Oila qasri, asosan, ota-ona, er-xotin va farzandlardan iborat bo‘ladi. Ularning o‘rtalaridagi munosabatlarga ham alohida e’tibor bilan yondashiladi. Ayniqsa, ota-ona va farzandlar o‘rtasidagi aloqalar juda muhim bo‘lib, o‘g‘il-qizlarning o‘zaro ota-onalari zimmasida muayyan haqlari bo‘lgani kabi ota-onaning ham farzandlari zimmasida bir muncha haqlari borki, ularni tez-tez eslab hayotda dastur qilib olishimiz bizlar uchun yorug‘lik, ezgulik keltiradi. Shu ma’noda hayotda yorug‘ kunlarda yashashni orzu qilgan har bir farzand Navoiy bobomizning quyidagi baytlariga goho-goho nazar tashlasin.
Boshni fido ayla ato qoshig‘a!
Jismni qil sadqa ano boshig‘a!
Tunu-kununga aylagali nur fosh!
Birisin oy ayla, birisin quyosh!
Ista ato yo‘lida fido jon qilmoq,
Qulluq anog‘a imkon qilmoq,
Zuhri adab istasang farovon qilmoq,
Bil ani ato-anog‘a ehson qilmoq.
Farzand ato qullug‘in chu odat qilg‘ay,
Ul odat ila kasbi saodat qilg‘ay,
Har kimki, atog‘a ko‘p rioyat qilg‘ay
O‘g‘lidan anga bu ish siroyat qilg‘ay
Haqiqatan ham, ota-ona o‘z farzandlarini boqib, voyaga yetkazar ekan, ularga turmush kechirishning yo‘l-yo‘riqlarini, kasb-hunarlarini o‘rgatadi. “Qush uyasida ko‘rganini qiladi” degandek, farzandlar ham ota-ona bag‘rida o‘sib-ulg‘ayar ekanlar, ularning yurish-turishidan, gap-so‘zidan, hatti-harakatidan, kasbu-koridan ibrat olib, tajriba va hunar orttirib, “ko‘zlari pishib” boradi.
Shunga ko‘ra, bizning tug‘ilib, es-hushimizni tanishimizda, voyaga yetib, bilim va kasb egallashimizda, insoniy fazilatlar va yaxshi xulk sohibi bo‘lib yetishishimizda, hullasi jamiyatga munosib komil insonlar qatoridan joy olishimizda ota-onaning buyuk hissasi borligini xech kim inkor qila olmaydi.
Darhaqiqat, ota-onamiz bizning dunyoga kelishimizga sababchi bo‘ladi, voyaga yetishimizda ularning sa’y-harakatlari beqiyosdir. Alloh taolo barchalarimizni farzandlik burchini to‘la ado etishimizni, ota-onalarini rozi qilib, Uning rizoligiga erishuvimizni nasib etsin.
Mizob - Ka’ba tomida o‘rnatilgan, Xatim ustidagi tarnovning nomi.
U Ka’baning Iroq va Suriya burchaklari orasida o‘rnatilgan bo‘lib, yomg‘ir yoqqanda, tom yuvilganda suvni oqizib yuboradi. 1627 yil yomg‘irlar natijasida Ka’ba devorlariga shikast yetadi. Uni qayta tiklash jarayonida tarnov o‘rnatiladi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam tarnov joylashgan tomonda turib duo qilganlar.
1. Dastlab bu kabi tarnov shakli Qurayshliklar Ka’ba ustiga tom o‘rnatishgandan sung paydo bulgan. Ungacha Ka’ba 4 devordan iborat edi.
2. Tarnovning boshlanishiga «Bismillahir Rohmanir Rohiym» va chap tomoniga «Yo Allox» deb yozilgan.
3. Tarnov qushlar qo‘nmasligi uchun utkir tikanlar bilan qoplangan.
4. Dastlab u yog‘och, kumush va po‘latdan qilingan. Tarnovni ilk bor 1573 yili sof oltindan ishlangan.
5. Uzunligi – 2,53 m, kengligi – 26 sm ni tashkil qiladi.
Salaflardan kelgan xabarlarda "Xatimda, mizob ostida duolar mustajobdir", deyilgan.
O‘MI Matbuot xizmati