JANNAT (arab. جَنَّة – bog‘, behisht, bo‘ston) – imon keltirib, yaxshi amallar qilgan, taqvodor, g‘azabini yutadigan, kechirimli, og‘ir sinov va musibatlarga sabr qilgan insonlarga oxiratda nasib etadigan joy. Qur’oni karimda narigi dunyoda erishiladigan rohat-farog‘at makoni, ajr-mukofot va “bog‘” ma’nolarida 73 suraning 147 joyida keladi. Jannat tilla va kumush g‘ishtlardan, loyi mushkdan, tuprog‘i za’fardan, toshlari marvarid va yoqutdan bino qilingan, daraxtlarning tomirlari oltin va kumushdan, shoxlari marvarid va zabarjaddan, deb ta’riflanadi. Jannatning anhorlari miskdan bo‘lgan tog‘dan otilib chiqadi. Bu anhorlarda tiniq va sof sharob oqadi, rangi sutdan ham oppoq, ta’mi asaldan ham shirin. Bu sharobning hech bir zarari yo‘q, uni ichgan odam mast ham bo‘lmaydi.
Taqvoli zotlar uchun va’da qilingan jannatning misoli (sifati budir): Unda aynimas suvdan iborat anhorlar ham, ta’mi o‘zgarmas sutdan iborat anhorlar ham, ichuvchilar uchun lazzatli (aqldan ozdirmaydigan) maydan bo‘lmish anhorlar ham va musaffo asaldan iborat anhorlar ham bordir. Ular uchun u joyda barcha mevalardan bordir va (u joyda) Parvardigorlari (tomoni)dan mag‘firat bordir” (Muhammad, 15);
“Ular ostidan anhorlar oqib turadigan mangu jannatlarga kirurlar. Ular uchun u yerda xohlagan narsalari bordir. Taqvodorlarni Alloh mana shunday mukofotlagay” (Nahl, 31).
Qur’oni karimda jannat ahli quyidagicha vasf etiladi: “U (jannat) Allohga va Uning rasullariga imon keltirganlar uchun tayyorlangandir” (Hadid, 21);
“Imon keltirib, yaxshi amallarni qilganlar, ana o‘shalar jannat egalaridir. Ular unda abadiy qolurlar” (Baqara, 82).;
“Go‘zal amal qilganlar uchun go‘zal savob va ziyodalik bordir. Ularning yuzlarini qarolik ham, xorlik ham qoplamas. Ana o‘shalar jannat egalaridir. Ular unda abadiy qolurlar” (Yunus, 26).
Ular Jannat eshiklariga yaqinlashganlarida qo‘riqchi farishtalar ularni: “Sizga salomlar bo‘lsin! Xush keldingiz! Unga mangu qoluvchi holingizda kiring” (Zumar, 73) deya olqishlar bilan kutib oladilar. Jannat ahli usti va atrofiga go‘zal pardalar tutilgan so‘rilarda, astarlari shoyidan bo‘lgan ko‘rpachalar, yashil bolishlar va go‘zal gilamlar ustida o‘tiradilar, oltindan bo‘lgan bilakuzuklar va marvarid-marjonlar bilan bezanadilar, liboslari esa harir-ipak bo‘ladi. “Aynan ular uchun ostilaridan anhorlar oqib turadigan mangu jannatlar bor bo‘lib, ular u joyda oltin bilakuzuklar bilan bezanurlar va yashnab turuvchi shoyi liboslar kiyib, so‘rilarda suyanib o‘tirurlar. Naqadar yaxshi mukofot u, naqadar go‘zal joy u!” (Kahf, 31). Shuningdek, ular doimo quyuq soya joylarda bo‘ladilar: “Ularni quyuq soyalarga kiritarmiz” (Niso, 57). Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda Muhammad sollallohu alayhi vasallam: “Jannatda bir daraxt bor, uning soyasini ulov mingan odam ming yilda kesib o‘tadi. Bu – abadiylik daraxtidir”, deganlar. Qur’oni karimda zikr etilgan Jannatdagi mevalar bu dunyodagi mevalarga o‘xshash. Ammo bu o‘xshashlik faqat ismi va shaklida, ta’mi esa o‘zgacha. Banda bu dunyoda iste’mol qilgan ne’matlarni jannatda ko‘rganida sevinadi, ta’mini totganida kutganidan ziyoda lazzat ekani ayon bo‘ladi. Jannatda insonlar qarimaydi va kasal ham bo‘lmaydi, g‘am-g‘ussa chekmaydi. Jannatda yuzta daraja bor. Har bir daraja osmon bilan yer orasicha. Eng balandi Firdavsdir. Firdavsning ustida Arsh bor. Jannat daryolari o‘sha yerdan oqib chiqadi. Alloh taolo Jannat ahliga O‘zining jamolini namoyon qiladi. Bu haqida hadisi sharifda shunday deyiladi: Jarir ibn Abdulloh Bajliy deydi: “Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam huzurida o‘tirgan edik. Oy to‘lishgan kechasi oyga qarab, shunday dedilar: “Mana shu oyni qanday ko‘rib turgan bo‘lsangiz, albatta Rabbingizni ham shunday (aniq va tiniq) ko‘rursiz”. Jannat ahli Alloh taoloni ko‘rgan vaqtida, Uning tasvirlab bo‘lmaydigan darajada ulug‘ligidan boshqa ne’matlarni unutib, Unga mahliyo bo‘lib qoladilar. U zot jamolini to‘sganidan keyin esa, ko‘rilgan narsani tasvirlab, tushuntirib bera olmasliklari, qanday ekanini idrok eta olmasliklari sababli yana Jannat ne’matlaridan rohatlanib yashayveradilar. Jannat ahlining pok va xushsurat xizmatkorlari bo‘ladi. Jannatni qo‘riqlovchi farishtalar esa “Rizvoni jannat” deb ataladi. Qur’oni karimda Jannat Firdavs, Adn, Na’im, Xuld, Ma’vo, Dorus salom nomlari bilan ham ataladi.
O‘MI Matbuot xizmati
Do‘stona va samimiy ruhda o‘tgan uchrashuvda Markaz rahbari O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan yurtimizda bunyod etilayotgan O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi haqida jumladan, Markaz doirasida amalga oshirilayotgan tadbirlar, barcha ilmiy va tashkiliy ishlar haqida ma’lumot berdi.
– O‘zbekiston Islom ilmi, fiqh va hadis sohasida yuksak merosga ega. Bu zaminda mashhur ulamolar, buyuk faqihlar, muhaddislar, mutafakkirlar va san’atshunoslar yetishib chiqqan, – dedi Islom uyushmasi bosh kotibi. – Ushbu merosning Islom olamidagi ahamiyati va dolzarbligini ko‘rsatishda O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi muhim o‘rin tutadi. Bu yurtning taniqli va mashhur allomalari tufayli Islom sivilizatsiyasining asl mohiyati xususan, insonparvarlik va bag‘rikenglik qadriyatlari bugungi kunga qadar saqlanib qolgan. Mazkur megaloyiha bu boy merosni jahon hamjamiyatiga tanitishda asosiy ahamiyatga ega. Biz Butunjahon Islom uyushmasi nomidan ushbu sa’y-harakatlarni to‘liq qo‘llab-quvvatlaymiz. O‘zbekiston Prezidentining madaniyat va ma’rifatga qaratgan e’tibori barcha musulmon mamlakatlar uchun namuna bo‘ladi. Markaz bilan hamkorlik qilishdan benihoyat mamnunmiz! – deya ta’kidladi Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa.
