. Alloh saqlasin, savobi tugab qolsa, haqdorlarning gunohlarini o‘z zimmasiga olishni boshlaydi. Endi, jannatga qanday kiradi...
O‘g‘irlikning ham darajasi turlicha bo‘ladi. Biri bir shaxsning mulkiga tajovuz qilish bo‘lsa, boshqasi butun jamiyatning mulkiga tajovuz qilish, yana biri yetimlarning, beva – bechoralarning mulkiga tajovuz qilishdir. Unga qarab iqobining darajasi ham turlicha bo‘ladi.
Bir kuni bir odam boshqasini shunday deb yodga oladi: “U judayam yaxshi inson. Bir kuni ishxonada tekshiruv bo‘lib qoldi, men xavotirga tushdim. Chunki bir oy oldin uyda tom yopayotganda ishxonadan ruxsatsiz 17 kg tunuka olgandim. Agar bilib olishsa, sharmanda qilib, ishdan haydab yuborishar edi. Shunda u odam mendan «spisat» - «ro‘yxatdan o‘chirib» bergan edi”, deydi.
Ba’zi odamlarning ongi shunchalik ham past bo‘lar ekan, o‘zi qilgan gunohiga sherik bo‘lgan kishini yaxshi yodlab xotirlasa. Ular qanchalik katta gunohga qo‘l urganini tasavvur ham qila olishmaydi. Axir ular bu yurtda yashovchi barcha insonlarning haqqiga tajovuz qilishdi. Oxirat kuni mahshargohda haqdor insonlarning har biri ularning oldiga o‘z haqqini talab qilib borishsa, ular nima deb javob berishadi? Ikkalasi ham qariyb 60 yoshga kirishgan, garchi muborak, nuroniy yoshga kirib qolgan bo‘lsada, bu og‘ir gunohining natijasida yuzida nur, elning orasida hurmati yo‘q edi. Bu o‘g‘irlikning hayti dunyodagi jazosi. O‘g‘rilar hech kimga hurmat qilmaydigan, biror kishining hurmatiga sazovor bo‘lmagan, xor holda yashab o‘tadi. Oxiratda esa qanday jazo berilishini Rasululloh sollallohu alayhi vasallam quyidagicha bayon qilganlar: “To‘rt toifa insonga do‘zaxda og‘ir azob berilishi tayin qilingan. Ulardan hatto (o‘zi azoblanayotgan) do‘zax ahli ham zarar ko‘radi. Do‘zah ahli bir-biridan: “Bularni nima sababdan azoblashmoqda? Ular bizning azobimiz ustiga battar ziyoda qilishdi” deyishadi. Ulardan (maxsus jazo olayotganlardan) biri birovning mulkini (egasiga) qaytarmasdan vafot etgan kishi bo‘ladi”, dedilar (Imom Bazzor rivoyati).
E’tibor bering, do‘zah ahli o‘zi judayam og‘ir jazo olayotgan bo‘lsada, uning ustiga-ustak yanada ziyoda qilib, o‘zidan boshqalarga ham zarar yetkazadigan kishi – o‘g‘ri ekan. Darhaqiqat, birovning mehnat qilib, zahmat chekib, oila-ahlini boqaman, yaxshilikka sarflayman, muhtojlarga yordam beraman deb topgan pulini o‘g‘rilagan kishiga yana qanday jazo berilishi mumkin.
Ular nopokdan taomlanishdan tiyilsinlar. Bu dunyoda o‘zi va oila-ahlininig sha’nini oyoqosti qilib, sharmanda qilishdan to‘xtashsin. Zudlik bilan ongini ishlatib, tavba-tazarru qilib hayotini to‘g‘rilashga urinishi, birovning mulkini egasiga topshirishi lozim. Zero, qilmishlari uchun ular Alloh oldida ham, qonun oldida ham, albatta, javob berishadi. Allohning huzurida hotirjam turish uchun ibodatlarni vaqtida bajarib, birovning haqqidan qattiq ehtiyot bo‘lish lozimdir.
Hadisi sharifda halol rizq talab qilish va o‘zgaga muhtoj bo‘lmaslik haqida:
“Alloohumma akfini bihalalika ’an haromik. Va ag‘nini bifadzlika ’amman sivak”
Ya’ni: “Ey Allohim, menga haromingdan, halolingni kifoya qilgin. Va O‘z fazling ila O‘zingdan o‘zgadan behojat qilgin”, deb duo qilishni Habibimiz sollallohu alayhi vasallam ta’lim beradilar.
