Sayt test holatida ishlamoqda!
13 Mart, 2025   |   13 Ramazon, 1446

Toshkent shahri
Tong
05:20
Quyosh
06:38
Peshin
12:37
Asr
16:41
Shom
18:30
Xufton
19:43
Bismillah
13 Mart, 2025, 13 Ramazon, 1446

“Sabr va namoz ila yordam so‘rangiz”

21.01.2018   4921   4 min.
“Sabr va namoz ila yordam so‘rangiz”

Shu kunlarda Qozog‘istonning Aqto‘be viloyatida ro‘y bergan fojiadan hamma qayg‘uda. Halok bo‘lgan yurtdoshlarimiz ro‘yxati e’lon qilingandan keyin ular orasida ota-bola, aka-ukalarning borligi qalbimizni yanada ezdi. Qanchadan-qancha oila suyangan tog‘i, oila boshisini yo‘qotdi. Qanchadan-qancha ota-onalar navqiron farzandu jigarbandidan ayrildi.
Tarixda qoluvchi ushbu musibat, O‘zbekiston ahlini chuqur iztirobga solgan judolik, qalblarni ko‘zdagi yoshlar bilan ezuvchi ulkan ayriliq ellik ikki o‘g‘lonni bu foniy dunyodan, boqiy dunyoga olib ketdi.
Musibat manzil tanlamaydi, musibat inson tanlamaydi. U taqdirda belgilangan vaqtda, ko‘rsatilgan manzilga, yuborilgan odamga tushadi. Hayotning bu sinovli kunlariga sabr qilgan inson borki, ikki dunyo saodatiga erishadi. Zero Alloh taolo shunday deydi: “(Allohdan) sabr va namoz ila yordam so‘rangiz”. Ya’ni, sabr qiling, ana shunda barcha mushkullar oson bo‘ladi. Ushbu fojiadan halok bo‘lganlarning oila a’zolari va yaqinlariga sabru jamil tilab, musibatlariga sherik ekanimizni chin yurakdan izhor qilamiz.
O‘tgan kuni muhtaram Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev Surxondaryoga tashriflari doirasida Hakim Termiziy maqbarasi ziyorati chog‘ida Qozog‘istonning Aqto‘be viloyatida halok bo‘lgan 52 o‘zbekistonlikning o‘limidan chuqur qayg‘uda ekanlarini aytib, ularning yaqinlariga ta’ziya bildirdilar va shu asnoda:
“Mana kecha bo‘lgan falokatlar ham ko‘p narsadan, jumladan xalqimizning oldida qarzimiz juda-juda ko‘pligidan dalolat beradi. Odamlarimizga sharoit yaratmaganimiz uchun ular begona yurtlarga borib, ish qidirib yuribdi. Bu davlat rahbariyati, hamma tizimdagi rahbarlar eng katta xato va kamchiliklarni o‘z vaqtida bartaraf qilmaganidan dalolat. «Begona yurtlarda sarson-sargardon yurish» degan gap bekorga emas. U bechoralarning ham Xudodan umidi bor, ne umidlar bilan bolamni boqaman, otamga pul olib kelaman deb yosh-yosh yigitlar ketyapti. Yosh-yosh yigitlar… Hammasi o‘zbekistonliklar. Albatta, biz juda katta qayg‘udamiz… Ota-onalariga hamdardlik”, degan juda ham ta’sirli so‘zlarni bayon qildilar. Shuningdek, duolar mustajob bo‘ladigan Surxondaryodagi mutasavvif olim, aziz avliyo Hakim Termiziy hoki poklari qo‘nim topgan tabarruk qadamjoda Qur’oni karim oyatlaridan o‘qilib, savoblari halok bo‘lganlarning ruhoniyatlarga bag‘ishlandi.
Shuningdek, o‘tgan juma kuni diniy idora tomonidan ilova tezis qilinib, muftiy hazratlarining halok bo‘lganlar oila a’zolariga va yaqinlariga chuqur hamdardlik ila taziyalari izhor qilindi, ularning oxiratlari obod bo‘lishi, joylari jannat bog‘laridan bir bog‘ bo‘lishini so‘rab, duolar qilindi. Shuningdek, yaqinlariga sabr-toqat tilab hamdardlik bildirildi.
Shu o‘rinda bir mulohazani aytishni lozim topdik. Mana shu juma kuni asr, shom va hufton namozlarini ham masjidlarda o‘qish nasib etdi. Ayrim imom-xatiblarimiz ushbu halok bo‘lganlarni duolarida ham eslashmagani bizni ranjitdi. Bunday musibat kunlarda markazdan – Diniy idoradan biror tavsiyani kutish shart emas. Har kim qo‘lidan kelganicha hissasini qo‘shishi kerak. Davlatimiz rahbari har bir chiqishida kishilarni tashabbus ko‘rsatishga chaqiryaptilar-ku. Qani bu yerda imom-xatiblarimizning tashabbuskorligi, uyushqoqligi. Axir halok bo‘lganlar kimningdir aka-ukasi, otasi, jigarbandiku. Agar ular sizu bizning tug‘ishganimiz yoki farzandu arjumandimiz bo‘lganida, butun O‘zbekiston duo qilishini istardik.
Shunday ekan, diyorimizdagi barcha masjidlarda namozlar so‘nggida barcha imom-xatiblardan fojiada halok bo‘lgan yurtdoshlarimiz haqqiga duo qilishlarini so‘raymiz. Imom-xatiblar har namoz, tasbehu zikrlarda hosil bo‘lgan savobu ajrlarini baxshida etishlarni tavsiya etamiz.
Qolaversa, vodiy viloyatlari boshiga kelgan ushbu musibatga boshqa viloyatlar imom-xatiblari ham kelib, tasalli berishlarini istardik. Qani edi, barcha ishlarda namuna bo‘lgan poytaxtimiz imom-xatiblari bu ishda ham ibrat ko‘rsatsalar. Hamon esimizda, bir necha yil avval Jizzax viloyati G‘allaorol tumanidagi sel oqibatida jabr ko‘rgan oilalarga butun mamlakatimiz imom-xatiblari yordam qo‘lini cho‘zishgan edi. Mana shu an’anani davom ettirishni xohlardik.


