Sayt test holatida ishlamoqda!
15 Yanvar, 2025   |   15 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:23
Quyosh
07:47
Peshin
12:37
Asr
15:37
Shom
17:22
Xufton
18:40
Bismillah
15 Yanvar, 2025, 15 Rajab, 1446

Qur’on qalblarga nur olib kiradi

18.02.2018   6656   4 min.
Qur’on qalblarga nur olib kiradi

Prezidentimizning 2017 yil 1 sentyabr kuni Hazrati Imom majmuasida davlat, jamoat, yoshlar tashkilotlari vakillari va diniy soha xodimlari bilan bo‘lib o‘tgan uchrashuvda bergan ko‘rsatmalari asosida mamlakatimizning barcha hududida “O‘zbekiston Qur’on musobaqasi” o‘tkazilmoqda.

O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Usmonxon ALIMOV ushbu tadbirni tashkil etishdan ko‘zlangan maqsadlar, uning ma’naviy-ma’rifiy hayotimizdagi ahamiyati haqida quyidagilarni so‘zlab berdi:

— Bismillahir Rohmanir Rohiym. Haqiqatan, Qur’oni karim insonlarni to‘g‘ri yo‘lga boshlaydigan, aql yurgizib, tafakkur qilib o‘qilsa, hidoyatga chorlaydigan muqaddas kitobdir. Zero, Qur’oni karimda: “Albatta, bu Qur’on eng to‘g‘ri yo‘lga hidoyat etur va ezgu ishlarni qiladigan mo‘minlarga katta mukofot borligi haqida bashorat berur” (“Isro” surasi, 9-oyat) deb marhamat qilingan. Inson Qur’oni karim oyatlarini yod olgani sari ruhi yengillashib, komillikka yetishib boraveradi. Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi va sallam ham Qur’oni karimni o‘qigan, yod olgan va boshqalarga yetkazgan kishilarni insonlarning eng yaxshisi deb ta’riflaganlar. Bir hadisi sharifda: “Sizlarning yaxshilaringiz Qur’onni o‘rganib, so‘ng uni (boshqalarga ham) o‘rgatuvchilardir” (Imom Buxoriy), deb bayon qilingan.

Qur’on muqaddas kitob, o‘xshashi yo‘q, tengsiz bir ilohiy mo‘jizadir. Bu buyuk Kitobning kalimalari zamirida o‘ta teran ma’no-mazmun borligi, shuningdek, har qaysi inson Qur’oni karimning oyatlarini eshitgan paytda beixtiyor unga quloq tutib qolishi, butun vujudi bilan berilib tinglashi — bularning barchasi ushbu ulug‘ Kitob butun olamlarning yaratuvchisi bo‘lmish buyuk Allohning ilohiy so‘zi ekaniga yana bir dalolatdir.

Yurtboshimiz tashabbusi bilan Qur’on musobaqasi o‘zgacha ruhda, ko‘tarinki kayfiyatda, ommaviy tarzda o‘tkazilmoqda. Bu bejiz emas. Zero, Qur’oni karimni yodlash, tinglash va anglashda hikmat ko‘p. Prezidentimiz ta’birlari bilan aytganda: “Qur’onni eshitish, eshita olish — yuksak ma’naviyat, ma’rifat. Qur’on hech qachon yomonlikka da’vat qilmaydi. Agar Qur’oni karimni eshita olsak, eshittira olsak, bu muvaffaqiyat bo‘ladi. Elimizga nur keladi”.

Qur’on musobaqasini tashkil etishga jiddiy tayyorgarlik ko‘rildi. O‘zbekiston musulmonlari idorasi tomonidan Qur’oni karim musobaqasini o‘tkazish bo‘yicha tashkiliy hay’atning ishchi yig‘ilishlarida amalga oshirilishi zarur bo‘lgan vazifalar belgilab olindi. Qur’oni karim musobaqasini o‘tkazish bo‘yicha Nizom, tashkiliy hay’at yo‘riqnomasi, baholash mezonlari va musobaqani o‘tkazish bo‘yicha chora-tadbirlar rejasi ishlab chiqildi.

Qoraqalpog‘iston Respublikasi, Toshkent shahri va viloyatlar bosqichlariga tayinlangan 22 nafar hakam uchun o‘n kun davomida O‘zbekiston musulmonlari idorasida o‘quv mashg‘ulotlari olib borildi. Ular yetuk ulamolar va mutaxassislardan musobaqani yuqori darajada tashkil etish, ishtirokchilarni adolat va shaffoflik bilan baholash bo‘yicha ma’ruzalar tinglashdi. 

2018 yil 4 — 15 yanvar kunlari joylarda qatnashchilar saralandi. Har bir hududdan 18 — 25 va 26 — 40 yosh toifalarida erkaklar hamda ayollar bo‘lib, jami 5366 nafar ishtirokchi ro‘yxatga olindi. Ular ikki yo‘nalishda, ya’ni “Hifz” (to‘liq yod olgan) va “Tilovat” (qisman yod olgan) bo‘yicha bellashishmoqda.

“O‘zbekiston Qur’on musobaqasi” uch bosqichli bo‘lib, uning birinchi — tuman-shahar (saralash) bosqichi yakunlandi. Shu kunlarda musobaqaning ikkinchi, ya’ni viloyat bosqichi Jizzax viloyatining Zomin tumanidagi “Ma’rifatli” jome masjidida bo‘lib o‘tmoqda. Ta’kidlash joizki, musobaqaning ilk bosqichi ham aynan shu masjidda yuqori darajada boshlangan edi. Navbatdagi — viloyat bosqichini ham mazkur hududdan boshlashga qaror qildik. Ikkinchi bosqichga jami 324 nafar qori yigit-qiz yo‘llanma oldi. Musobaqa jarayonini diniy idoraning muslim.uz sayti orqali onlayn kuzatib, qalblarni ilohiy kalom ziyosi bilan to‘ldirishga chorlaymiz.  

