Qur’on tinglovchilarga xushxabar!
Alloh taologa behisob hamdu sanolarimiz bo‘lsinki, qariyb bir oydan beri davom etayotgan Respublika Qur’on musobaqasining fayzu futuhi poytaxtimiz Toshkent shahrida boshlanib ketdi. Allohning muborak Kalomiga ixlosmand xalqimiz xushovoz qorilarning go‘zal tilovatlarini qalblari to‘la muhabbat bilan tinglamoqda. Respublika bo‘ylab Qur’on musobaqasini xoh bevosita bo‘lsin, xoh jonli efirda bo‘lsin tinglab borayotgan Qur’on muxlislariga xushxabar bermoqchimizki, Habibimiz sollallohu alayhi vasallam: “Kim Alloh taolo kitobidan bir oyatni eshitsa, unga ikki (ko‘p) savob yoziladi”, deb marhamat qildilar.
Sizlarga xushxabar bo‘lsin, Qur’ondan bir harf tilovat qilsangiz, Alloh taolo o‘nta savob beradi. Demak, bir dona oyatda qancha harf bo‘lsa, uni o‘n barobaricha savobga erishasiz. Tinglaganingizda esa uni yana ikki barobarga ko‘paytiring. Endi bir o‘ylab ko‘ring-chi, musobaqaning bir kunida qancha oyat tinglamoqdasiz? Bundan Alloh taoloning bandalariga bo‘lgan rahmati naqadar cheksizligini anglab yetasiz.
Qur’on tilovatini tinglashning boshqa foydalari ham ko‘p. Abdudoim Kahil bunday degan: “To‘liq sog‘ayishni istagan bemor har kuni bir necha soatdan Qur’on eshitsin. Uning ma’nosini anglashga urinsin. Zero, Qur’on mazmunini tushunish ham shifodir”.
Darhaqiqat, Qur’on tinglashning sog‘likka ham behisob foydalari borki, u bilan inson tinchlanadi, xotirjam bo‘ladi. Bu esa bemorning sog‘ayishiga kuchli omil bo‘ladi.
Qur’on tinglagan inson oxiratni eslaydi, natijada hayotini to‘g‘rilashga urinadi, xatti-harakatlarini nazorat qiladi, Qur’on tinglaganimizda ko‘zimizga yosh kelishi ham bejiz emas...
Qorilarning yuksak martabasi bor
Ummu Dardo roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi: “Men Oisha (onamiz) oldiga borib: “Jannatga kirganlar ichida Qur’on o‘qigan bilan o‘qimagan orasida qanday farq bor?” deb so‘radim. Oisha (onamiz): “Jannat pog‘onalari Qur’on oyatlariga teng. Jannatga kirganlar ichida hech kim Qur’on o‘qiganlardan afzal bo‘la olmaydi”, deb javob berdi”.
Shunday ekan, qorilarimizga xushxabar bo‘lsinki, ularning uzoq yillar chekkan zahmatlari evaziga Alloh taolo o‘ziga xos mukofot tayinlab qo‘ygan. U esa jannatning eng yuqori darajasidir.
Yana bir rivoyatda: “Qorilar jannatga kirganlaridan so‘ng ularga “O‘qi va ko‘taril!” deb xitob qilinadi. Qori o‘qir ekan, jannatning darajalaridan ko‘tarilib boraveradi. Qayerda o‘qishdan to‘xtasa, o‘sha qavat uning jannatdagi maqomi bo‘ladi”. Demak, Qur’ondan kim qancha yod olsa, shunga qarab o‘zining martabasini belgilaydi. U holda o‘z maqomimizni jannatning eng yuqori darajasidan tayinlab olishimizga nima monelik qilmoqda? Allohdan so‘rab, yangi tashkil qilinayotgan “Arab tili kurslari”ga yozilib, tezroq arab tilida savodimizni oshirib, Allohning kalomini yod olishga kirishaylik. Zero, “Insonlar ichida Allohning xos bandalari bor. Qur’on ahli – Allohning ahli va xos bandalaridir”, deb Habibimiz sollallohu alayhi vasallam marhamat qildilar. Qur’on hofizlari – insonlar ichra Allohning xos bandalaridir. Bunday maqomga erishishga barchamizning imkoniyatimiz bor. Biz faqat g‘ayrat-shijoatli bo‘lsak shuning o‘zi kifoya.
