Yaxshi kasb-hunar o‘rganib, haloldan rizq topish - go‘zal fazilat. Alloh taolo barcha jonzotlar qatori insonning rizqini ham azalda belgilab qo‘ygan. Dinimiz ana shu rizqni halol-pok yo‘llar bilan topishga buyuradi.
Qur’oni karimda: «Ey, imon keltirganlar! Allohgagina ibodat qiluvchi bo‘lsangiz, sizlarga Biz rizq qilib bergan pokiza narsalardan yeb, Unga shukr qilingiz!» (Baqara, 171), deb marahamat qilinadi. Alloh taolo bu oyatda bizlarga faqat pokiza narsalardan yeb-ichishni buyurgan.
Afsus, ba’zilar nopok yo‘llardan rizq axtarishadi. Ana shu yo‘llardan biri poraxo‘rlikdir. Bu illat barcha xalqlarda qattiq qoralanadi.
Bu borada Moida surasining 42-oyatida bunday deyiladi: «(Ular) yolg‘on (to‘qish uchun Siz)ga quloq soladigan va suht (porani) yeydiganlardir...»
Olusiyning «Ruhul maoniy...» tafsirida aytilishicha, ushbu oyatdagi «suht»dan murod poradir. «Suht» so‘zi halokatga, azob-uqubatga yo‘liqtirmoq, tagi bilan yo‘q qilmoq ma’nolarini anglatuvchi «saht» so‘zidan kelib chiqqan. Keyinchalik har qanday nopok yo‘llar bilan topilgan daromadni «suht» deyish odat bo‘lgan. Arablar bu so‘zni qo‘llaydigan o‘rinlarda biz «nopok» so‘zini ishlatamiz. Ammo arab tili izohli lug‘atlarida «suht» so‘zi kishi oshkora aytishga or qiladigan daromadlarni ifodalaydi, deyiladi.
Hadislarda o‘limtikning puli, fahsh yo‘li bilan topilgan, qimordan yutib olingan pul ham suht deyilishi uchrasa-da, Qur’oni karimda bu so‘z mehnatsiz daromadga, xususan, poraga nisbatan qo‘llangan.
Abdulloh SHOKIROV,
«Iskandarxo‘ja»
jome masjidi imom-xatibi
Cavol: Kollejda o‘qib yurgan vaqtlarimda ba’zan avtobusdan yo‘lkirani bermasdan tushib ketardim. Bu ishning og‘ir gunoh ekanini anglab yetdim. Buni qanday to‘g‘rilasam bo‘ladi? Taxminiy hisoblab, sadaqa qilsam bo‘ladimi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Siz bu ishingiz uchun avvalo istig‘for aytib, tavba qilasiz. To‘lamagan yo‘lkiralaringizni taxminiy hisoblaysiz hamda o‘zingiz foydalangan avtobuslar boshqarmasidan yo‘lkiralar to‘lanadigan hisob raqamlari bo‘lsa, qarzlaringizni shunga o‘tkazib qo‘yasiz va shu bilan zimmangizdagi yukdan qutilasiz, inshaalloh. Agar ularda bunday imkoniyat bo‘lmasa, sadaqa qilib yuborasiz.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.