Sayt test holatida ishlamoqda!
10 Yanvar, 2025   |   10 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:24
Quyosh
07:48
Peshin
12:36
Asr
15:32
Shom
17:16
Xufton
18:35
Bismillah
10 Yanvar, 2025, 10 Rajab, 1446

Umrimizdan so‘ralamiz

19.12.2017   4454   2 min.
Umrimizdan so‘ralamiz

O‘tkinchi dunyo bu. Barchamiz mehmonmiz,   oxiratda   umrimizni qanday o‘tkazganimizdan so‘ralamiz.  Alloh taolo Takosur surasida marhamat qilib aytganidek, «So‘ngra, albatta, Ul kunda (oxiratda) ne’matlar haqida so‘ralursiz!»

Insonga ato etilgan ne’matlarning ulug‘i – vaqt va umr ne’matidir. Muoz ibn Jabal roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam marhamat qilib dedilar: «Banda qiyomat kuni to‘rt narsadan so‘ralmaguncha, bir qadam ham oldinga siljiy olmaydi.  Bu savollardan birinchisi, umrini nima bilan o‘tkazgani; ikkinchisi, yoshlik davrida nima bilan mashg‘ul bo‘lgani; uchinchisi, mol-dunyoni qay yo‘sinda topgani va nimalarga sarflagani; to‘rtinchisi, o‘rgangan ilmiga qanday amal qilganidir» (Bazzor va Tabaroniy rivoyat qilgan).

Mol-davlatini behad avaylaydigan inson aslida bebaho vaqtiga bundan-da e’tiborliroq bo‘lmog‘i, uni faqat xayrli o‘rinlarda, ezgu maqsadlarga ishlatmog‘i lozim.

Salafi solihlar vaqtga juda xaris edilar.   Chunki u zotlar vaqt qadrini yaxshi anglardilar.  Ulug‘ imomlar har bir vaqtni foydali ilm, yaxshi amal, nafsga qarshi kurash yoki boshqalarga foyda yetkazish bilan o‘tkazib oxirat g‘amini yerdilar.

Hasan Basriy rahmatullohu alayh aytadi: «Shunday zotlar bor ediki, sizlar dirham-dinorlaringizga haris bo‘lganingizdek, ular vaqtlariga shunday haris edilar». 

 Oilada bolalarga vaqftni to‘g‘ri taqsimlab berishda ota-onaning muhim o‘rni bor, albatta, agarda bolalarni vaqtdan unumli foydalantirsak ularning ilmini ziyoda qilib, kelajakda elu yurt koriga yaraydigan avlod qilib ulg‘aytiramiz, ishoalloh.

Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam marhamat qilib, aytadilar:«Besh narsadan oldin besh narsani g‘animat bil: keksalikdan oldin yoshlikni, betoblikdan oldin salomatlikni, faqirlikdan oldin boylikni, bandlikdan oldin bo‘sh vaqtingni, o‘limingdan oldin tiriklikni».

Aytadilarki, «bo‘sh vaqtini g‘animat bilmaydigan, undan unumli foydalana olmaydigan odam ish vaqtini ham g‘animat bilmaydi».

Muhtaram azizlar, bush vaqtni g‘animat bilib, kitob o‘qib, oilada farzandlar tarbiyasiga mustahkam bo‘lsak, inshoalloh, vaqtni g‘animat bilgan bo‘lamiz.

 

A.HABIBULLAYEV,

Sho‘rchi tuman bosh imom-xatibi

 

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Siz kutayotgan kun hech qachon kelmaydi

10.01.2025   2466   2 min.
Siz kutayotgan kun hech qachon kelmaydi

G‘am-qayg‘usiz hayotni kutib yashayotgan qizga «Siz kutayotgan kun bu dunyoda hech qachon kelmaydi», deb aytish kerak.

Alloh taolo «Biz insonni mashaqqatda yaratdik», degan (Balad surasi, 4-oyat).

Bu hayot – g‘am-tashvishli, azob-uqubatli, mashaqqatli hayotdir. Mo‘min odam buni juda yaxshi tushunadi. Bu dunyoda qiynalsa, azob cheksa, oxiratda albatta xursand bo‘lishini biladi. Inson mukammal baxtni faqatgina oxiratda topadi. Shuning uchun ulug‘lardan biriga «Mo‘min qachon rohat topadi?» deb savol berishganda, «Ikkala oyog‘ini ham jannatga qo‘yganida», deb javob bergan ekan.

Allohning mehribonligini qarangki, oxirat haqida o‘ylab, unga tayyorgarlik ko‘rish hayotni go‘zal qiladi, qayg‘ularni kamaytirib, uning salbiy ta’sirini yengillatadi, qalbda rozilik va qanoatni ziyoda qiladi, dunyoda solih amallarni qilishga qo‘shimcha shijoat beradi, musibatga uchraganlarni bu g‘am-tashvishlar, azob-uqubatlar bir kun kelib, bu dunyoda bo‘lsin yoki oxiratda bo‘lsin, baribir yakun topishiga ishontiradi. Oxirat haqida o‘ylab, faqat solih amallar qilishga intilish insonni baxtli qiladi.

Anas ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: «Kimning g‘ami oxirat bo‘lsa, Alloh uning qalbiga qanoat solib qo‘yadi, uni xotirjam qilib qo‘yadi, dunyoning o‘zi unga xor bo‘lib kelaveradi. Kimning g‘ami dunyo bo‘lsa, Alloh uning dardini faqirlik qilib qo‘yadi, parishon qilib qo‘yadi, vaholanki dunyodan unga faqat taqdir qilingan narsagina keladi».

Alloh taolo faqat oxirat g‘ami bilan yashaydigan (oxirat haqida ko‘p qayg‘uradigan, har bir amalini oxirati uchun qiladigan) qizning qalbini dunyoning matohlaridan behojat qilib qo‘yadi. Qarabsizki, bu qiz har qanday holatda ham o‘zini baxtli his qiladi, hayotidan rozi bo‘lib yashaydi. Xotirjamlikda, osoyishtalikda, qanoatda yashagani uchun istamasa ham qo‘liga mol-dunyo kirib kelaveradi. Zero, Alloh taolo oxirat g‘amida yashaydigan, shu bilan birga, hayotiy sabablarni ham qilish uchun harakatdan to‘xtamagan kishining rizqini kesmaydi, uni ne’matlariga ko‘mib tashlaydi.

Ammo Alloh taolo bor g‘am-tashvishi dunyo bo‘lgan qizni faqirlar qatorida qilib qo‘yadi. Bunday qiz mol-dunyoga ko‘milib yashasa ham, o‘zini faqir, bechora his qilaveradi. Natijada dardi yangilanaveradi, dardiga dard qo‘shilaveradi, fikrlari tarqoq bo‘lib, iztirobga tushadi. Afsuski, shuncha yelib-yugurgani bilan faqat dunyoning ne’matlariga erisha oladi, oxiratda nasibasi bo‘lmaydi.

Abdulloh Abdulmu’tiy, Huda Sa’id Bahlulning
“Qulog‘im senda qizim” kitobidan G‘iyosiddin Habibulloh,
Abdulhamid Umaraliyev 
tarjimasi.