Foto: O‘zA
O‘zbekiston Prezidentining Oliy Majlisga Murojaatnomasida inson huquqlari buzilishining oldini olish maqsadida barcha vaqtincha saqlash va tergov hibsxonalari, maxsus qabulxonalar, ma’muriy qamoqni o‘tash joylari, jazoni ijro etish muassasalarini videokuzatuv moslamalari bilan jihozlash bo‘yicha aniq vazifalar belgilab berildi. Bu haqda Ichki ishlar vaziri Po‘lat Bobojonov O‘zA muxbiri bilan suhbatida ma’lum qildi.
Belgilangan vazifalar doirasida jazoni ijro etish tizimi faoliyati tubdan takomillashtirilmoqda. Jazoni ijro etish muassasalarida mahkumlar yotoqxonalari, yordamchi binolar bugungi kun talablari asosida qayta qurilib, zarur jihozlar bilan to‘liq ta’minlandi.
Jazoni ijro etish sohasini xalqaro standartlarga moslashtirishga alohida e’tibor qaratilmoqda. Toshkent shahridagi 1-tergov hibsxonasining yangi binoga ko‘chirilgani bu borada muhim qadam bo‘ldi. Toshkent viloyati Zangiota tumanida yangidan qurilgan zamonaviy tergov hibsxonasida barcha shart-sharoitlar mavjud bo‘lib, oshxona, kutubxona, yuvinish xonasi va boshqa maishiy xizmat ko‘rsatish xonalari zarur jihozlar bilan ta’minlangan.
Jazoni ijro etish muassasalarida mahkumlarni ijtimoiy-foydali mehnatga jalb etish amaliyoti yo‘lga qo‘yilgan. Muassasalar huzurida davlat unitar korxonalari tashkil etildi. Bundan ko‘zlangan maqsad mahkumlarni mehnatga jalb etish orqali tarbiyalash, ularda kasbiy ko‘nikmalarni shakllantirish va olinayotgan daromadni qamoqda saqlanayotgan shaxslar sharoitini yanada yaxshilashga yo‘naltirishdir. Jazoni ijro etish muassasalari ishlab chiqarish korxonalari tomonidan 2017 yil mobaynida 123,2 milliard so‘mlik mahsulot ishlab chiqarildi.
Prezidentning 2017 yil 6 dekabrdagi «O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi qabul qilinganligining 25 yilligi munosabati bilan afv etish to‘g‘risida»gi farmoniga asosan jazoni ijro etish muassasalarida jazo muddatini o‘tayotgan, chin ko‘ngildan pushaymon bo‘lgan, jinoyatni bilib-bilmay sodir etgan, tuzalish yo‘liga qat’iy o‘tgan 2700 nafar mahkum afv etildi. Mazkur farmon ijrosi to‘liq ta’minlandi.
2017 yil davomida insonparvarlik tamoyili asosida jazoni ijro etish muassasalarida jazo muddatini o‘tayotgan 1932 mahkum ozodlikka chiqarildi, 8835 mahkum manzil-koloniyalariga o‘tkazildi, 9462 mahkumning jazosi yengilrog‘i bilan almashtirildi.
Tergov hibsxonalari, vaqtincha saqlash hibsxonalari, maxsus qabulxonalar, ma’muriy qamoqni o‘tash joylari, jazoni ijro etish muassasalarida saqlanayotgan shaxslar ustidan uzluksiz nazoratni olib borish maqsadida mazkur muassasalar videokuzatuv vositalari bilan ta’minlanmoqda. Joriy yilning 1 mart kuniga qadar ushbu muassasalarda videokuzatuv moslamalarini o‘rnatish ishlari to‘liq tugallanadi.
Prezident topshirig‘iga asosan turli diniy oqimlarga boshqalar ta’sirida yoki yoshlik qilib, oqibatini bilmasdan kirib qolganlarning «pushaymonlik arizalari»ni o‘rganish amaliyoti yo‘lga qo‘yildi. Diniy ekstremistik oqimlarga kirganlarning har biriga nisbatan mavjud hujjatlar din ulamolari, yaqinlari, qo‘ni-qo‘shni va qarindosh urug‘lari, mahalla ahli fikrini inobatga olgan holda o‘rganilmoqda. Shu asosda tegishli komissiya tomonidan xulosalar qabul qilinmoqda. Buning natijasida o‘tgan yilning o‘zida 18 mingdan ortiq shaxs maxsus hisobdan chiqarildi.
