Sayt test holatida ishlamoqda!
11 Yanvar, 2025   |   11 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:24
Quyosh
07:48
Peshin
12:36
Asr
15:33
Shom
17:17
Xufton
18:36
Bismillah
11 Yanvar, 2025, 11 Rajab, 1446

Ey nafsim, qachongacha gunoh loyiga botasan?!.

9.02.2018   5557   2 min.
Ey nafsim, qachongacha gunoh loyiga botasan?!.

Alloh taolo insonga bu imtihon dunyosida nafsi bilan kurashib, uni yomon illatlardan poklashni buyurgan.

Har bir tug‘ilgan inson yoshligida ta’lim-tarbiya olib, nafsini to‘g‘ri yo‘lga solmasa, nafsi ammora darajasida qolib ketadi. Ammora (yomonlikka undovchi) nafs, shak-shubhasiz, insonni halokatga olib boradi. Alloh taolo Yusuf alayhissalomdan hikoyatan: «Nafsimni oqlamayman. Zero, nafs yomonlikka undovchidir. Faqat Rabbim rahm qilganlar bundan mustasnodir. Albatta, Rabbim kechirimli va rahmli zotdir» (Yusuf, 53), deb marhamat qiladi.

Inson ibodat qilsa, zikr bilan qalbini jilolasa, nafsini jilovlay oladi va uning nafsi lavvoma (o‘zini malomat qiluvchi) bo‘ladi. U o‘z xato va kamchiliklarini anglay boshlaydi. Bu bosqich komillik sari qo‘yilgan birinchi qadam. Alloh taolo uning nomi bilan qasam ichadi: «…malomatchi nafs bilan qasamyod eturman, (qiyomat kuni qayta tirilib, hisob-kitob qilinursiz) (Qiyomat, 2).

Bunda nafs o‘z-o‘ziga pandu nasihat qilib, “Ey nafs, qachongacha gunoh loyiga botasan? Allohning huzuriga borganingda nima deb javob berasan?” deb koyiydi. Nafsi insofga kelib, ixlos va muhabbat bilan amal qila boshlagach, uchinchi bosqich – mulhimaga (imkon qadar Alloh taoloning buyruq va qaytariqlariga bo‘ysunuvchi) o‘tadi.

Natijada banda amallarni ixlos, zavq-shavq bilan qilib, orom oladi. Shundan keyin solih banda to‘rtinchi bosqich – nafsi mutma’innaga (chin bandalik lazzatini totib, xotirjam bo‘lgan) o‘tadi.

«Ular imon keltirgan va qalblari Allohning zikri bilan orom oladigan zotlardir. Ogoh bo‘lingiz, Allohni zikr etish bilan qalblar orom olur (va taskin topur)» (Ra’d, 28).

Alloh taolo zikri bilan orom olgan qalbda boshqa insonlarga nisbatan gina-kudurat, hasad, adovat, ko‘ngilqoralik, xushomadgo‘ylik bo‘lmaydi. Istagi Alloh taoloning roziligi bo‘ladi, komillik darajasiga ko‘tariladi va beshinchi bosqich – nafsi roziya-marziyaga (Alloh taolodan rozi bo‘lgan va Uning roziligini topgan) o‘tadi.

«Ey xotirjam (sokin) jon! (Ato etilgan ne’matlardan) rozi bo‘lgan (Allohdan) rozilik topgan holingda, Rabbing (huzuri)ga qayt! Bas, (solih) bandalarim (safi)ga qo‘shilgin va jannatimga kir!» (Fajr, 27–30).

Ibodat va zikrlar bilan orom olgan nafs, Alloh taolo bergan ne’matlarga rozi bo‘ladi, undan Alloh taolo ham rozi – “marziya” bandaga aylanadi.

Payg‘ambarlarning nafslari nafsi “sofiya”dir. Alloh taolo barcha solih bandalariga nafsi “marziya” bosqichiga yetishni nasib etsin.

