Sayt test holatida ishlamoqda!
08 Iyun, 2025   |   12 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:06
Quyosh
04:50
Peshin
12:27
Asr
17:36
Shom
19:58
Xufton
21:35
Bismillah
08 Iyun, 2025, 12 Zulhijja, 1446

Tejamkor qashshoqlik ko‘rmas

21.02.2018   4901   4 min.
Tejamkor qashshoqlik ko‘rmas

Alloh taolo behisob ne’matlar bergan. Bizdan bu ne’matlarni dunyo va oxirat hayoti uchun foydali bo‘lgan yo‘lda ishlatish talab etiladi. Ularni isrof qilish, behuda narsalarga sarflash qattiq qoralanadi. Alloh har bir ishda me’yorga rioya qilishga va haddan oshmaslikka buyuradi: «Shuningdek, yeb-ichingiz, (lekin) isrof qilmangiz! Zero, U isrof qiluvchilarni sevmagay» (A’rof surasi, 31-oyat).

Isrofning bir qancha turlari mavjud. Xususan, “bu davlatniki” yoki “pulini to‘lab qo‘yganman” degan noto‘g‘ri tushuncha bilan uyimizda gaz, elektr toki va suv kabi umumiy iste’mol vositalarini keragidan ortiqcha sarflash, bir dona gugurt cho‘pini ishlatmaslik uchun kun bo‘yi gaz plitasidagi gazni o‘chirmaslik va hokazolar isrofning keng tarqalgan turidir. Axir bu bilan qaysidir birodarimizning haqini suiste’mol qilyapganimizni yoki bu Vatan barchamizniki ekanini esdan chiqarib qo‘ymoqdamiz.

Isrofning katta-kichigi bo‘lmaydi. Axir, hamma narsaning uvoli bor. Xalqimiz “nimani xor qilsang, o‘shanga muhtoj bo‘lasan”, deydi. Isrof o‘rniga yon-atrofdagi nochor yashayotgan oilaning kam-ko‘stiga ko‘maklashish, o‘qish uchun to‘lov pulini to‘lolmayotgan talabaga yordamlashish, uylanish uchun mablag‘ topa olmay yurgan yoshlarning mushkulini oson qilish, qarzini to‘lolmay turgan qarzdorga ko‘maklashish mumkin-ku!

 Ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam): “Ahli solih hidoyat, go‘zal ko‘rinish va iqtisodli bo‘lish payg‘ambarlikning yetmish juzidan bir juzdir”, dedilar (Imom Termiziy, Imom Abu Dovud rivoyati). 

Tejamkor bo‘lish, isrof qilmaslik, har bir narsani o‘z o‘rnida, me’yorida tasarruf qilish, keragidan ortiq, behudaga sarflamaslik payg‘ambarlikning yetmish bo‘lagidan bir bo‘lak ekan. Buni har bir mo‘min-musulmon, erkagu ayol, yoshu qari yaxshi o‘zlashtirib, hayotiga tatbiq qilmog‘i kerak. Zero, tejamkorlik avvalo kishining o‘ziga ko‘plab manfaatlar keltiradi. Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam): “Tejamkor odam hech qachon qashshoqlik ko‘rmaydi”, deganlar (Imom Ahmad rivoyati).

Muhammad ibn Hanafiy aytadilar: “Kamolot uch narsadadir: Iffatli bo‘lish; qiyinchiliklarga sabr qilish hamda maishatda tejamkor va go‘zal tadbirli bo‘lish”.

Shu bilan birga umumxalq ehtiyojlari uchun foydalanayotgan gaz, xonalarimizni yorug‘ qilayotgan elektr toki, issiq va sovuq suvga to‘lovini o‘z vaqtida ado etish lozim. Chunki bu xizmatlarning haqini o‘z vaqtida to‘lamaslik o‘zganing haqiga xiyonat hisoblanadi. Binobarin, ushbu xizmatlarni qarzga olganmiz va uni vaqtida hisob-kitob qilib, to‘lash uchun javobgarmiz, shunday ekan to‘lovlarni ado etish har birimizning vazifamizdir. Afsuski, ba’zi kishilar hisoblash jihozlarini vaqtincha to‘xtatib turish, orqaga aylantirish kabi nomaqbul ishlarga qo‘l urishmoqda. Alloh taolo: «Mol (va boylik)laringizni o‘rtalaringizda botil (yo‘llar) bilan yemangiz!» (Baqara surasi, 188-oyat) deb bunday gunoh yo‘ldan qaytaradi. Zero, davlat mulkiga tajovuz qilish, uni o‘zlashtirish ham jinoyat, ham gunohdir.

