Sayt test holatida ishlamoqda!
16 Mart, 2025   |   16 Ramazon, 1446

Toshkent shahri
Tong
05:15
Quyosh
06:33
Peshin
12:37
Asr
16:43
Shom
18:34
Xufton
19:47
Bismillah
16 Mart, 2025, 16 Ramazon, 1446

Bir hadisda o‘nta foyda...

30.01.2018   15085   3 min.
Bir hadisda o‘nta foyda...

Anas ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh  sollallohu alayhi vasallam  qabr oldida yig‘layotgan bir ayolni ko‘rib: Allohdan qo‘rq va sabr qil, dedilar. Shunda ayol: “Nari tur, chunki senga mendagi musibat yetmagandir va uni bilmaysan ham”, dedi. Sahobalar unga: “Bu kishi Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdirlar”, deb aytdilar.

U ayol Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning    darvozalariga keldi. Lekin u zot huzurlarida qo‘riqchilarni topmadi. Ayol: “Yo Rasululloh sizni tanimabman”, dedi. Shunda Rasululloh  sollallohu alayhi vasallam: Haqiqiy sabr avvalgi zarba paytdagisidir, dedilar (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).

Imom Muslimning rivoyatida: “U ayol go‘dak bolasiga yig‘layotgan edi”, deb keltirilgan.

Ushbu hadisdan olinadigan foydalar:

  • Musibat yetganda sabrsiz bo‘lish, taqvosizlikka olib keladi.
  • Islomda madh qilingan sabr – musibatning avvalida kilinganidir. Boshida besabrlik qilib, keyin ilojsizlikdan qilingan sabr – sabr emas...

Chunki kunlar o‘tgan sayin inson ovunib tinchlanishi tabiiy hol. Bunday vaqtda qilingan sabrdan esa foyda yo‘q.

Ulamolar musibatga chiroyli sabr qilishning uchta sharti borligini zikr qiladilar. Ixlos. Musibatni avvalida qilingan sabr. Jazavaga tushib, Allohga shikoyat qilmaslik.

  • Shariat ahkomlariga nomuvofiq holatga shohid bo‘lgan kishi, amru ma’ruf, nahiy munkar (yaxshilikka chaqirib, yomonlikdan qaytarish) qilishi lozimligi.
  • Inson o‘ziga yetgan musibatga, chiroyli sabr qilish, Allohning qazoi–qadariga rozi bo‘lish, niyati va sobitqadamligini yaxshi qilib, ajr savobga erishadi. Shuning uchun Rasululloh sollallohu alayhi vasallam hadisda zikr qilingan ayolni taqvoga (Allohning amriga bo‘ysunish, qaytargan narsalaridan tiyilish) va sabr qilishga amr qildilar.
  • Musibatdan azob chekayotgan kishini avf etish va uning uzrini qabul qilish. Boisi Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga “Nari tur, chunki senga mendagi musibat yetmagandir va uni bilmaysan ham”, degan ayolning oldidan ketganliklari...
  • Nasihat qiluvchi, nasihat va mav’iza qilinganda, o‘ziga yetgan ozorlarni ko‘tarishi va sabr qilishi lozim. Chunki Rasululloh sollallohu alayhi vasallam haligi ayolning yoqimsiz muomalasini ko‘tardilar. Aslida, bu gaplari uchun unga muomalasiga yarasha, qo‘pol muomala munosib edi.
  • Hokim, qozi kabi xalq ishlariga mas’ul shaxslar, eshiklari oldiga kishilarni kirishini man qiladigan qoravullarni qo‘yib olmasligi.

Chunki ayol Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning huzurlariga kelganda eshiklari oldida qoravulni ko‘rmadi.

  • Hokim va musulmonlarning ishlaridan biror ish zimmasiga yuklatilgan shaxslar, e’tiborlarini tortgan har bir narsani, shaxsan o‘zlari borib ko‘rishi, yaxshilikka buyurishi, yomonlikdan qaytarishi, xatosini kechirishi, hojat istaklarini bajo keltirishi, kamchiliklarini to‘ldirishi, uzrlarini qabul etishi lozim.
  • Hokim va musulmonlarning ishlariga mas’ul shaxslar xalqdan ajralib turadigan holatda bo‘lmasliklari lozim. Chunki ayol kishining Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni tanimaganining sababi ul zoti bobarakotning oddiy odamlardan ajralib turadigan alohida belgi, alomatlari yo‘q edi.
  • Ushbu xadisi sharifdan, ayollar ham erkaklar kabi qabrlarni ziyorat qilishlari joizligi ma’lum bo‘ladi. Chunki bu ish mumkin bo‘lmaganda, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam haligi ayolni yig‘lashdan qaytarganlaridek, kabrni ziyorat qilishdan ham qaytargan bo‘lar edilar.

