Majlisda o‘tayotgan yil davomida diniy sohada amalga oshirilgan keng ko‘lamli ishlar tanqidiy va tahliliy ko‘rib chiqilib, sohada olib borilayotgan islohotlar, erishilgan yutuqlar va jarayondagi vazifalar chuqur tahlil etilib, ulamolar va imom-xatiblar oldida turgan dolzarb masalalar muhokama qilindi.
Muftiy Usmonxon Alimov hazratlari ma’ruzalarida Davlatimiz rahbarining diniy-ma’rifiy savodxonlikni oshirish, Islom dinining ezgu ta’limotlarini targ‘ib etish, jaholatga qarshi ma’rifat bilan kurashish, dinimizni himoya qilish yo‘lidagi tashabbuslari mo‘min-musulmon xalqimizni juda ham xursand qilayotganini alohida ta’kidlab o‘tdilar.
Shuningdek, yakuniga yetayotgan yil mo‘min-musulmonlar uchun juda ham quvonarli bo‘lgani, jumladan, yangi masjid-madrasalar ochilgani, ilmiy markazlar tashkil etilgani, diniy ta’lim muassasalariga talabalarning qabul kvotasi oshirilgani, oliy ma’hadda sirtqi bo‘lim ochilgani, haj va umra ziyoratchilari soni ko‘paytirilgani, onlayn darslar olib borilayotgani va boshqa muhim ishlar haqida ma’lumotlarni yig‘ilganlarga taqdim etdilar.
Jumladan,
- diniy idora, masjidlar va homiylarni jalb etgan holda 4 milliard 300 million so‘mlik xayriya ishlari amalga oshirildi;
Yana bir katta xursandchilik kuni kecha Prezidentimiz “O‘zbekiston Islom akademiyasini tashkil etish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarorga imzo chekdilar. Qarorga ko‘ra, Islom akademiyasi huzurida ikki yillik magistratura, uch yillik tayanch doktorantura va uch yillik doktorantura faoliyat yuritadi. Akademiyada “Qur’onshunoslik”, “Fiqh ilmi”, “Hadisshunoslik” va “Kalom ilmi” mutaxassisliklari bo‘yicha magistrlar, shuningdek, ushbu sohada chuqur tadqiqotlar olib boruvchi ilmiy-pedagog kadrlar tayyorlanishi yurtimizda yaqin kelajakda dunyo e’tirof etadigan kuchli islomshunos akademik va olimlar yetishib chiqishini katta quvonch bilan ma’lum qildilar.
Muftiy hazratlari ma’ruzalari davomida mana shunday keng imkoniyat va qulayliklar uchun Haq taologa shukrona keltirish va bunday kunlarning qadriga yetishni ta’kidlab, Qur’oni aziymush-sha’ndagi: “Ey, Rabbim! Menga va ota-onamga in’om etgan ne’matingga shukr qilishga va O‘zing rozi bo‘ladigan yaxshi amallarnigina qilishga meni muvaffaq etgin va meni O‘z fazling bilan solih bandalaring qatoriga kiritgin!” (Naml, 19), oyatini keltirdilar.
Shuningdek, muftiy hazratlari hozirgi davr juda tez rivojlanayotgani, eskicha ishlashni zamon ko‘tarmasligi, ishga bo‘lgan munosabatni tubdan o‘zgartirish zarurligini ta’kidlab, diniy soha xodimlarini davlatimiz va mo‘min-musulmonlarimiz tomonidan berilgan ishonchni oqlashga chaqirdilar. Shu nuqtayi nazardan imom-xatiblarga tavsiyalar, topshiriqlar va ko‘rsatmalar berdilar.
Yig‘ilishda Din ishlari bo‘yicha qo‘mita raisi Ortiqbek Yusupov so‘zga chiqib, ulamolar va imom-xatiblar oldida turgan dolzarb vazifalar, diniy soha xodimlari faoliyatining samaradorligini oshirish yuzasidan taklif va mulohazalar bildirdi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari Shayx Abdulaziz Mansur majlisda so‘z olib, xalqimiz va ishlab chiqaruvchilar tomonidan halol oziq-ovqat masalasida juda ko‘p murojaatlar bo‘layotganini inobatga olib, “Halol sertifikat” yo‘riqnomasi loyihasi ishlab chiqilgani va bu ishlar bilan muntazam shug‘ullanadigan ulamolar hay’ati tuzilganini ma’lum qildi. Ushbu masala bir paytning o‘zida mamlakatimizda ser daromad soha bo‘lgan ziyorat turizmining jadal rivojlanishi, xususan xorijlik sayyohlarning respublikamizga keng jalb qilish yo‘lidagi muhim ishlardan ekanini alohida ta’kidlab o‘tdilar.
Yig‘ilishda filologiya fanlari doktori, akademik Ne’matulla Ibrohimov so‘zga chiqib, Prezidentimiz tashabbuslari bilan diniy sohada olib borilayotgan islohotlar har birimizning qalbimizdagi orzu istaklarimiz ekanini alohida ta’kidlab o‘tdilar. Bu ayni paytda har bir diniy xodimga o‘z vazifasiga nisbatan yangicha munosabtda bo‘lish zarurligidan dalolatdir dedi.