Abdurahmon ibn Avf (roziyallohu anhu) mo‘minlarning amiri hazrat Umar (roziyallohu anhu)ning ziyoratiga keldi. Salom berib, biroz kutib turdi. Hazrat Umar (roziyallohu anhu) yonib turgan shamni o‘chirib, boshqasini yoqdi. Bu holat Abdurahmon ibn Avf (roziyallohu anhu)ning diqqatini tortdi. Shunda Umar (roziyallohu anhu)ga: “Yo Amirul mo‘minin oldingizda sham yonib turardi, nega uni o‘chirib, boshqasini yoqdingiz?” deb so‘radi.

Hazrat Umar (roziyallohu anhu) tabassum bilan: “Yo Abdurahmon o‘chirganim davlatning shami. Yoqqanim esa o‘zimning shaxsiy shamim. Davlat ishlari bilan mashg‘ul bo‘lsam birinchi shamni yoqaman. Hozir sen bilan suhbat qurib o‘tirganimda dalat shamini yoqish to‘g‘ri bo‘lmaydi. Shuning uchun uni o‘chirib, o‘zimning shamimni yoqdim. Agar bunday qilmasam oxiratda Allohga qanday javob beraman”, dedi.

Halollik hamisha har bir inson uchun zaruriy fazilatdir. Kishining o‘zi va oilasi uchun foydalangan maishiy xizmatlarga to‘lovlarni o‘z vaqtida xolis ado etishi jamiyat oldidagi katta burchi va vazifasidir. Isrofning eng og‘ir gunohlardan ekanini his etib, hamma ishda tejamkor va tadbirli bo‘lish musulmon axloqining zarur shartlaridandir. Qanchalik halollik mezoniga amal qilsak, yurtimiz shuncha tinch va obod, farzandlarimiz odob-axloqli, insofli, diyonatli bo‘lib voyaga yetadi.

 

Abdurahmon ABDURAHMONOV

Farg‘ona viloyati Oltiariq tumani

“Birlashgan” jome masjidi imom-xatibi

O‘MI Matbuot xizmati

 

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Qurbon hayiti – ezgulik va bag‘rikenglik bayrami!

05.06.2025   6329   4 min.
Qurbon hayiti – ezgulik va bag‘rikenglik bayrami!

Ramazon hayiti va Qurbon hayiti  Islomning ikki ulug‘ bayramidir. Ularning har birida ulkan ma’naviy ma’nolar bo‘lib, musulmonlar hayotida alohida o‘rin tutadi. Xususan, Qurbon hayiti Islomda fidokorlik, sadoqat va bag‘rikenglik ramzi hisoblanadi.
 

Ushbu muqaddas bayram oldidan Davlatimiz rahbarining maxsus qarorlari qabul qilinishi, Ramazon  va Qurbon hayiti sanalari dam olish kuni sifatida belgilanishi xalqimizning diniy ehtiyojlarini ta’minlash, milliy va diniy qadriyatlarni asrab-avaylash hamda ma’naviy birdamlikni mustahkamlashga xizmat qilmoqda.


Qurbon hayiti Zulhijja oyining avvalgi o‘n kunida nishonlanadi. Ulamolar ta’kidlaganidek, Zulhijjaning avvalgi o‘n kuni Allohning eng mahbub kunlaridan biri bo‘lib, bu kunlarda qilinadigan amallar, ibodatlar, xayru saxovatlar juda ham ulug‘ hisoblanadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: Alloh taolo huzurida yaxshi amallar Zulhijjaning birinchi o‘n kunida qilinadigan amallardek afzalroq amal yo‘q”, — deb marhamat qilganlar. Shunday ekan, ushbu kunlarda yaxshi amallarga shoshilish, savobli ishlarga ulgurib qolish ayni muddaodir.


