Abdulloh ibn Mas’ud roziyallohu anhu rivoyat qiladi: «Payg‘ambarimiz alayhissalom: “Faqat ikki kishiga “hasad” qilsa bo‘ladi: Alloh taolo bergan molini haq yo‘lda sarflagan kishiga va Alloh taolo bergan ilmu hikmat bilan hukm qilgan va uni o‘rgatgan kishiga”, dedilar» (Imom Buxoriy).
Sharh: Boshqalarni ko‘rolmay, shu ne’mat ulardan ketishini va o‘zida bo‘lishini istash hasad deyiladi. Inson boshqalardan balandroq, hech bo‘lmasa, teng bo‘lishni xohlashi tabiiy. Biroq hasad qilish, birovdagi ne’matning yo‘qolishini xohlash illat. Hasad paydo bo‘lganida uni yengib o‘tish, yomonlikdan qaytish esa fazilatdir.
Ushbu hadisdagi “hasad” kalimasi esa molini yaxshi ishlarga sarflayotgan kishiga yoki ilmiga amal qilgan olimga havas qilish ma’nosidadir. Chin mo‘min havas qilgan kishisidek bo‘lishga urinadi. Yaxshi ishlarda boshqalardan o‘zib ketishga urinish dinimizda muboh sanaladi. Sahobalar doim bir-birlariga havas qilishgan va savobli ishlarda, ibodatlarda o‘zaro musobaqa qilishgan.
Demak, yaxshilikka shoshilib, yomonlikdan qaytishda bir-birlarimizga o‘rnak bo‘lib, ko‘maklashishimiz kerak ekan. Alloh taolo marhamat qiladi: “Ularga (jannatda idishlari) muhrlangan musaffo maydan ichirilur, u (may)ning muhri mushkdir. Musobaqalashadiganlar shunda (shu ne’matlarga yetishi uchun) musobaqa qilsinlar (Mutaffifun, 25-26).
Hadisi sharifdan yaxshi yo‘lda ishlatiladigan boylik faqirlikdan yaxshi ekani ham anglashiladi.
O‘MI Matbuot xizmati
Ulamolar biror bir mazhabga ergashish borasida Quron oyatlari va hadisi shariflardan ishoralar keltirib aytishadiki,«...Agar bilmaydigan bo‘lsangiz, ahli zikrlardan so‘rangiz» (16:43).
Huzayfa roziyallohu anhu Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan rivoyat qilgan hadisda: «Men sizlarning orangizda yana qancha qolishimni bilmayman. Shunday ekan, mendan so‘ng u ikkisi: Abu Bakr va Umarga iqtido qiling» (Termiziy, Ibn Moja, Ahmad), deyilgan.
Imom Muslim «Sahih» asarining sharhlovchisi Imom Navaviy muayyan imomga taqlid qilishning shartligini sharhlab: «Sabab shundaki, mazhablardan birini tanlashga ruxsat berish kishilarni, ular o‘z xohishlariga mos keladigan oson narsaga ergashishiga olib keladi. Ular halol va harom, ruxsat etilgan va man etilgan narsalarning orasidan o‘zlariga mosini tanlaydilar. Bu mazhablar osonlashtirilmagan, tizimlashtirilmagan yoki mashhur bo‘lmagan ilk islom davridan farqli ravishda mas’uliyat tashvishidan ozod qilishga olib keladi. Shular asosida kishi o‘zi qat’iy ravishda amal qiladigan mazhablardan birini tanlashi lozim bo‘ladi», degan .Boshqa manbada: «Bu ummat ijmo qilgan, to‘g‘irlangan, yozib qo‘yilgan to‘rt mazhabdir. Bizning kunimizgacha odamlar unga taqlid qilishib o‘zlarini o‘shandan deb hisoblaydilar. Bunda, ayniqsa, qat’iyatlilik kamaygan, xohishlarimiz ongimizga o‘rnashgan va odamning ahmoqona ehtirosi xuddi fazilat sifatida qaraladigan bugungi kunda, ko‘pgina aniq ustunlik bor», deb yozgan.
Yangi Namangan tumani "Abdulloh ibn Mas’ud" jome masjidi
imom-xatibi Sh.To‘xtabayev