O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi direktori Shoazim Minovarov yig‘ilishda so‘zga chiqib, endilikda diniy soha xodimlaridan ham fan doktorlari, professorlar va akademiklar chiqishi juda katta voqea ekanini ta’kidladi. Sh.Minovarov so‘zida davom etib, bir necha kun avval hukumat topshirig‘i bilan Pokiston davlatida xizmat safarida bo‘lib qaytgani, u yerdagi davlat va din arboblari O‘zbekistondagi ijobiy o‘zgarishlarni katta ishtiyoq bilan kuzatishayotgani va, albatta, mana shunday yangilanishlarni o‘z ko‘zlari bilan ko‘rish orzusida ekanlarini ma’lum qildi.
Yig‘ilishda Ulamolar Kengashi vakolatiga kiruvchi boshqa masalalar ham ko‘rib chiqildi va tegishli qarorlar qabul qilindi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati
Inson qalbi goh u tarafga, goh bu tarafga o‘zgarib turadi: savobli ish qilganida, qalbi yayraydi, dili cheksiz quvonchga to‘ladi. Gunoh-ma’siyat kirlari esa dil oynasini xiralashtiradi. Oqibatda qalb qorayadi, ko‘ngli xijil bo‘ladi.
Abdulloh ibn Umar roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: "Temirga suv tegsa zanglaydi. Xuddi shunga o‘xshab qalblarni ham zang bosadi", dedilar. Shunda: "Yo Rasululloh, uning jilosi nima?" deb so‘raldi. U zot: "O‘limni ko‘p eslash, Qur’on o‘qish", dedilar.
Qalb xuddi temir kabi zanglaydi. Temirga suv tegsa, sirtini zang bosadi. Gunohlar yig‘ilib yig‘ilib qalbni zanglatadi, dilni qoraytiradi, ko‘ngilni g‘ash qiladi. Qalb qorayishi oqibatida inson shuuri o‘tmaslashadi, mehr-oqibat tuyg‘usi kishi bilmas tarzda ko‘tarilib boradi.
Mazkur hadisda aytilishicha, o‘limni eslagan, Qur’on o‘qigan odamning qalbi zanglardan tozalanadi. Qanday qilib, deysizmi? Gap shundaki, o‘limni eslagan kishining o‘tkinchi dunyoga xohishi so‘nadi. O‘limni eslagan, oxiratni o‘ylagan inson gunohlardan tiyiladi, nafasi kirib-chiqib turganida Parvardigoriga tezroq tavba qilishga shoshiladi, o‘zini isloh qiladi. Inson o‘limni eslaganda lazzatlar parchalanadi, hakalab otib turgan nafs xohishlari sal bo‘lsayam jilovlanadi. Bir kunmas-bir kun dunyoni tark etishini bilgan kishi oqibatli bo‘ladi, bir ish qilishdan oldin oxirini o‘ylaydi, mulohaza yuritadi.
Yuqoridagi hadisda aytilishicha, Qur’on tilovati qalbdagi zanglarni ketkazadi. Haqiqatan, Qur’on o‘qish bilan qalb yayraydi, ko‘ngil taskin topadi. Mo‘min banda qiroatdan bir dunyo ma’naviy ozuqa oladi. Shu yo‘sin qalbni qoplagan zang qurumlari asta-sekin tozalanib boradi. Bejizga "Qur’on qalbga malham, dilni tozalaydigan ilohiy davo", deyilmagan.
Ma’lumki, temirga doim ishlov berib turilmasa, ko‘p o‘tmay zanglaydi. Xuddi shunga o‘xshab, Qur’on o‘qilmasa, dilni zang bosadi. Hamisha Qur’on o‘qiydigan inson qalbiga gard yuqmaydi. Tilovat bilan jilolangan qalbi oynadek yarqirab turadi.
Hozirgi "zamonaviy" odamlarning ko‘pi dunyoga hirs qo‘yish dardi bilan og‘rigan. Kishilar orasida o‘zaro ishonch, sadoqat, vafo, mehr-oqibat kamayib ketayotgandek. Bizningcha, buning sababi bitta: o‘limni unutish, Qur’on o‘qimaslik.
Ayrim odamlarga o‘limni eslatsangiz, oxiratdan gap ochsangiz: "Qo‘ying, yaxshi mavzuda gaplashaylik!" deya so‘zingizni bo‘ladi. O‘limni eslash yomonmi?! Har kimning boshida bor-ku bu savdo! O‘limdan qochib-qutulib bo‘lmaydi. Shuning uchun o‘limga tayyorgarlik ko‘rish kerak. Qanday qilib, deysizmi? O‘limga hozirlik solih amallar bilan bo‘ladi, qorong‘i go‘rni yorituvchi Qur’on tilovati bilan bo‘ladi. Quruq kafanlik olib yoki qabristondan o‘zi uchun alohida joy ajratib qo‘ygan odamni oxirat safariga rostmana shay deb bo‘lmaydi.
Tolibjon domla Xursanmurodov,
Hadis ilmi maktabi o‘qituvchisi.
Ali ibn Husomiddin Muttaqiy Hindiy. "Kanzul ummol fi sunanil aqvoli val af’ol". – Bayrut.: Muassasatur risolat, 1989. - B. 210.