Qiz bolaning kiyimi o‘ziga yarashib tursin. Nari borsa, barmog‘ida bitta nozik bandli uzuk va qulog‘ida kichik sirg‘a bo‘lsa, yetarli. Uzuk, bilaguzuk, bo‘yinga taqadigan turli munchoqlar kelinchaklar ziynati. Ularni uyda, qarindosh-urug‘lar to‘yida taqib olsa yarashadi. Ammo jamoat joyiga, o‘quv yurtlariga o‘ta uzun osilmachoq sirg‘alar taqib kelish, o‘ta yaltir-yultir buyumlarni soch va ko‘ylakka qadab yurish odobdan emas.
* * *
Farosatli qizlar kir yuvsa yoki biror og‘irroq ishga unnasa, ishini tugatib, tezda yuvinadi va kiyimlarini almashtirib, o‘ziga qarab oladi. Ovqat pishirganida, albatta, boshiga ro‘mol o‘raydi. Soch to‘kilishidan yoki yog‘ isi sochga o‘rnashib qolishidan o‘zini saqlaydi. Qizlarning uy kiyimlari oson yuviladigan, g‘ijim bo‘lmaydigan, eng asosiysi, qimmatbaho bo‘lmasa ham, chiroyini ochib, ish qilishiga halaqit bermaydigan bo‘lishi kerak.
* * *
Onamlarimiz tut pishib bolga to‘lganida to‘yib-to‘yib yeb olishardi-da, qolganini ezib, yuzlariga surishardi. Vaqti-vaqti bilan bodring, pomidor, olmani ham ezg‘ilab, yuzga surishardi. Yuzga qatiq yoki suzma surish ham momolardan qolgan yaxshi odat. Shunday qilinsa, rangga rang, tanaga tetiklik kiradi. Onam qiz va kelinlarga o‘sma, xina qo‘yib, orolanishni tez-tez uqtirardilar. O‘sma tarkibidagi tanin moddasi qosh va kipriklarga quvvat bo‘ladi. Sochi qazg‘oqli qizlar vaqti-vaqti bilan o‘smani ezib, soch ildizlariga surtib tursa, sochi baquvvat tortib, qazg‘oqdan asar ham qolmaydi.
* * *
Ayrim ayollar yosh ko‘rinamiz deb sochlarini kesadi, ranglarga bo‘yaydi, kipriklar ulab, qoshlariga mo‘ychinak tekkizadi, lekin baribir yillar asoratini berkitolmaydi. Ayrimlar esa, Yaratganning berganiga shukr qiladi, qosh-ko‘z borasida “yaratuvchanlik” qilmaydi. Kiyinishda, bezanishda oddiylikni tanlaydi. O‘sma, xina bilan orolanadi. Balki shuning uchun yosh va tetik ko‘rinar...
Umida ABDUAZIMOVA
Savol: Umraga borgan kishi, yetti marta tavofni qilib bo‘lgach, toliqib qolib, Safo va Marva orasida sa’yni qilmay, mehmonxonaga ketib qolsa, nima qilishi lozim bo‘ladi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Bu odam mehmonxonada biroz orom olgach, haramga qaytib, sa’yni qilishi vojib bo‘ladi. Chunki Safo va Marva orasida yetti marta sa’y qilish umraning vojiblaridan sanaladi. Shuning uchun umra qilayotgan odam tavofdan keyin sa’yni tugatmaguncha ehromdan chiqa olmaydi. Agar sa’ydan oldin sochini oldirib, ehromdan chiqqan bo‘lsa, o‘z vaqtidan oldin ehromdan chiqqani uchun, zimmasiga bir jonliq so‘yish vojib bo‘ladi. Shu bilan birga sa’yni qilishi ham lozim bo‘ladi. Agar keksa yoki bemorligi tufayli o‘zi yurishga qiynalsa, aravada sa’y qilsa ham joiz bo‘laveradi. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.