Alloh taolo barchamizni O‘z rushdu hidoyatidan adashtirmasin!
O‘MI matbuot xizmati
Inson qalbi goh u tarafga, goh bu tarafga o‘zgarib turadi: savobli ish qilganida, qalbi yayraydi, dili cheksiz quvonchga to‘ladi. Gunoh-ma’siyat kirlari esa dil oynasini xiralashtiradi. Oqibatda qalb qorayadi, ko‘ngli xijil bo‘ladi.
Abdulloh ibn Umar roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: "Temirga suv tegsa zanglaydi. Xuddi shunga o‘xshab qalblarni ham zang bosadi", dedilar. Shunda: "Yo Rasululloh, uning jilosi nima?" deb so‘raldi. U zot: "O‘limni ko‘p eslash, Qur’on o‘qish", dedilar.
Qalb xuddi temir kabi zanglaydi. Temirga suv tegsa, sirtini zang bosadi. Gunohlar yig‘ilib yig‘ilib qalbni zanglatadi, dilni qoraytiradi, ko‘ngilni g‘ash qiladi. Qalb qorayishi oqibatida inson shuuri o‘tmaslashadi, mehr-oqibat tuyg‘usi kishi bilmas tarzda ko‘tarilib boradi.
Mazkur hadisda aytilishicha, o‘limni eslagan, Qur’on o‘qigan odamning qalbi zanglardan tozalanadi. Qanday qilib, deysizmi? Gap shundaki, o‘limni eslagan kishining o‘tkinchi dunyoga xohishi so‘nadi. O‘limni eslagan, oxiratni o‘ylagan inson gunohlardan tiyiladi, nafasi kirib-chiqib turganida Parvardigoriga tezroq tavba qilishga shoshiladi, o‘zini isloh qiladi. Inson o‘limni eslaganda lazzatlar parchalanadi, hakalab otib turgan nafs xohishlari sal bo‘lsayam jilovlanadi. Bir kunmas-bir kun dunyoni tark etishini bilgan kishi oqibatli bo‘ladi, bir ish qilishdan oldin oxirini o‘ylaydi, mulohaza yuritadi.
Yuqoridagi hadisda aytilishicha, Qur’on tilovati qalbdagi zanglarni ketkazadi. Haqiqatan, Qur’on o‘qish bilan qalb yayraydi, ko‘ngil taskin topadi. Mo‘min banda qiroatdan bir dunyo ma’naviy ozuqa oladi. Shu yo‘sin qalbni qoplagan zang qurumlari asta-sekin tozalanib boradi. Bejizga "Qur’on qalbga malham, dilni tozalaydigan ilohiy davo", deyilmagan.
Ma’lumki, temirga doim ishlov berib turilmasa, ko‘p o‘tmay zanglaydi. Xuddi shunga o‘xshab, Qur’on o‘qilmasa, dilni zang bosadi. Hamisha Qur’on o‘qiydigan inson qalbiga gard yuqmaydi. Tilovat bilan jilolangan qalbi oynadek yarqirab turadi.
Hozirgi "zamonaviy" odamlarning ko‘pi dunyoga hirs qo‘yish dardi bilan og‘rigan. Kishilar orasida o‘zaro ishonch, sadoqat, vafo, mehr-oqibat kamayib ketayotgandek. Bizningcha, buning sababi bitta: o‘limni unutish, Qur’on o‘qimaslik.
Ayrim odamlarga o‘limni eslatsangiz, oxiratdan gap ochsangiz: "Qo‘ying, yaxshi mavzuda gaplashaylik!" deya so‘zingizni bo‘ladi. O‘limni eslash yomonmi?! Har kimning boshida bor-ku bu savdo! O‘limdan qochib-qutulib bo‘lmaydi. Shuning uchun o‘limga tayyorgarlik ko‘rish kerak. Qanday qilib, deysizmi? O‘limga hozirlik solih amallar bilan bo‘ladi, qorong‘i go‘rni yorituvchi Qur’on tilovati bilan bo‘ladi. Quruq kafanlik olib yoki qabristondan o‘zi uchun alohida joy ajratib qo‘ygan odamni oxirat safariga rostmana shay deb bo‘lmaydi.
Tolibjon domla Xursanmurodov,
Hadis ilmi maktabi o‘qituvchisi.
Ali ibn Husomiddin Muttaqiy Hindiy. "Kanzul ummol fi sunanil aqvoli val af’ol". – Bayrut.: Muassasatur risolat, 1989. - B. 210.