Qurbon hayitining fazilatlari amallaridan biri – qurbonlik  qilish hisoblanadi. Qurbonlik, Islom dinida ahamiyati katta bo‘lgan amallardan biri bo‘lib, u Qurbon hayiti kunlarida Allohning roziligi uchun fidoiylik ifodasi o‘laroq jonliq so‘yishdir. Bu amal hazrati Ibrohim alayhissalom va payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam sunnatlariga amal qilish, fidokorlik, sabr va taqvo kabi tushunchalarni ifoda etadi.


Qurbonlik qilish nafaqat insonning taqvosi, balki ijtimoiy mehr-oqibat, muhtojlarga g‘amxo‘rlik belgisidir. Qurbonlik go‘shti faqirlarga, qarindoshlarga, qo‘shnilarga tarqatilishi, ahillik va mehr-muhabbatni yanada mustahkamlaydi.


Qurbon hayiti — bu ahillik va mushtaraklikning ramzi bo‘lib, bu kunda musulmonlar o‘z qarindoshlari, qo‘shnilari, do‘stlarining holidan xabar oladilar, uzoqdagi yaqinlarini yo‘qlab borishga harakat qiladilar. Ayniqsa, keksa, bemor, yolg‘iz kishilar holidan xabar olish — dinimizda yuksak ajr hamda e’tiborga sazovor amal hisoblanadi.


Qurbon hayiti insonlarni bir-biriga yaqinlashtiradi, mehru shafqatni uyg‘otadi, bayram munosabati bilan ehson qilish, bolalar va keksalarni xursand qilish kabi amallar nafaqat shaxsiy savob, balki jamiyatdagi yaxshilik muhitini yanada mustahkamlaydi.


Bu kunda imkoni bor insonlar kam ta’minlangan oilalar, yetimlar, ehtiyojmandlar holidan xabar olib, ularga xursandchilik ulashsalar, bu amalning savobi beqiyosdir. Zero, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Mo‘minlarning o‘zaro do‘stliklari, rahm qilishlari va mehr ko‘rsatishlari xuddi bir jasadga o‘xshaydi. Undan bir a’zo xasta bo‘lsa, jasadning qolgani unga qo‘shilib bedor bo‘ladi va isitmalaydi”, — dedilar (Imom Muslim rivoyati).


Azizlar, ayni kunlarda yurtimizdan 15 ming nafardan ziyod yurtdoshlarimiz Islomning besh ustunidan biri bo‘lgan Haj ibodatini ado etishga taraddud ko‘rmoqdalar. Ular orasida yuzlab nuroniylar, onalarimiz, ustoz va ziyolilar bor. Bu har bir yurtdoshimizning qalbida quvonch uyg‘otadi. Ayniqsa, mamlakatimiz rahbari muhtaram Prezidentimiz O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy hazrat bilan telefon orqali muloqot qilib, hojilarimiz ahvolidan xabar olganelari, ularga muborak safarda to‘liq sharoit yaratilishi, Haj ibodatini xotirjam va mukammal ado etishlari uchun zarur ko‘mak va duolarini izhor etganlari katta voqea bo‘ldi.


Bu voqelik yurtimizda din va davlat munosabatlari yangi, barqaror va hamjihat zaminda qurilayotganidan dalolatdir. Bu – xalqimizning muqaddas qadriyatlariga hurmat, Islomning pok ta’limotiga bo‘lgan ehtirom namunasidir.


Bu kabi yuksak e’tiborlar yurtimizda din va davlat o‘rtasidagi muvozanatli munosabatning, xalqning e’tiqodi va qadriyatiga nisbatan hurmat va e’zozning amaliy namunasidir.


Muhtaram yurtdoshlar! Fursatdan foydalanib barchalaringizni iyd al-Azxo – Qurbon hayiti bilan samimiy muborakbod etaman. Yurtimiz tinchlikligi barqaror, xalqimiz totuvligi bardavom bo‘lsin, dinimiz yanada ravnaq topsin, xonadoningizdan fayzu baraka arimasin!


Qurbon hayitingiz muborak bo‘lsin! 

Ubaydulloh Abdullayev, 
Farg‘ona viloyati bosh imom-xatibi

O'zbekiston yangiliklari