Turkiyaning Istanbul shahrida joriy yilning 16-17 dekabr kunlari Yevroosiyo islom kengashi fatvo assambleyasining ikkinchi yig‘ilishi bo‘lib o‘tdi.
Yig‘ilish kun tartibida:
Kengashda ishtirok etayotgan davlatlardagi diniy idoralar qoshidagi fatvo bo‘limlarining faoliyat usuli;
tibbiyotga taalluqli zamonaviy fatvolar (sun’iy urug‘lantirish va homilaga taalluqli masalalar misolida) masalalari ko‘rildi.
Yevropa, Rossiya va Markaziy Osiyodan jami 40 ga yaqin davlat vakillari ishtirok etgan ushbu yig‘ilishda O‘zbekiston musulmonlari idorasi Fatvo bo‘limi mudiri Homidjon Ishmatbekov ham qatnashdi.
Yig‘ilishda Homidjon Ishmatbekov so‘zga chiqib, O‘MI va Fatvo bo‘limi faoliyati haqida so‘zlab berdi. Shu jumladan, O‘zbekistonda diniy sohada olib borilayotgan islohotlar hamda O‘zbekiston Prezidenti tashabbusi bilan ochilgan ilmiy maktablar, Buxorodagi Mir Arab oliy madrasasi, Islom akademiyasi haqida ma’lumot berib o‘tdi. Yig‘ilish ishtirokchilari O‘zbekiston xalqini bu xursandchilik bilan muborakbod etdilar.
O‘MI Matbuot xizmati
Savol: Chatgpt (sun’iy intellekt) orqali diniy savollarimizga javob olsak bo‘ladimi, shu javoblarga amal qilsak bo‘ladimi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Yo‘q, bu joiz emas. To‘g‘ri, Chatgpt platformasi ayrim sohalarda insonlarga foyda bermoqda. Ammo diniy savollarga to‘g‘ri javob berishga ojizlik qiladi. Chunki u ham inson omili tomonidan ishlab chiqilgan bir mahsulot. Qolaversa, ba’zan savollarga taxminiy javoblar, hatto bu masala falon kitobda bor deb, arabiy iboralar ham berishi mumkin. Lekin u keltirgan iboralar na u aytgan kitobda va na boshqa fiqhiy manbalarda uchramaydi. Shu bois shar’iy masalalarga ahli ilm, mutaxassislarga murojaat qilish orqali yechim topish darkor. Alloh taolo oyati karimada bunday marhamat qilgan:
فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ
“Agar bilmaydigan bo‘lsangiz, zikr ahlidan so‘rangiz!” (Anbiyo surasi, 7-oyat).
Musulmon odam biror narsani bilmay qolsa, uni biladigan kishidan, o‘sha sohaning «zikr ahli»dan o‘rganishi lozim bo‘ladi. Shunday ekan, e’tiqod va dinu-diyonatga tegishli narsalarni ham shu sohaning bilimdonlaridan so‘rash talab etiladi. Buyuk tobeiy Ibn Sirin rahimahulloh bunday deganlar:
إن هذا العلم دين فانظروا عمن تأخذون دينكم. رواه مسلم
“Albatta, bu ilm dindir. Bas, diningizni kimdan olayotganingizga qaranglar” (Imom Muslim rivoyati).
Mazkur iboraning sharhida Mulla Ali Qori rahimahulloh bunday deganlar:
“Bu ilm” so‘zidan murod Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ummatga olib kelgan Qur’oni karim va hadisi sharifdan iborat bo‘lgan ta’limotdir. Uni ishonchli va adolatli zotlardan olmoqdamisiz yoki yo‘q, shunga nazar solinglar, ya’ni qayerdan, kimdan ilm olayotgangizni aniq bilinglar”. (“Mirqotul mafotih” kitobi). Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.