Aziz Qur’on muxlislari bugun qorilar musobaqasining Navoiy viloyati hududiy bosqichiga oq fotiha beriladi. Barcha viloyatlar kabi Navoiy viloyatining ham o‘zi xos jihatlari mavjud. Buyuk mutafakkir Alisher Navoiy nomi bilan ataluvchi ushbu eng kenja viloyat hududi jihatidan eng katta bo‘lib, aholisining ko‘p millatliligi bilan alohida ajralib turadi.
Bugun, 22 yanvar kuni ushbu viloyatning bir necha tumanlarida musobaqaning hududiy bosqichlari boshlanadi. Siz azizlar bilan o‘tgan kunlar davomida Sirdayo, Jizzax, Samarqand va Buxoro viloyatlarida xushovoz qorilar tilovatini tinglab, ruhimiz ma’naviy quvvat oldi. Qani bir ko‘raylikchi, Navoiy qorilari bizni qaysi jihatlari bilan lol qilar ekan. Biz sanoat shahri deb bilgan Navoiy viloyatida balki kutilmagan holatlar bizni ajablantirsa kerak, inshoalloh.
Bir necha daqiqalardan so‘ng Navoiyda Qur’on musobaqasining hududiy bosqichiga oq fotiha beriladi. Hozirdan tayyorgarliklar juda avjida, musobaqa muslim.uz sayti va ijtimoiy tarmoq sahifalarida onlayn uzatib boriladi.
Shunday ekan, barcha Qur’on ixlosmandlarini Navoiy shahridagi “Alisher Navoiy” jome masjida bo‘lib o‘tadigan Qur’oniy ziyofatga taklif etamiz. Marhabo, azizlar!
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati
1. Olimning to‘liq ismi sharifi Muhammad ibn Muhammad ibn Mahmud Abu Mansur Moturidiy Samarqandiy Ansoriy.
2. Kamoliddin Bayoziyning tahqiqiga ko‘ra bu zotning nasabi ulug‘ sahobiy Abu Ayyub Ansoriyga borib taqaladi.
3. Abu Mansur Moturidiyning qaysi yilda tug‘ilgani aniq ma’lum emas. Ammo ustozi Muhammad ibn Muqotil Roziy hijriy 248 (milodiy 862) yilda vafot etgani aytilgan. Shunga ko‘ra, Abu Mansur Moturidiy hijriy 240 (milodiy 854) yildan oldin tug‘ilgani taxmin qilinadi.
4. Imom Moturidiy ko‘plab ustozlardan ta’lim olgan. Quyidagilar ularning eng mashhurlari:
5. Ushbu olimlar Imom Moturidiyni Imom Abu Hanifa rahimahullohgacha bo‘lgan sanadini bog‘lovchi ustozlar hisoblanadi.
6. Imom Moturidiyning shogirdlari uning ilimy merosini davom ettirib, bu ta’limotni rivojlantirganlar. Masalan:
7. Abu Mansur Moturidiy tafsir, usulul fiqh va aqoid kabi shar’iy ilmlarning turli yo‘nalishlari bo‘yicha asarlar ta’lif etgan.
8. Tafsir yo‘nalishi bo‘yicha “Ta’vilotu ahli sunna” nomli tafsir yozgan.
9. Usulul fiqh yo‘nalishida “Ma’xozush sharoi’” (Shar’iy hukmlar manbasi) va “Jadal” (Ilmiy bahslar) nomli ikkita kitob yozgan.
10. Ulamolar Abu Mansur Moturidiy aqoid ilmi bo‘yicha yozgan asarlarini o‘rganib chiqib, ularni uch turga ajratganlar:
11. Abdulhay Laknaviy “al-Favoidul-bahiya” asarida Imom Abu Mansur Moturidiyni mutakallimlar imomi va musulmonlarning to‘g‘ri aqidasini asoslab bergan buyuk alloma sifatida tavsiflaydi. Uning ta’kidlashicha, Imom Moturidiy benazir asarlar yaratib, botil aqida vakillarining buzg‘unchi g‘oyalariga raddiyalar bergan.
12. Ulamolar aytadilarki, Hujjatul Islom (Islom dini hujjati) deyilganda faqat Imom G‘azoliy tushunilganidek, Imomul hudo (to‘g‘ri yo‘lga boshlovchi) deyilganda ham faqat Imom Moturidiy tushuniladi.
13. Butun hayotini ilm ma’rifat o‘rganish va uni yoyish bilan o‘tkazgan Abu Mansur Moturidiy rahmatullohi alayh hijriy 333 (milodiy 945) yilda taxminan to‘qson besh yoshida Samarqandda vafot etgan va Chokardiza qabristoniga dafn etilgan.
14. 2020 yil O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi huzurida “Imom Moturidiy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi” tashkil etilgan.
15. Shuningdek, 2025 yil mart oyida Davlatimiz rahbari tomonidan buyuk olimga yuksak hurmat ifodasi o‘laroq “Imom Moturidiy tavalludining 1155 yilligini keng nishonlash to‘g‘risida”gi qaror qabul qilindi.