Sayt test holatida ishlamoqda!
17 Avgust, 2025   |   23 Safar, 1447

Toshkent shahri
Tong
04:07
Quyosh
05:34
Peshin
12:32
Asr
17:18
Shom
19:23
Xufton
20:43
Bismillah
17 Avgust, 2025, 23 Safar, 1447

Ikki ilm

26.01.2018   4485   3 min.
Ikki ilm

Har bir jamiyatning taraqqiyot asosida ilm turadi. Ilmsizlik esa uni qoloqlik va jaholatga yetaklaydi. Ilgari ilmni diniy yoki dunyoviy degan turga ajratilmagan. Fiqh, tafsir va boshqa diniy ilmlar qatorida olam va borliq jumboqlarini kashf etish, koinotning sirli tilsimlarini ochish maqsadida dunyoviy fan sohalari bilan shug‘ullanilgan. O‘sha vaqtda qaysi ilmga zarurat paydo bo‘lsa, o‘sha ilmni o‘rganishni olimlar o‘zlarini burchli deb bilganlar.

Payg‘ambarimiz alayhissalom “Oxirat uchun dunyoni tark etgan kishi yoki dunyo uchun oxiratni tark etgan kishi sizlarning yaxshilaringiz emas. Lekin yaxshilaringiz unisidan ham, bunisidan ham olgan kishidir”, deganlar. Shundan ham bilamizki, dunyoviy ilmni deb diniy ilmni, diniy ilmni deb dunyoviy ilmni e’tiborsiz qoldirib bo‘lmaydi. Diniy ilm sohasida Imom Buxoriy, Imom Termiziy, Zamaxshariy, dunyoviy ilmda Abu Rayhon Beruniy, Abu Ali ibn Sino, Muhammad Xorazmiy va boshqa olimlarimiz jahonga tanildilar.  

Ilgari qaysi bir yurt yoki shaharda taniqli ilm dargohi yoki madrasa bo‘lsa, o‘sha yurtga ilmsevar talabalar otli-piyoda yetib borganlar va taniqli olimlar huzurida tahsil olganlar. Buning oson emasligini Navoiy bobomiz quyidagicha tasvirlaydi:

Egnida avroqu kitobi aning,

Qilg‘ali tahsil shitobi aning.

Qushdek o‘lub sayr muyassar anga,

Egnida avroqi bo‘lub par anga.

Hozirgi vaqtda ham diniy, ham dunyoviy ilm sohalarini o‘rganishga yurtimizda shart-sharoit va imkoniyatlar yetarli. Oldingi ajdodlarimiz har ikki ilm sohasini teran o‘rganib, har ikkisida ibrat va namuna bo‘lganlaridek,  ilm yo‘lida fidoyilik bilan tahsil olinsa, bundan xalqimizga katta manfaatlar yetadi. 

Oldingi ajdodlarimiz  ham dunyoviy, ham diniy ilm sohalarida olamshumul kashfiyotlarni amalga oshirganlarini ko‘p gapirib, faxr-iftixor bilan tilga olamiz-u, lekin nega bu an’ana davom etmasdan olis tarixda qolib ketgani, buning asl ildizi nimadan iboratligi xususida o‘ylab ko‘rmaymiz.”Aniqki, to bir qavm o‘zlarini o‘zgartirmagunlaricha Alloh ularning ahvolini o‘zgartirmas” (Ra’d, 11-oyat), degan oyati karima xususida teranroq mulohaza yuritsak, foydadan xoli bo‘lmaydi. O‘z yurtimizda keyingi bir-ikki asr davomida boshqa yurtlardan keltirilgan oddiy texnika va jihozlarni ko‘rganda yurtdoshlarimiz ancha vaqtlargacha uning oldiga borishga botinmaganini va toki ko‘zlari o‘rgangunicha odamlar anchagacha ajablanib yurganiga nima deysiz?

Ayni vaqtda va imkoniyat borida g‘ayrat otini qamchilash kerakki, ilmning zabt etilmagan cho‘qqilarini egallashda ajdodlarimizdek g‘ayrat-shijoat bilan tadbir va tadorigini ko‘rish foydadan xoli emas. 

 

Bobomurod ERALI

tayyorladi

O‘MI Matbuot xizmati

 

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Maqolalar

​313 ta hayotiy ziynat qoidalari (2-qism)

11.08.2025   12866   6 min.
​313 ta hayotiy ziynat qoidalari (2-qism)

313 ta hayotiy ZIYNAT qoidalari

ni

ULUG‘  USTOZ  ULAMOLARIMIZ  bayon  qilib  berganlar:

             (2-qism)

101)  Saxiylik – boyning ziynati.

102)  Ochiqqo‘llik – saxiyning ziynati.

103)  Ko‘p yig‘i – xavf va qo‘rqishning ziynati.

104)  Ulug‘vorlik – poshsholar ziynati.

105)  Minnatni tark qilish – ehsonning ziynati.

106)  Halollik – ishning ziynati.

107)  Xushu’ – namozning ziynati.

108)  Do‘ppi – o‘zbekning ziynati.

109)  Bunyodkorlik – mehnatning ziynati.

110)  Savod – bilimning ziynati.

111)  Ilm – insoniyatning ziynati.

