O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 14 avgustdagi “Madaniyat va san’at tashkilotlari, ijodiy uyushmalar va ommaviy axborot vositalari faoliyatini yanada rivojlantirish, soha xodimlari mehnatini rag‘batlantirish bo‘yicha qo‘shimcha sharoitlar yaratishga doir chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi qaroriga muvofiq kitob mualliflariga beriladigan qalam haqi 85 foizga ko‘paydi.
Shu paytga qadar mualliflik haqi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2007 yil 8 yanvardagi “Mualliflik haqi va boshqa haq to‘lash turlari stavkalarini tasdiqlash to‘g‘risida”gi qaroriga asosan to‘lab kelinar edi. Prezidentimizning joriy yil yanvar oyidan kuchga kirgan qarori asosida ijodkorlar mehnati uchun yangi stavkalar belgilandi.
Bu stavkalar asosida ayniqsa, bolalarga mo‘ljallangan asarlar uchun qalam haqi 2,5 barobarga ko‘tarildi. Misol uchun, maktabgacha va kichik yoshdagi bolalar uchun nasriy asarga buyurtma bergan nashriyot kitobni 20 ming nusxada chiqaradigan bo‘lsa, bir muallif tobog‘i uchun 2 million 66 ming 880 so‘mdan kam bo‘lmagan miqdorda yozuvchiga qalam haqi belgilaydi. 20 ming nusxadan kam bo‘lmagan she’riy kitob muallifiga har bir satr uchun 8 ming 610 so‘mdan kam bo‘lmagan miqdorda qalam haqi to‘lanadi.
Ilgari nashriyotlar tomonidan badiiy asarlar uchun 5 koeffitsiyent ko‘rsatkichida mualliflarga qalam haqi hisoblangan bo‘lsa, endilikda koeffitsiyent ko‘rsatkichi sakkizga oshirildi. Bu badiiy asarlarga qalam haqi berish miqdori ham qariyb 2 barobarga ko‘paydi, degani.
O‘zbekiston matbuot va axborot agentligida O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi, Intellektual mulk agentligi, yetakchi nashriyotlar bosh muharrirlari, iqtisodchilar, nashriyot ishlari hisob-kitobini yurituvchi mutaxassislar, shoirlar, yozuvchilar va OAV vakillari ishtirokida o‘tgan “Ijodkorlar mehnati qadr topmoqda” mavzusidagi seminarda shular ma’lum qilindi.
– Tizimimizdagi nashriyotlarda “Nazm bo‘stoni”, “Nasrimiz javohirlari”, “Jahon adabiyotining sara asarlari”, “Dunyo xalqlari ertaklari”, “Adabiyot xrestomatiyasi”, “Bolalar antologiyasi” kabi mavzularda rang-barang kitoblar chop etilmoqda, – deydi Matbuot va axborot agentligining iqtisodiy tahlil, prognozlashtirish va moliyalashtirish boshqarmasi boshlig‘i Jamshid Mirkomilov. – Agentlik tomonidan e’lon qilingan “Taraqqiyot strategiyasi va zamonamiz qahramoni”, “Islom sivilizatsiyasining buyuk allomalari”, “Harbiy-vatanparvarlik” mavzularidagi badiiy asarlarga ijtimoiy buyurtmalar loyihasi asosida yozilayotgan kitoblar uchun mualliflarga qalam haqining ma’lum qismi oldindan to‘lab berilmoqda.
Muharram oyi qanday oy?
Muharram oyi – musulmonlar taqvimining birinchi oyidir. Bu oy Alloh taolo urush, qon to‘kishni harom qilgan (Zulhijja, Zulqa’da, Muharram, Rajab) to‘rt oyning biri bo‘lib, uning o‘ninchi kuni ya’ni, ashuro kuni alohida fazilatlarga ega.
Ashuro qanday kun?
Bu kun haqida Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Bu shunday yaxshi kundirki, bu kunda Alloh Bani Isroilni dushmanlaridan qutqargan. Shu bois Muso alayhissalom bu kunda ro‘za tutgan. Men Musoga ko‘proq (yaqin bo‘lishga) haqliroqman”, dedilar va u kunda ro‘za tutib, odamlarni ham uning ro‘zasini tutishga buyurdilar” (Imom Buxoriy rivoyati).
Ashuro kuni ro‘za tutish o‘tgan bir yillik gunohlarga kafforat bo‘ladi.
Bu haqda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Ashuro kunining ro‘zasi – Allohdan umid qilamanki – bir yil oldingi gunohlarga kafforat bo‘ladi”, deganlar (Imom Muslim rivoyati).
Bu kun yaqinlarga kengchilik qilish, bir yillik kengchilikka sabab bo‘ladi.
Abu Sa’d roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Kim Ashuro kuni ahli ayoliga kenglik yaratsa, Alloh unga yil bo‘yi kenglik yaratadi”, dedilar (Imom Bayhaqiy rivoyati).
Ashuro kunini Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qanday o‘tkazardilar?
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bu kunni o‘tkazib yubormaslik uchun qattiq harakat qilardilar, uning savobiga erishish uchun bu kunning kelishini intiqlik bilan kutardilar. Bu haqda Ibn Abbos roziyallohu anhu aytadilar: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni Ashuro kuni ro‘zasini Ramazon oyi ro‘zasini kutib sog‘ingandek, boshqa kun va oy ro‘zasini kutganlarini ko‘rmadim” (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).
Abdulloh ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Ashuro kuni ro‘zasini tutib, odamlarni ham bu kunning ro‘zasini tutishga buyurganlarida, sahobalar: “Yo, Rasululloh! Bu kun yahudiy va nasroniylar ulug‘laydigan kun-ku!” deyishdi. Shunda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Alloh xohlasa kelasi yil to‘qqizinchi kuni ham tutamiz”, dedilar. Ammo, kelasi yil kelmasidan Rasululloh sollallohu alayhi vasallam vafot etdilar (Imom Muslim rivoyati).
Alloh taolo ushbu oyning fazilatlaridan barcha mo‘min-musulmonlarni to‘liq bahramand etsin. O‘zining roziligini topadigan amallarda bardavom qilsin.
Davron NURMUHAMMAD