 

Toshkent tumani “Xolmuhammad ota” jome masjidi imom-xatibi Avazxo‘ja BAXROMOV

manbalar asosida tayyorladi  

O‘MI Matbuot xizmati

Hadisi sharif
Boshqa maqolalar

Alloh bergan ne’matlariga javob bunday bo‘lmaydi

14.03.2025   3730   3 min.
Alloh bergan ne’matlariga javob bunday bo‘lmaydi

Alloh taolo sizga ato etgan ne’matlarini ich-ichingizdan e’tirof eting. Alloh taoloning ne’matlarini tilga chiqarish orqali unga shukr qiling. Bu Zuho surasining 11-oyatida o‘z tasdig‘ini topgan: «Parvardigoringizning (sizga ato etgan barcha) ne’mati haqida esa (odamlarga) so‘zlang!».

Allohga bo‘lgan muhabbatingizni yangilab turing! Bu ne’matlarni ato etgan Zot xush ko‘rmagan yo‘llarga sarflamang. Tilingizga Allohning zikrini, a’zolaringizga esa toatlarini joriy qiling. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Kim shu “Allohumma maa asbaha biy min ne’matin fa minka vahdak, laa shariyka lak, fa lakal hamdu va lakash shukr” degan duoni tong otgan paytda aytsa, shu kunning shukrini ado etibdi. Kechda ham shuni aytib duo qilsa, o‘sha kechning shukrini ado etibdi”, deya ko‘p bora takrorlaganlar. Ushbu ne’matlarni Allohga ma’siyat bo‘ladigan yo‘lda ishlatmang.

Ibn Munkadir bir qizning boshini aylantirib turgan yigitning oldidan o‘ta turib: “Ey o‘g‘lim, Alloh senga bergan ne’matlariga javob bunday bo‘lmaydi?” – dedilar.

Alloh taolo sizga sog‘ligu yoshlik ne’matini berib, sizni shu ne’mat bilan siylasa-yu, siz U Zotga ma’siyat, gunoh bilan javob qaytarasizmi?! Bir o‘ylab ko‘rgin-chi, siz haqiqiy shukr qiluvchi bandamisiz?! Siz Allohga muhabbat qo‘yguvchimisiz?! Siz Allohning ne’matlarini e’tirof etguvchimisiz?! Shukrning ta’siri sizning qalbingiz va a’zolaringizda aks etadimi? Yana muomalangiz hamda xulq-atvoringizda namoyon bo‘ladimi?!

Imom Mubarrad aytadilar:

Ne’matga shukr etsam, bu ham bir ne’mat,
Shukrga shukrona vojibdir asli.
Hech kimsa topmagay o‘zicha, albat,
Yetgan shukrona ham Allohning fazli.

Bu to‘rtlikning ma’nosi quyidagicha: Alloh taoloni maqtash faqat O‘zining tavfiqi orqaligina bo‘ladi. Sizni O‘ziga shukr qilishdek ishga muvaffaq aylagani uchun ham Alloh taologa maqtov yo‘llashingiz zarur.  Birinchi hamd uchun hamd aytish vojib bo‘lganidek, ikkinchisi uchun  ham hamd aytish lozim bo‘ladi. Bu esa nihoyasiz davom etaveradi.

Abul Atohiya juda chiroyli bir gap aytgan ekanlar:

Shukring ziyoda bo‘lmasa har ne’mati birla,
O‘zingni aslo shokirlardan deb bilma!

Alloh taolo Ibrohim surasining 7-oyatida aytadi: «...Qasamki, agar sizlar (bergan ne’matlarimga) shukr qilsangiz, albatta, (ularni yanada) ziyoda qilurman...».

Ulug‘lardan biri: “Qalblar tabiatan kim unga yaxshilik qilsa, o‘shani yaxshi ko‘radigan qilib yaratilgan. Allohnigina muhsin ekanini bilgan kishi naqadar ajablanarli, nima sababdan u o‘shal Zot tarafiga butun vujudi bilan intilmaydi?!”.

Umar ibn Abdulaziz rahimahulloh duolarida bunday der edilar: “Robbim! Men Sening ne’matlaringni kufrga almashtirib qo‘yishim, ne’matlaringni tanigach, unga nonko‘rlik qilishim yoki ularni unutib, maqtamay qo‘yishimdan panoh so‘rayman”.


Hasson Shamsiy Poshoning “Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.