Sayt test holatida ishlamoqda!
24 Iyun, 2025   |   28 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:05
Quyosh
04:51
Peshin
12:31
Asr
17:41
Shom
20:03
Xufton
21:42
Bismillah
24 Iyun, 2025, 28 Zulhijja, 1446

Qish – mo‘minning bahori ruknidan (7-maqola): Tahajjud – tungi namoz

28.12.2017   5773   5 min.
Qish – mo‘minning bahori ruknidan (7-maqola): Tahajjud – tungi namoz

Ona Vatanimizda kumush qishning chillasi boshlanganiga ham bir hafta bo‘ldi. Tanamiz sovuq havoga moslashdi. Uzun tunlarimiz ibodatda, qisqa kunlarimiz fayzli barakotli o‘tmoqda. Yurtimizda islohotlar jadal sur’atlarda davom etayotir. Xalqimiz katta ijtiomiy-siyosiy o‘zgarishlar bo‘layotganidan mamnun. Ayniqsa, muqaddas dinimizni o‘rganish uchun ajoyib qulayliklar yaratilmoqda.  Diniy o‘quv muassasalari qoshida Arab tilini o‘rganish kurslari ham ish boshladi. Kursga o‘qishga ishtiyoqmandlarning ko‘pligini ko‘rsangiz, ajabo, xalqimiz ilmga shunchalik tashna ekan-a, deb sevinib ketasiz. 

Qo‘shni davlatlar bilan ham aloqalarimiz yaxshilanib, xalqaro maydonda mamlakatimizning obro‘si oshib borayotir. Inchunun, Moskva shahrida bo‘lib o‘tgan Mustaqil Davlatlar Hamdo‘stligi Davlat rahbarlari kengashining norasmiy uchrashuvida ishtirok etgan Prezidentimiz kuni kecha Rossiya Federatsiyasi Prezidenti Vladimir Putin bilan suhbatda O‘zbekistonning MDH mamlakatlari bilan hamkorligi yanada mustahkamlanib, tovar ayirboshlash hajmi sezilarli oshganini ta’kidladi. O‘zaro manfaatli hamkorlik a’zo davlatlarni uzviy bog‘lab turishi, ushbu uchrashuv aloqalarga yangi sur’at bag‘ishlashini qayd etdi.

Yurtboshimizning ana shu sa’y-harakatlari nainki, O‘zbekiston xalqining tinchligi, xotirjamligi, hayotining yanada farovon bo‘lishi, balki mintaqamiz, MDH davlatlari tinchligi yo‘lidagi chinakam fidokorlikdir. Biz davlatimiz rahbarining g‘ayrat-shijoatidan o‘rnak olib, kunduzlari mehnatda faol bo‘lsak, tunlari ibodatda qoim bo‘lsak, qanday yaxshi!

Zamharir qishning tunlarini toat-ibodat bilan o‘tkazayotgan yurtdoshlarimizga iymonlashmoqni niyat qilib, tahajjud namozi haqida so‘z yuritishni niyat qildik. 

Tahajjud qanday namoz?

Tahajjud – xufton namozidan keyin yoki tunda bir necha soat uxlab turib o‘qiladigan nafl ibodat. Shu boisdan uni “tungi namoz” ham deb ataydilar.  Agar bu namoz tunning bir qismi uxlab o‘tkazilgandan so‘ng o‘qilsa, ana shunga “tahajjud” deb ataladi. Tahajjud namozining eng kami ikki rakat, eng ko‘pi o‘n ikki rakat bo‘ladi. Eng afzali, bu namozda har ikki rakatdan so‘ng salom aytilganidir, degan olimlarimiz.

Tahajjud qanday o‘qiladi?

  1. Niyat qilinadi;
  2. Har ikki rakatdan so‘ng salom aytib sakkiz rakat o‘qilgani ma’qul. Bu bilan azza-bazza tunda uyqudan turib, tahorat olib namoz o‘qigan odam sajdalarining sonini ko‘paytirib oladi;
  3. Ibn Obiddinning “Raddul Muxtor” kitobida aytilishicha, tahajjudni har to‘rt rakatda salom aytib ham o‘qisa bo‘ladi.
  4. Tahajjud to‘rt rakat qilib o‘qilganda to‘rt rakatli boshqa namozlarga o‘xshab o‘qilaveradi.

Hadisi shariflardan birida: “Tungi namozda bardavom bo‘ling. Chunki u sizlardan oldingi mo‘tabar zotlarning odati edi. Tungi sajda insonni Allohga yaqinlashtirib, yo‘l qo‘ygan gunohlaridan forig‘ qiladi, ko‘plab kasalliklardan qutqaradi va gunohu ma’siyat ishlardan qaytaradi”, deyilgan (Termiziy rivoyati). 

Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam tahajjud namozini hech qachon qochirmaganlar. Hatto og‘ir bemorlik vaqtlarida ham tahajjudni o‘tirgan hollarida o‘qiganlar (Abu Dovud).

Endi ushbu namoz haqida sevimli Payg‘ambarimizga nozil bo‘lgan oyati karimalarni o‘rganamiz.

