Sayt test holatida ishlamoqda!
19 Yanvar, 2025   |   19 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:22
Quyosh
07:45
Peshin
12:39
Asr
15:42
Shom
17:26
Xufton
18:44
Bismillah
19 Yanvar, 2025, 19 Rajab, 1446

Bir oyatning to'g'ri talqini

28.04.2023   655   3 min.
Bir oyatning to'g'ri talqini

 

 

Islom ummatini zalolat yo'liga boshlayotgan “Hizb ut-tahrir” siyosiy guruhining rahnamolari o'zlarining botil g'oyalarini dalil bilan qo'llab-quvvatlash uchun Qur'oni karim va hadisi shariflarni noto'g'ri talqin qilishadi.

Jumladan, “Hizb ut-tahrir” nashrlaridan biri bo'lgan “Siyosiy fikrlar” kitobida, “Hizb ut-tahrir”ni tashkil etish, aslida, Islom ummatiga Qur'oni karimning Oli Imron surasi 104-oyatining qat'iy talabi bilan farz deb, da'vo qilishadi.

وَلْتَكُن مِّنكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَأُولَٰئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ

“Sizlardan yaxshilikka da'vat etadigan, amri ma'ruf va nahiy munkar ishlarini olib boradigan (bir) ummat bo'lsin!”

       Mazkur oyatda kelgan “Ummat” lafzi, jamoat ma'nosida kelgan bo'lib, “Hizb ut-tahrir” rahnamolari o'zlariga nisbat berishadi. Oyatda majhul (noma'lum) siyg'ada “bir ummat” deyilgan, usha ummat bizmiz deyishadi. Vaholanki, Hizb ut-tahrir firqasi hammaga ma'lum bo'lgan siyosiy radikal jamoa. Ushbu oyat nozil bo'lganiga 1400 yil bo'lgan, bu adashgan firqaning tashkil etilganiga hali 100 yil ham bo'lgani yo'q. Ular bu oyat aynan bizga nozil bo'lgan, deya nohaq da'vo qilishadi. 

        Demak, ularning da'vosi rost bo'lsa 1400 yil davomida Islom ummati bu oyatga amal qilmay “Hizb ut-tahrir” jamoasini tashkil topishini kutib yotgan ekanda! Qolaversa, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam davrida ham, sahobalar davrida ham, keyinroq, ummaviylaru abbosiylar davrida ham, qo'yingki, usmoniylar davrida ham, hech bir zamonda musulmon olimlar tarafidan ushbu oyatga amal qilish maqsadida, alohida bir jamoa tuzilib, unga amir saylash masalasi ko'tarilmagan.

        Tafsir kitoblariga nazar tashlar ekanmiz, mufassirlar bu oyatni quyidagicha tafsir qilishgan:

Imom Tabariy o'zining “Tafsiri Tabariy” asarida mazkur oyat xususida Zahhokdan: “Ular (usha oyada zikri kelgan jamoa) Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning xos sahobalari, xos roviylaridir” deb rivoyat qilgan. 

Bu oyat, roviylar tomonidan rivoyat qilingan sahih hadislar orqali tafsir qilingan. Oyat tafsirlarini jamlab umumiy tahlil qilib aytish mumkinki, sahoba va roviylardan iborat bo'lgan, Islom ummatining ilm ahlidan bo'lgan xos da'vatchilari, hamda ularning davomchisi bo'lgan ulamolar jamoasi.  Ko'rinib turibdiki, o'tmishda o'tgan salafi solihlarimiz oyatdagi “Ummat” lafzini kelajakda paydo bo'lishi mumkin bo'lgan botil firqalarning birortasiga nisbat bermagan. 

Hulosa qilib aytish mumkinki, “Hizb ut-tahrir” kabi adashgan firqalar o'zlarining jirkanch g'oyalarini keng yoyish maqsadida Qur'oni karim va hadisi shariflarni noto'g'ri talqin qilish orqali yolg'on da'vo bilan chiqmoqdalar. Ularning botil da'volariga qarshi chiqib, Islom ummatini bu xavfdan ogohlantirish, har bir ilm ahli zimmasidagi dolzarb vazifadir.   

O'ljayev Umarali - Imom Termiziy xalqaro ilmiy tadqiqot markazi ilmiy xodimi

MAQOLA
Boshqa maqolalar

Qur’onni yodlay olmayapman

17.01.2025   5661   2 min.
Qur’onni yodlay olmayapman

Al-Kisoiy al-Kufiy 119/737 yil Kufada dunyoga kelgan.

To‘liq ismi: Ali ibn Hamza ibn Abdulloh ibn Bahman ibn Fayruzm al-Kisoiy al-Kufiy. Imom al-Kisoiy yoshligida ilm o‘rganishga juda intilardi, lekin boshlang‘ich davrda muvaffaqiyat qozona olmasdi. Bir safar Qur’onni yod olishda qiynalgach, ustoziga: “Men hech narsani yodlay olmayapman, charchadim”, dedi.
Ustoz unga sabr qilishni va Qur’onning barakasiga ishonishni tavsiya qildi. Shundan so‘ng, Imom al-Kisoiy sabr bilan harakat qilib, Qur’onni mukammal yod oldi va keyinchalik mashhur qiroat imomlaridan biri bo‘ldi. Bu voqea sabr va mehnatning samarasini eslatadi.

Hayoti: Al-Kisoiy Kufada tug‘ilgan va tilshunoslikda ham, qiroatda ham yuqori maqomga ega bo‘lgan. Undan nega «Kisoiy» deb nom olganligi haqida so‘rashganida u, – "chunki men hajda kisoda (kiyimda) ehrom bog‘laganman", deb javob bergan ekan. U asli fors bo‘lib, Bani Asad qabilasining qullaridan edi.  

Ilmiy faoliyati: Uning asosiy ustozlari Hamza al-Kufiy va boshqa yirik qiroatchilar bo‘lgan. Bundan tashqari Kufa maktabini asoschisi hisoblanadi.
Muoz al-Harro va Abu Ja’far Ruasiylarda nahvdan tahsil oldi. Ular-dagi ilmlarni olib bo‘lib, ulardan qoniqmay qolgach, Basraga kelib Iso ibn Umar, Abu Amr ibn al-Alo va Al-Xalil ibn Ahmaddan ilm o‘rgangan. Qiroatni esa Sho‘ba ibn Hajjojdan ta’lim olgan. 

U zot juda ko‘p asarlar ham yozgan: "Kitab muxtasar fi an-nahv" (Nahvga oid qisqa bo‘lgan kitob), "Kitab al-hudud fi an-nahv"  (Nahvdagi hadlar oid kitob), "Kitob al-qiroat (Qiroatga doir kitob)", "Kitab al-adad (Sonlarga doir kitob)", "Kitab ixtilaf al-adad (Sonlarning ixtilofiga oid kitob)", "Kitab al-huruf (Harflarga oid kitob)", "Kitab maoniy al-Qur’an (Qur’on ma’nolari haqidagi kitob)" kabi ko‘plab kitoblar yozgan. 
Nahvdan Farro uning xos shogirdlaridan hisoblanadi. 

Kisoiy 189/805 yil Roy shahrida vafot etgan.

Matkarimov Nurmuhammad,
Hadis ilmi maktabi o‘qituvchisi.