O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Rasululloh ﷺ qanday qiroat qilardilar?

12.03.2025   2565   3 min.
Rasululloh ﷺ qanday qiroat qilardilar?

Ummu Salama roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qiroat qilganlarida oyatlarni ajratib-ajratib o‘qirdilar” (Imom Abu Dovud, Imom Ahmad rivoyati).

Ummu Salama roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi: Nabiy sollallohu alayhi vasallam qiroatalarini oyat-oyat qilib ajratardilar: «Alhamdu lillahi Robbil-’alamin» deb, so‘ng vaqf qilardilar, «Arrohmanir-Rohiym» deb, so‘ng vaqf qilardilar» (Imom Termiziy, Imom Hokim rivoyati).

Ya’lo ibn Mamlakdan rivoyat qilinadi: «U Ummu Salama roziyallohu anhodan Nabiy sollallohu alayhi vasallamning namozlari haqida so‘radi. Shunda u kishi: «Sizlar qayoqdayu, u zotning namozlari qayoqda?! U zot namoz o‘qir, so‘ng namoz o‘qiganchalk uxlar, so‘ng uxlaganlaricha namoz o‘qir, so‘ng namoz o‘qiganlaricha uxlar edilar. To tongacha shunday bo‘lar edi», dedi-da, u zotning qiroatlarini maqtay ketdi. U zotning qiroatlarini maqtay turib: «Harfma-harf, aniq-aniq o‘qirdilar», dedi» Abu Dovud, Termiziy va Ahmad ibn Hanbal rivoyat qilgan.

Qatodadan rivoyat qilinadi: «Anasdan: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning qiroatlari qanday edi?» deb so‘raldi. Shunda u: «Cho‘ziq edi», dedi-da, keyin «Bismillahir-Rohmanir-Rohiym»ni «Bismillah»ni cho‘zib, «Ar-Rohman»ni cho‘zib, «Ar-Rohiym»ni cho‘zib o‘qib berdi». Ya’ni Rasululloh sollallohu alayhi vasallam mad – cho‘ziq unli bor o‘rinlarda madni aniq cho‘zib o‘qir edilar (Imom Buxoriy rivoyati).

Abdulloh ibn Abu Qaysdan rivoyat qilinadi: «Men Oisha roziyallohu anhodan Nabiy sollallohu alayhi vasallamning qiroatlari haqida: «U zot qiroatni ichlarida qilarmidilar yoki jahriy (oshkora) qilarmidilar?» deb so‘radim. U: «Har qaysisini ham qilardilar. U zot (qiroatni) gohida ichlarida, gohida oshkora qilardilar», dedi» (Muttafaqun alayh).

Ummu Honiydan rivoyat qilinadi: «Men tunda yopig‘im ustida turib olib Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning Ka’ba oldidagi qiroatlarini eshitar edim» (Nasoiy va Ibn Moja rivoyat qilgan).

Jubayr ibn Mut’im roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Nabiy sollallohu alayhi vasallamnig shom namozida Tur surasini o‘qiyotganlarini eshitdim. «Yoki ular, hech narsadan hech narsa yo‘q, o‘zlari yaralganlarmi?! Yoki ular yaratuvchilarmi?» oyatiga kelganda qalbim uchib ketay dedi» (Imom Buxoriy rivoyati).

Baro ibn Ozib roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Nabiy sollallohu alayhi vasallamning xuftonda «Vattiyni vaz-zaytun»ni o‘qiyotganlarini eshitdim. Biror kishidan u zotning ovozlaridan ko‘ra chiroyli ovoz eshitmaganman» Muttafaqun alayh.

Abdulloh ibn Mug‘affaldan rivoyat qilinadi: «Nabiy sollallohu alayhi vasallamning tuyalarida Qur’on o‘qib ketayotganlarini ko‘rdim. Fath surasini mayin qilib o‘qib ketayotgan ekanlar. Ohang qilib o‘qib ketayotgandilar» (Imom Buxoriy rivoyati).

Avs ibn Huzayfa roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Bir kecha Rasululloh sollallohu alayhi vasallam oldimizga kech qolib chiqdilar. Biz: «Yo Allohning Rasuli, kech qolib ketdingizmi?» dedik. Shunda u zot: «Qur’ondan hizbim[1] qolib ketgan edi, o‘shani tugatmasdan chiqishni istamadim», dedilar. Keyin biz Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning as'hoblaridan: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Qur’onni qanday hizbga ajratar edilar?» deb so‘radik. Ular: «Uchta, beshta, yettita, to‘qqizta, o‘n bitta, o‘n uchta (sura) va «Mufassal» hizbi», deyishdi» (Tabaroniy va Tahoviy rivoyati).

Davron NURMUHAMMAD


[1] Hizb – bo‘lak degani bo‘lib, Qur’ondan har kun uchun vazifa sifatida ajratib olingan bo‘lakka nisbatan ishlatilgan. Mufassal – Qur’onning Hujurot surasidan boshlab oxirigacha bo‘lgan qismi.