112)  Sabr – balo-ofatning ziynati.

113)  Donolik – tajribaning ziynati.

114)  Mulohazalilik – fikrning ziynati.

115)  So‘zda turish – erkakning ziynati.

116)  Vaqtga rioya – mas’uliyatning ziynati.

117)  Qalb musaffoligi – yaxshi insonning ziynati.

118)  Tinchlik – yurtning ziynati.

119)  Birdamlik – millatning ziynati.

120)  Hur fikr – erkinlikning ziynati.

121)  Toat-ibodat – ruhning ziynati.

122)  Adolat – davlatning ziynati.

123)  Ibrat – o‘tganlar hayotining ziynati.

124)  Xotira – inson qadrining ziynati.

125)  Qalb yumshoqligi – rahm-shafqatning ziynati.

126)  Yaxshi so‘z – zabonning ziynati.

127)  Bardosh – sinovlarning ziynati.

128)  Quvonch – yurakning ziynati.

129)  Qanoat – hayotning ziynati.

130)  Hushyorlik – ongning ziynati.

131)  Qalb tozaligi – imonning ziynati.

132)  Yaxshi niyat – amalning ziynati.

133)  Hayotbaxsh so‘z – dilning ziynati.

134)  Qanoatlilik – qo‘shnining ziynati.

135)  Yo‘lboshchilik – jamoaning ziynati.

136)  Tinch uyqu – xotirjamlikning ziynati.

137)  Yaxshi uyqu – sog‘lomlikning ziynati.

138)  Halol mehnat – dehqonning ziynati.

139)  Tashakkur – insoniylikning ziynati.

140)  So‘zda tozalik – tilning ziynati.

141)  Tarbiya – kelajakning ziynati.

142)  Ibratli hayot – avlodning ziynati.

143)  Mehr-muhabbat – turmushning ziynati.

144)  Hurfikrlilik – zamonaviylikning ziynati.

145)  To‘g‘rilik – hukmning ziynati.

146)  Salohiyat – yoshlarning ziynati.

147)  Quvvat – jasurning ziynati.

148)  Harf tanish – bolalikning ziynati.

149)  Diqqat – o‘qishning ziynati.

150)  Ulug‘ orzu – qalbning ziynati.

151)  Bardoshlik – darveshning ziynati.

152)  Qaytmaslik – otaning ziynati.

153)  Vafodorlik – xotinning ziynati.

154)  Qanoatlilik – ko‘ngilning ziynati.

155)  Ishonch – oilaviy munosabatlarning ziynati.

156)  Hamkorlik – jamiyatning ziynati.

157)  Ijodiylik – yoshlarning ziynati.

158)  Tiniqlik – keksalarning ziynati.

159)  Tiniq fikr – keksaning ziynati.  

160)  Tarbiya – ota-onaning ziynati.

161)  Tuzuk fikr – yoshning ziynati.

162)  Haqiqatni aytish – olimning ziynati.

163)  Botiniy poklik – zohidning ziynati.

164)  Ilojsizlikka chora – mohir ustaning ziynati.

165)  Chin dildan ishlash – yaxshi ishchining ziynati.

166)  Hurmat – barcha insoniy aloqalarning ziynati.

167)  Tuzuk yo‘l – sayohatning ziynati.

168)  Tartib – poshshoning ziynati.

169)  Tezkorlik – savob izlaguvchining ziynati.

170)  Mevadorlik – daraxtning ziynati.

171)  Qanot – qushning ziynati.

172)  Qanoatli mehnat – ishbilarmonning ziynati.

173)  Qahrdorlik – yovuzning ziynati.

174)  Umumiylik – insoniyatning ziynati.

175)  Go‘zal so‘z – so‘zlashuvning ziynati.

176)  Ustoz – ilm yo‘lining ziynati.

177)  Savol – bilim olishning ziynati.

178)  Xotira – millatning ziynati.

179)  Vijdon – inson qalbining ziynati.

180)  Yuzdagi nur – taqvoning ziynati.

181)  Suvdagi tozalik – hayotning ziynati.

182)  Yaxshi niyat – har bir ishning ziynati.

183)  Yaxshi do‘st – tanlovning ziynati.

184)  Sahar – ibodat vaqtining ziynati.

185)  Ilk qadam – bolalikning ziynati.

186)  Yaxshi zehn – aqlning ziynati.

187)  Suzuvchi bulut – osmonning ziynati.

188)  Bedorlik – vatan posbonining ziynati.

189)  Vatan – millatning ziynati.

190)  Qalb nuri – imonning ziynati.

191)  Savob – har bir yaxshi ishning ziynati.

192)  Sevgi – qalb muvozanatining ziynati.

193)  Tilak – duoning ziynati.

194)  O‘zaro tushunish – oilaviy baxtning ziynati.

195)  Baxt – shukrning ziynati.

196)  Yordam berish – insoniylikning ziynati.

197)  Ibratli so‘z – ustozlikning ziynati.

198)  Hushyor ko‘z – kuzatuvchanlikning ziynati.

199)  Boshqalarni tinglash – hurmatning ziynati.

 200) Qariyalar duosi – avlodning ziynati.

             (Davomi bor...)

Ibrohimjon domla Inomov