Alloh taolo Rasuliga quyidagi oyatlarda bunday xitob qilgan:

Tunda (yarim kechada) uyg‘onib o‘zingiz uchun tahajjudni (nafl namozini) o‘qing! Shoyadki, Rabbingiz Sizni (Qiyomat kunida) maqtovli (shafoat qiladigan) maqomda tiriltirsa” (Isro, 79);

Bas, ular aytayotgan narsalarga sabr qil. Rabbingga quyosh chiqishidan oldin va botishidan oldin tasbeh va hamd ayt. Shuningdek, kechaning bir qismida va kunduzning atrofida ham tasbeh ayt. Shoyadki, rozi bo‘lsang (Toho, 130);

Kechasida ham Unga tasbih ayt. Va sajdadan keyin ham (Qof, 40);

Va kechasi ham. Bas, yulduzlar botgandan keyin ham tasbih ayt (Tur, 49);

  1. Ey, o‘ranib yotuvchi.
  2. Kechaning ozginasidan boshqasini (ibodatda) tik turib o‘tkaz.
  3. Yarmida yoki undan bir oz qisqarog‘ida (bedor bo‘l).
  4. Yoki u(yarim)ga yana qo‘sh va Qur’onni tartil bilan tilovat qil.
  5. Albatta, Biz ustingga og‘ir so‘zni tashlarmiz.
  6. Albatta, kechki ibodat ko‘proq muvofiq kelur va qiroati to‘g‘riroq bo‘lur.
  7. Albatta, kunduzi sening uzoq ishlashing bor.
  8. Albatta, Rabbing sening kechaning uchdan biridan ozrog‘ini, yo yarmini, yo uchdan birini qoim bo‘lib o‘tkazayotganingni va sen bilan birga bo‘lganlardan ham bir toifa (shunday qilayotganlarini) biladi. Va kechayu kunduzni O‘zi o‘lchaydi. U sizlar hech chiday olmasligingizni bilib, sizlarga (yengillikni) qaytardi. Bas (endi), Qur’ondan muyassar bo‘lganicha o‘qinglar...” (Muzammil);

“Ertayu kech Rabbing ismini zikr qil. Va kechasida ham Unga sajda qil va uzoq kechalarda Unga tasbih ayt” (Inson, 25-26)

Bu oyati karimalardan tahajjudning nihoyatda savobi ulug‘ namoz ekani ayon bo‘lmoqda. Demak, yarim tunda uyqudan turib ushbu namozni o‘qiyotgan azizlarimiz ulkan savoblarga erishayotgan ekan.

Rabbimiz bizni ham ana shunday savoblarga erishuvchilardan qilsin! 

Bu ham hali hammasi emas, mehribon Parvardigorimiz tunlari ibodat qiluvchi obidlarni O‘zining muborak Kalomida maqtagan ham. O‘sha maqtovlarni keyingi maqolamizda yoritamiz, inshoalloh!

 

O‘MI matbuot xizmati

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Talaba ta’tilni qanday o‘tkazish kerak?

23.06.2025   2946   1 min.
Talaba ta’tilni qanday o‘tkazish kerak?

O‘quv yili tugab, ota-onani ziyorat qilish, ularning xizmatiga borish vaqti kelgach, darslar tugab, imtihonlardan forig‘ bo‘lgach, «Endi butunlay bo‘shman, ilmdan forig‘ bo‘ldim», deb tasavvur qilmang. Ota-onaning xizmatida bo‘lib, duolarini oling. Ta’til payti ham siz uchun muhim bir vaqt hisoblanadi. 

Ota-onangiz, aka-ukangiz, opa-singlingiz, qarindosh-urug‘laringiz nimalarni o‘rganganingizga, odobingiz qanday bo‘lganiga qiziqishadi. «O‘g‘limiz nimalarni o‘rganib keldi ekan-a, ustozlaridan nimalarni ta’lim oldi ekan» deb, havas ko‘zlari bilan qaray boshlashadi. Ana shunda siz ularni odobingiz, kamtarligingiz, xizmatingiz bilan xushnud qilsangiz, nafaqat o‘zingizni, balki ustozlaringizni, nafaqat ustozlaringizni, balki Islom dinini ham barchaga sevdirasiz.

Buning natijasi o‘laroq odamlarda din ilmiga rag‘bat oshib, ular ham farzandlarini ahli ilm qilishga, qori qilishga shoshib qoladilar. Aksincha, namozlar qazo bo‘la boshlasa, xulq-atvor yomon bo‘lsa, «Bu bola o‘qib yurib shu ahvolda bo‘lsa, bundan ko‘ra o‘qimaganimiz yaxshi ekan», deyishadi. Odamlarning ilm olishdan hafsalasi pir bo‘ladi, ustozlarni hurmat qilmay qo‘yishadi. Bu holatda dinga foydangiz emas, zararingiz ko‘proq tegadi. Bunday tolibi ilmlardan Alloh taoloning O‘zi asrasin!

Bir narsani yaxshi bilib oling: siz makonlar, holatlar o‘zgarishi bilan o‘zgarib qolavermang. Holatlar sizni o‘zgartirmasin, siz holatlarni o‘zgartiring. Doimo istiqomatda bo‘ling, sabot bilan turing. Alloh taolo har holatda ham sizni ko‘rib turganini aslo yodingizdan chiqarmang.

 «Talabalik davrini qanday o‘tkazmoq kerak?» kitobidan