Uchrashuv davomida Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa O‘zbekistonda olib borilayotgan islohotlar xususan, Islom sivilizatsiyasi markazining barcha tadbirlari, rejalashtirilgan turli anjumanlarga qiziqish bildirib, bu borada olib borilayotgan ishlarni yuksak baholadi va mamnuniyat bilan e’tirof etdi. Islom sivilizatsiyasi markazining ochilish marosimi qanchalik ahamiyatli ekanligiga esa alohida to‘xtaldi. Shu o‘rinda Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasining 72-sessiyasida so‘zlagan nutqidan quyidagi iqtiboslarni keltirdi: “Biz butun jahon jamoatchiligiga islom dinining asl insonparvarlik mohiyatini yetkazishni eng muhim vazifa, deb hisoblaymiz. Biz muqaddas dinimizni azaliy qadriyatlarimiz mujassamining ifodasi sifatida behad qadrlaymiz. Islom dini bizni ezgulik va tinchlikka, asl insoniy fazilatlarni asrab-avaylashga da’vat etadi. Islom sivilizatsiyasi markazining faoliyati ham shu maqsadga xizmat qiladi”. Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa O‘zbekiston Prezidenti tomonidan BMT minbaridan turib ilgari surilgan mazkur ulkan tashabbus Butunjahon Islom uyushmasi nomidan qo‘llab-quvvatlashini ta’kidlab o‘tdi.
Islom sivilizatsiyasi markazi rahbari O‘zbekiston Prezidenti tashabbusi bilan Markaz tarkibida Arab-islom xattotlik maktabini ochish yo‘lga qo‘yilganini ma’lum qildi. Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa ushbu loyihani to‘la-to‘kis qo‘llab-quvvatladi:
– Yangi O‘zbekiston loyihasi bo‘lmish bu xattotlik maktabi orqali Qur’oni karimning har bir surasini maxsus arab xatida, bezaklar bilan boyitilgan tarzda qo‘lda ko‘chirish maqsadga muvofiq, – deya taklif qildi Bosh kotib, – O‘zbekistondagi bo‘lajak Arab-islom xattotlik maktabi faoliyatini yo‘lga qo‘yishda, shuningdek, jahon miqyosida mashhur bo‘lgan katta tajribaga ega xattotlarni ushbu markazga jalb etish, xattotlarning ish faoliyati samarali bo‘lishi uchun ularni rag‘batlantirish va umuman maktab faoliyatini rivojlantirishda astoydil hamkorlik qilishga tayyormiz.
Delegatsiya a’zolari Makka shahrida joylashgan Hiro madaniyat dahasi, Vahiy muzeyi, “Burj as-sa’a” minorasida joylashgan shu nomdagi muzey, Ka’ba kisvasi uchun qirol Abdulaziz majmuasi va Madina shahridagi “Bo‘ston” muzeyi, Payg‘ambarimiz (s.a.v) siyratlari va Islom sivilizatsiyasi muzeyi, Jidda shahridagi Islom san’ati muzeyi va kutubxonasiga tashrif buyurdi va hamkorlik bo‘yicha muzokaralar olib bordi.
Bundan tashqari, Islom sivilizatsiyasi markazi delegatsiyasi a’zolari muzey va kutubxonalarga qilgan tashriflari jarayonida Payg‘ambarimizning faoliyat va turmush tarzlarini ifodalovchi videolavhalar O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markaziga taqdim etilishi masalasini ham ko‘rib chiqishdi.
Shuningdek, uchrashuvda O‘zbekiston Prezidenti tashabbusi bilan Samarqandda yangidan bunyod etilayotgan Imom Buxoriy majmuasi ziyoratchilari uchun qulay shart-sharoitlar yaratish masalasida ham fikr almashildi. Bu borada Saudiya Arabistoni tajribasidan foydalanish maqsadida Butunjahon Islom uyushmasi Tadbirlar va konferensiyalar bo‘limi boshlig‘i Shokir Saloh al-Advaniy bilan muloqot o‘tkazildi. Muloqot davomida Islom uyushmasi vakili bu masalada Saudiya Arabistonining yetakchi tashkilotlaridan biri “Ilm” kompaniyasi ko‘mak berishini bildirdi. Keyingi muhokamalar videokonferensiya shaklida davom ettirilishiga kelishib olindi.