Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: “Hech shubha yo‘q, har bir dinning o‘ziga xos xulqi bor. Islom dinining o‘ziga xos xulqi hayodir”. Hayo – kishini insoniy axloqqa to‘g‘ri kelmaydigan har qanday narsadan tiyilishga undovchi sifat. Hayo xijolat chekish, istiholadan farq qiladi. Chunki xijolat chekish hamisha ham ijobiy xislat hisoblanmaydi. Ba’zan u salbiy oqibatlarga ham sabab bo‘lishi mumkin.
Hayo bir vaqtning o‘zida joiz bo‘lmagan ish va so‘zlardan qaytargani kabi, yaxshi ishlarga undovchi hamdir. Bu go‘zal xislat odamlar orasida ham, o‘zi yolg‘iz qolganida ham egasining ikkiyuzlamachilik qilishiga yo‘l qo‘ymaydi. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “Hayoning hammasi yaxshidir”, deganlar.
Hayo insonning ikki dunyosi, shuningdek, atrofidagilar uchun ham foydali fazilat. Ulamolarimiz hayo haqida: “Hayo yomon, qabih ish va qiliqlarni tark etishga undaydigan, haqdor kishining haqiga putur yetkazishdan qaytaradigan yaxshi sifatdir”, deyishgan.
Imonimizning bir bo‘lagi – hayo bizdan uzoqlashib, begonasirab ketishiga yo‘l qo‘ymaylik.
Yormuhammad ESHNAZAROV,
Toshkent islom instituti o‘qituvchisi
O‘MI Matbuot xizmati
Mamlakatimizda diniy-ma’rifiy sohadagi keng ko‘lamli islohotlar xalqaro ekspertlar tomonidan yuksak baholanmoqda. Bu o‘zgarishlar zamirida zaminimizdan yetishib chiqqan buyuk allomalar, shaxslar, ilm-fanga ulkan hissa qo‘shgan mashhur ajdodlarimiz xotirasini abadiylashtirish, boy ilmiy merosini keng targ‘ib qilish ishlari mujassam.
Samarqand shahrida o‘tkazilgan "Moturidiylik — bag‘rikenglik, mo‘tadillik va ma’rifat ta’limoti" mavzusidagi xalqaro ilmiy-amaliy anjuman fikrimizni tasdiqlaydi. Ushbu nufuzli anjumanda "Imom Moturidiy va uning izdoshlari ilmiy merosining islom ilmlari rivojidagi o‘rni", "Moturidiylik ta’limotida umuminsoniy qadriyatlar talqini", "XXI asrda moturidiylik ta’limotining ahamiyati" kabi sho‘balarda muhokamalar bo‘lib o‘tdi. Muftiylar, ilm-fan arboblari va ilmiy tadqiqotchilar o‘z ma’ruzalarida buyuk bobomizning ilmiy merosi, moturidiylik ta’limotining mohiyati kabi muhim masalalarda so‘z yuritdi.
Tadbirda Misr, Turkiya, Malayziya, Indoneziya, BAA, Saudiya Arabistoni, Kuvayt, Qatar, Pokiston, Ozarbayjon, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Tojikiston kabi 20 dan ortiq davlatdan 70 dan ziyod muftiy, nufuzli islomshunos olimlar, davlat va jamoat arboblari, moturidiyshunos tadqiqotchilar, tarixshunoslar va diniy-ma’rifiy soha vakillari qatnashdi.
Jamoliddin Karimov,
Imom Moturidiy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi direktori
Manba: "Yangi O‘zbekiston" gazetasi 2025 yil 1 may, 88-son