Abdulloh ibn Shaqiq dedilar: «Men Oysha (r.a.)ga Rasululloh (s.a.v.)ning ro‘zalari haqida savol qildim. Oysha onamiz dedilar: “Rasululloh (s.a.v.) ba’zi oylarda shunday ro‘za tutar edilarki, biz endi bu oyda og‘iz ochmasalar kerak, der edik. Ba’zi oylarda shunday og‘iz ochiq yurar edilarki, biz endi bu oyda ro‘za tutmasalar kerak, der edik. Rasululloh (s.a.v.) Madinaga kelganlaridan keyin hech bir oyni butun ro‘za bilan o‘tkazmadilar. Magar tanho Ramazon oyini to‘liq tutar edilar».
***
Oysha (r.a.) dedilar: «Men Rasululloh (s.a.v.)ning xech bir oy ro‘zasini Sha’bon kabi ko‘p tutganlarini ko‘rmadim. Sha’bonda shunday ro‘za tutar edilarki, ozgina kun tutolmay qolar edilar. Balki ba’zi vaqtlarda butun Sha’bonni ro‘za bilan o‘tkazar edilar».
***
Oysha (r.a.) dedilar: «Rasululloh (s.a.v.) aksari dushanba va payshanba kunlarining ro‘zasiga ehtimom qilar edilar”.
***
Oysha (r.a.) dedilar: «Janobi Rasululloh (s.a.v.) ba’zi oyda shanba, yakshanba va dushanba kunlarida ro‘za tutar edilar. Ba’zi oyda seshanba, chorshanba kunlarida ro‘za tutar edilar».
***
Muoz (r.a.) dedilar: «Men Oysha (r.a.)dan so‘radim: “Rasululloh (s.a.v.) har oyda uch kun ro‘za tutar edilarmi?” Dedilar: “Ha”. Men dedim: “Qaysi kunlari tutar edilar?” Dedilar: “Qaysi kunlar bo‘lishida parvo qilmas edilar (Ya’ni, to‘g‘ri kelgan kunlarda tutaverar edilar)”.
***
Oysha (r.a.) dedilar: «Ashuro kuni (ya’ni, muharramning o‘ninchi kuni) Quraysh jamoasi ro‘za tutar edi. Rasululloh (s.a.v.) ham hijratdan ilgari o‘sha kuni nafl ro‘za tutar edilar. Madinai munavvaraga hijrat qilib kelganlaridan keyin ham tuta boshladilar. Ummatga ham tutishlari vojib ekanini e’lon etdilar. Keyin Ramazon ro‘zasi farz qilingach, Ashuro ro‘zasining vojibligi mansux qilindi va mustahabligi boqiy qoldi. Endi kim xohlasa tutib, kim xohlamasa tutmaydigan bo‘ldi».
“Shamoili Muhammadiya” kitobidan
Odatda har yili 31-dekabr sanasida shomdan keyin boshlangan paqildoq va salyutlar tovushi soat o'n ikkiga yaqin avjiga chiqib, tonggacha davom etadi. Ba‘zi insonlarning xursandchilik qilaman, degan niyatda solayotgan shovqinlari hammaga ham yoqmaydi.
Hech o‘ylab ko‘rganmisiz? Bu ovozu shovqinlar qanchalab xonadonlarning tinchini buzar ekanaa?!. Ba'zi uylarda qon bosimi baland bo‘lgan qariyalar, og'riqdan ko'ngliga qil ham sig‘mayotgan bemorlar, kunu tun betob bo‘lib yotgan farzandining tepasida mijja qoqmay chiqayotgan onalar, shovqindan qo'rqib tinmay yig‘layotgan go‘daklar tong otishi, shovqin-suronlar to‘xtashiga intizor bo‘ladilar. Kishilar tinchini buzayotganlarni uyida ham yuqoridaga aytgan holatlar bo'lganda shu ishni qilisharmidi?
Dinimizda boshqalarga tili va qo‘li bilan ozor yetkazishdan qaytarilgan. Islomda insonlarni qo'rqitish zulm hisoblanadi. Hadisi sharifda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: "Musulmon musulmonni qo'rqitishi halol bo‘lmaydi", deya marhamat qilganlar.
Yangi yil arafasida paqildoq va salyutlar narxi qancha qimmat bo'lishi hammamizga ma‘lum. Mana shu narsalarga pullarini isrof qilib, uni havoga uchirmay, ehson qilinsa, qanday ham yaxshi amal bo‘lardi.
Bularni nega yozayapmiz?! Iltimos, o'zingizning ozgina xursandchiligingizni, deb boshqalarga ozor bermang, bizni o‘z uyimizda tinch yashashga qo‘ying, o'zgalarga ozor berishni bas qiling!"
Joziba Jamol qizi,
Xadichai Kubro ayol-qizlar islom ta‘lim muassasasi o'qituvchisi