Manba: https://daryo.uz
Yaqinda, aniqrog‘i 2025 yilning fevral oyida Iordaniya mamlakatining poytaxti Ummon shahridagi elektron axborot agentligi o‘zining arab va ingliz tillarida faoliyat yuritadigan "Ummon" nomli veb-saytida O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Nuruddin Xoliqnazar hazratlarining "O‘zbekistondagi buyuk meros: "Katta Langar Qur’oni”ning qo‘lyozma tarixi" mavzusidagi ilmiy maqolasini nashr qilingan edi.
Joriy yilning aprel oyida esa ushbu maqolani Islomiy hamkorlik tashkilotining rasmiy bosma nashri “OIC Journal” ham o‘z sahifasida e’lon qildi.
Arab tilida e’lon qilingan ushbu maqolada Muftiy hazratlari tarixiy qo‘lyozma asar haqida ma’lumot berar ekan, uning yozilish tarixi VIII asrning oxirlariga to‘g‘ri kelishini ta’kidlagan. Bunga asos esa 2000 yilda Groningen universitetining Izotop tadqiqiot markazi rus va golland olimlari ushbu qo‘lyozmada eramizning 775-995 yillari oralig‘iga oid radiokarbonni anqilaganini keltirgan. Bu davr esa arab tili grammatikasining shakllanish pallasiga to‘g‘ri kelishi aytilgan. Demak, bizning diyorlarimizda ilm-fan va ma’rifatning tarixi juda qadimiy ekanligini bu ilmiy asoslar yana bir bor isbotlaydi.
Kitobning aynan “Katta Langar Qur’oni” deb atalishi haqida ham aniqliklar kiritgan muallif Qur’oni karim uzoq yillar saqlanib kelingan Qashqadaryo viloyatidagi “Langar ota” maskanidan olganini ta’kidlagan.
Maqola bilan tanishgan o‘quvchi uning turli yillarda turli xil vaziyatda saqlangani, qarovsiz qolgani tufayli aksar varaqlari yo‘qolib ketgani, hozirgi vaqtda qancha sahifasi qayerda saqlanayotgani haqida ham ma’lumotlarni umumiylashtirganiga guvoh bo‘ladi. So‘ngi yillardagi qadimiy qo‘lyozmani saqlash, avaylab asrash ishlari unga yangi hayot bergani ta’kidlangan. O‘zbekiston Respublikai Prezidenti Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan 2019-2021 yillar davomida qo‘lyozma keng qamrovli restavratsiyadan o‘tkazildi. Fransiyaning Luvr muzeyi restavratorlari mahalliy mutaxassisldar bilan birgalikda amalga oshirgan bu nozik jarayon asrlar davomida unga yetgan zarar va eskirishlarni bartaraf etgan.
Muftiy hazratning ushbu ilmiy maqolasi orqali butun islom olamiga yurtimizda tarixiy, ilmiy meroslarni saqlash, ilm-fanga e’tibor, islom ilmlarini rivojlantirishga qaratilgan xatti-harakatlar yana bir bor namoyon qilib berildi. “Katta Langar Qur’oni” qo‘lyozmasi islomshunoslik va madaniy merosni asrab-avaylashning isboti bo‘lib xizmat qiladi. Uning ahamiyati O‘zbekiston chegaralaridan chiqib, insoniyat uchun ma’naviy-tarixiy xazina bo‘lib xizmat qilmoqda.
Qadimdan islom ilmlari beshigi bo‘lib kelgan yurtimiz bu kabi asarlarni o‘rganish va saqlashda hamda ko‘p asrlik islom an’analarini zamonaviy tadqiqotlar va ularni asrash usullari bilan bog‘lash borasida ham dunyo xalqlariga o‘rnak bo‘layotgani yana bir karra ushbu maqolada ochib berilgan.
Zayniddin ESHONQULOV,
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
raisining o‘rinbosari