Qur’on ahlining ota-onasiga xushxabar!
Qur’oni karimni farzandlarimizga o‘rgataylik. Maktab darslaridan bo‘shaganda Qur’on tilovat qilsin, vaqti behuda o‘tmaydi. Go‘dakligidan shunga o‘rgansa, ko‘p vaqt o‘tmay, to‘la yodlab oladi, axir dono xalqimiz bejizga “Qatra-qatra ko‘l bo‘lur” demagan. Allohning huzuriga borganimizda esa bizga shafoatchi bo‘ladi. Zero, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Qaysi bir inson dunyoda farzandiga Qur’on yodlatsa, qiyomat kuni otasiga toj kiydirilur”, deganlar. Boshqa bir rivoyatda esa: “Ota-onasiga butun dunyoning qiymati ham unga teng kelmaydigan kiyim kiydiriladi. Ular: “Buni nima sababdan kiydik?”, deb hayron bo‘lganlarida, ularga: “Farzandingiz Qur’onni qo‘lga kiritgani uchun” deyiladi”, deb farzandlarini qori qilgan ota-onaga xushxabar berdilar. Donishmand xalqimiz “Zar qadrini zargar biladi”, deganidek, Qur’on va qorilarning qadrini musobaqa sharofati bilan hamma bilib oldi.
Abu Muso Ash’ariy roziyallohu anhudan Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning: “Qur’on o‘qiydigan mo‘min xuddi utrujjaga o‘xshaydi. Uning hidi yoqimli, mazasi shirin. Qur’on o‘qimaydigan mo‘min esa xurmoga o‘xshaydi. Uning hidi yo‘q, ammo mazasi shirin. Qur’on o‘qiydigan munofiq esa rayhon kabi xushbo‘y, ammo mazasi achchiq. Qur’on o‘qimaydigan munofiq huddi hanzala kabi yanglig‘, hidsiz va ta’mi achchiqdir”, deganlari rivoyat qilingan.
Izoh: “Utrujja” sitrus meva bo‘lib, apelsinga o‘xshash “shirin limon”dir. Hajmi ikki kaft miqdoricha, hidi xushbo‘y va mazasi shirin meva.
“Xurmo” deyilganda arab xurmosi nazarda tutilgan. Ma’lumingizki, arab xurmosining mazasi totli bo‘lsa-da, uning hidi yo‘q.
“Hanzala” esa ta’mi va hidi yoqimsiz bo‘lgan o‘simlik turi. Mevasi apelsindan sal kattaroq bo‘ladi.
“Xurmo bo‘lib qoldik”
Unashtirilishi niyat qilingan qori yigit va qoriya qiz uchrashuvga chiqibdi. Yuzlashgani zahoti qiz gap cho‘zilib ketmasin degan andeshada yigitdan: “Siz utrujjamisiz?, deb so‘radi. Yigit darhol savolning mazmunini anglab: “Utrujjamiz-ku, ammo to‘yning tashvishlari bilan bo‘lib ayni kunlarda xurmo bo‘lib turibmiz”, deb javob berdi. Qoriya qiz yigitning javobidan qanoat hosil qilib chiroyli jilmayib qo‘ydi. So‘ng yigit: “Siz-chi?” deb so‘ragan edi, tabassum qilib: “Biz utrujjamiz”, deya javob berdi.
Savol: “Siz ham utrujjamisiz?”
Alloh taolo barchamizni Qur’on hofizlaridan bo‘lishimizni nasib qilsin!