Qur’on musobaqasiga qiziqish qay darajada ekani havo sovuq bo‘lishiga qaramay, to‘p-to‘p bo‘lib kelgan, tadbirni kuzatgan yurtdoshlarimiz yuz-ko‘zida yaqqol ko‘rindi. Mana shunday fayzu barakotli kunlardan mamnun bo‘lgan hamyurtlarimiz qo‘llarini duoga ko‘tarib, uning shukronasi uchun yaratgan Parvardigorimizga hamdu sanolar aytishmoqda, bu ishga tashabbuskor bo‘lgan davlatimiz rahbari, tashkiliy ishlarga bosh mutasaddilar va muhtaram ulamolarimiz haqiga duolar qilishmoqda. “Ko‘pning duosi ko‘l bo‘ladi”, deganlaridek, ana shunday xayrli va fazilatli tanlovlar o‘tayotgan yurtimizga yaxshiliklar urug‘i yog‘ilib, kunlarimiz bundan-da nurafshon bo‘lajak, inshoolloh.

«Xalq so‘zi» muxbiri

Dilshod KARIMOV yozib oldi.

Manba: http://xs.uz

O'zbekiston yangiliklari
Boshqa maqolalar

Balog‘at ilmining ahamiyati

15.01.2025   915   3 min.
Balog‘at ilmining ahamiyati

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Ajdodlarimizning qoldirgan asarlarining katta qismi arab tilida yozilgani barchamizga ma’lum. Arab tili dunyo tillari ichida eng ko‘p o‘rganilgan va hanuz o‘rganilayotgan til hisoblanadi. U lug‘at boyligi, qoidalarining turli-tumanligi, bir so‘zni bir necha uslubda ishlatish imkoniyatlarining ko‘pligi bilan mukammal tillar ichida ajralib turadi. Shuningdek, u shevalarining juda ko‘pligi bilan ham dunyoda yuqori o‘rinni egallaydi.

Bu til Qur’oni karim va janob Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning tillari bo‘lgani uchun uni o‘rganish usullari sahobai kiromlar davridayoq ishlab chiqilgan. Arab tilini o‘rganish uchun lug‘at, morfologiya, grammatika, ya’ni sarf va nahv ilmlari mukammal o‘rganiladi. Shu bilan birga, arab tilida mukammal gaplashish va uni tushunish uchun albatta, balog‘at fani qoidalarini yaxshi bilish kerak.

Balog‘at ilmini tahsil qilish orqali Qur’oni karim va hadisi shariflar ma’nolarini to‘g‘ri tushunish va nozik jihatlarni teran anglash oson kechadi. Shuningdek, Qur’oni karimning fasohat va balog‘at e’tiboridan mo‘jizakorligi kashf qilinadi. Shu bois, Qur’oni karim tafsiri, hadisi shariflar sharhi va boshqa diniy ilmlarni o‘rganmoqchi bo‘lgan kishi lug‘at, sarf, nahv ilmlari bilan bir qatorda balog‘at ilmini ham puxta egallashi lozim. Bu haqda Abdurauf Fitrat shunday degan: “Diniy va ijtimoiy ta’limotimiz Qur’on va hadislarda mavjud. Qur’on va hadislar esa arab tilidadir. Binobarin, ularni tushunish uchun arab tilining sarfu-nahvini o‘rganish zarur. Lekin bu yetarli emas, Qur’on ma’nolarini tushunishimiz uchun balog‘at ilmini – bayon, bade’ va ma’oniy ilmlarini ham bilishimiz lozim.”

Bu ilm boshqa fanlardan o‘zining fazilati bilan ajralib turadi. Lug‘at sir-asrorlarini ochishda va xazinalarini kashf etishda balog‘at ilmining o‘rni beqiyosdir. Jorulloh Mahmud Zamaxshariy o‘zining “Kashshof” nomli tafsirining muqaddimasida shunday deydi: “Tafsir ilmiga kirishgan kishi Qur’onga xos bo‘lgan ilmi ma’oniy va ilmi bayonda bilimdon bo‘lsa va bu ilmlarni puxta o‘rgansa, tafsirning haqiqatlariga yeta oladi.”

Shuningdek, Alisher Navoiy, Zaxiriddin Muhammad Bobur, Lutfiy, Fuzuliy, Umar Hayyom, Mashrab kabi mumtoz adabiyot namoyondalari o‘z asarlarida majoz, tashbeh, istiora, kinoya kabi balog‘at qoidalaridan keng foydalanganlar. Buyuk ajdodlarimizning boy ma’naviy merosini chuqur o‘rganib, boshqalarga yetkazishda balog‘at ilmining ahamiyati katta.

Balog‘at ilmining tarixi, shakllanishi, taraqqiyot bosqichlari va bu ilmga hissa qo‘shgan ulamolarning hayoti hamda asarlarini o‘rganish bugungi kunda muhim vazifalardan biridir. Arab tilining balog‘at va bade’ ilmlarini o‘rganish orqali kishida bu fanlarga nisbatan qiziqish va mukammal bilim shakllanadi. Balog‘at fanini chuqur o‘zlashtirish orqali faqat arab tilida emas, balki o‘zbek tilida yozilgan mumtoz adabiyotimiz sirlarini ham anglash mumkin bo‘ladi.

Abdulqayum Turdaliyev,
Toshkent Islom instituti talabasi.