 

Mavjuda ABDULLAYEVA,

“Xadichai Kubro” ayol-qizlar islom o‘rta-maxsus bilim yurti mudarrisasi tayyorladi.

 

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Siz kutayotgan kun hech qachon kelmaydi

10.01.2025   5150   2 min.
Siz kutayotgan kun hech qachon kelmaydi

G‘am-qayg‘usiz hayotni kutib yashayotgan qizga «Siz kutayotgan kun bu dunyoda hech qachon kelmaydi», deb aytish kerak.

Alloh taolo «Biz insonni mashaqqatda yaratdik», degan (Balad surasi, 4-oyat).

Bu hayot – g‘am-tashvishli, azob-uqubatli, mashaqqatli hayotdir. Mo‘min odam buni juda yaxshi tushunadi. Bu dunyoda qiynalsa, azob cheksa, oxiratda albatta xursand bo‘lishini biladi. Inson mukammal baxtni faqatgina oxiratda topadi. Shuning uchun ulug‘lardan biriga «Mo‘min qachon rohat topadi?» deb savol berishganda, «Ikkala oyog‘ini ham jannatga qo‘yganida», deb javob bergan ekan.

Allohning mehribonligini qarangki, oxirat haqida o‘ylab, unga tayyorgarlik ko‘rish hayotni go‘zal qiladi, qayg‘ularni kamaytirib, uning salbiy ta’sirini yengillatadi, qalbda rozilik va qanoatni ziyoda qiladi, dunyoda solih amallarni qilishga qo‘shimcha shijoat beradi, musibatga uchraganlarni bu g‘am-tashvishlar, azob-uqubatlar bir kun kelib, bu dunyoda bo‘lsin yoki oxiratda bo‘lsin, baribir yakun topishiga ishontiradi. Oxirat haqida o‘ylab, faqat solih amallar qilishga intilish insonni baxtli qiladi.

Anas ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: «Kimning g‘ami oxirat bo‘lsa, Alloh uning qalbiga qanoat solib qo‘yadi, uni xotirjam qilib qo‘yadi, dunyoning o‘zi unga xor bo‘lib kelaveradi. Kimning g‘ami dunyo bo‘lsa, Alloh uning dardini faqirlik qilib qo‘yadi, parishon qilib qo‘yadi, vaholanki dunyodan unga faqat taqdir qilingan narsagina keladi».

Alloh taolo faqat oxirat g‘ami bilan yashaydigan (oxirat haqida ko‘p qayg‘uradigan, har bir amalini oxirati uchun qiladigan) qizning qalbini dunyoning matohlaridan behojat qilib qo‘yadi. Qarabsizki, bu qiz har qanday holatda ham o‘zini baxtli his qiladi, hayotidan rozi bo‘lib yashaydi. Xotirjamlikda, osoyishtalikda, qanoatda yashagani uchun istamasa ham qo‘liga mol-dunyo kirib kelaveradi. Zero, Alloh taolo oxirat g‘amida yashaydigan, shu bilan birga, hayotiy sabablarni ham qilish uchun harakatdan to‘xtamagan kishining rizqini kesmaydi, uni ne’matlariga ko‘mib tashlaydi.

Ammo Alloh taolo bor g‘am-tashvishi dunyo bo‘lgan qizni faqirlar qatorida qilib qo‘yadi. Bunday qiz mol-dunyoga ko‘milib yashasa ham, o‘zini faqir, bechora his qilaveradi. Natijada dardi yangilanaveradi, dardiga dard qo‘shilaveradi, fikrlari tarqoq bo‘lib, iztirobga tushadi. Afsuski, shuncha yelib-yugurgani bilan faqat dunyoning ne’matlariga erisha oladi, oxiratda nasibasi bo‘lmaydi.

Abdulloh Abdulmu’tiy, Huda Sa’id Bahlulning
“Qulog‘im senda qizim” kitobidan G‘iyosiddin Habibulloh,
Abdulhamid Umaraliyev 
tarjimasi.