O‘MI matbuot xizmati
O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi dunyodagi islom san’ati to‘plamlari mavjud muzey, markaz, kutubxona kabi joylarda bo‘lib, islom sivilizatsiyaga oid kolleksiyalar bilan tanishmoqda. Markaz quyida islom san’ati to‘plamlari bo‘yicha eng yirik muzeylar beshligini taqdim etadi:
1. Islom san’ati muzeyi (Qohira, Misr)
Qohiradagi Islom san’ati muzeyi dunyoning eng ulkan muzeylaridan biridir. U o‘zining noyob va kamdan-kam uchraydigan yog‘och ishlovlari, artefaktlar, keramikalar, shisha, kristallar va matolar bilan butun islom dunyosidan to‘plangan buyumlar bilan mashhur. Yillar davomida muzeyda 2500 dan ortiq artefaktlar 25 galereyada namoyish etilgan bo‘lsa-da, muzeyda 102 000 dan ortiq buyum mavjud. Eng muhim artefaktlardan biri — Qur’onning noyob qo‘lyozmasi bo‘lib, ba’zi qismlarida kumush siyoh bilan yozilgan kaligrafiya mavjud.
2. Islom san’ati muzeyi (Doha, Qatar)
Qatarning poytaxti Doha shahrida joylashgan ushbu muzey 1980 yillarning oxirlaridan boshlab to‘plangan artefaktlar bilan tanilgan. Ushbu muzeyda dunyodagi eng katta islom san’ati kolleksiyalari jamlangan bo‘lib, bu muzey 1400 yil davomida uch qit’ada musulmon san’ati va artefaktlarini namoyish etadi. Ba’zi artefaktlar Ispaniya, Iroq, Eron, Hindiston, Turkiya, Misr va Markaziy Osiyodan keltirilgan. Muzeyda VII asrdan XIX asrgacha bo‘lgan metall ishlovlari, keramika, zargarlik buyumlari, yog‘och ishlovlari, matolar va shisha asarlarini o‘z ichiga olgan ijod namunalari namoyish etiladi.
3. Og‘a Xon muzeyi (Toronto, Kanada)
Bu muzeyda islom san’ati hamda Eron san’atiga doir noyob topilmalar jamlangan va u Toronto shahrida joylashgan. Muzeyda islom tarixining barcha davrlaridan olingan san’at asarlari va meroslarining to‘plami mavjud. Og‘a Xonning shaxsiy to‘plamlari, Londonning Islom tadqiqotlari instituti va Sadriddin Og‘a Xonning oilaviy to‘plamlari ham shular jumlasidan. Artefaktlar orasida keramika, metall ishlovlari va rasmlar mavjud. Ma’lumotlarga ko‘ra, muzeyda Ibn Sinoning “Tib qonunlari” asarining eng qadimgi nusxasi (1052 yil) va IX-X asrlarga oid Qur’oni Karimning sahifasi saqlanadi.
4. Turk va Islom san’ati muzeyi (Istanbul, Turkiya)
Istanbulning Fotih tumanida joylashgan ushbu muzey 1524 yilda qurilgan va avval Pargali Ibrohim Poshshoning saroyi bo‘lgan. Muzeyda muhim islom xattotlik san’ati, plitkalar, gilamlar va turli turk madaniyatlarini namoyish etuvchi etnografik ko‘rgazmalar mavjud. Turli davrlar va mintaqalardan bo‘lgan turar-joylar rekonstruksiya qilinib, ko‘rgazmalarda namoyish etilgan.
5. Pergamon muzeyi (Berlin, Germaniya)
Pergamon muzeyi Berlin shahrida joylashgan bo‘lib, 1910-1930 yillarda qurilgan. Muzey ikki qismga bo‘lingan: Yaqin Sharq muzeyi va Islom san’ati muzeyi. Har yili bir milliondan ortiq odam muzeyga tashrif buyuradi. Muzey Germaniyadagi eng ko‘p tashrif buyurilgan san’at muzeyi sifatida e’tirof etiladi. Muzeyda VII-XIX asrlar orasidagi artefaktlar, Ispaniyadan Hindistongacha bo‘lgan mintaqalardan keltirilgan. Eng mashhur artefaktlardan biri — Mshatta fasadi, bu sahrodagi saroy devorining bir qismi bo‘lib, Iordaniya janubida joylashgan.
Manba (https://rahyafteha.ir/en/14721/5-museums-with-the-largest-collection-of-muslim-art/)
Islom sivilizatsiyasi markazi
Axborot xizmati