Rasululloh solallohu alayhi vasallam na uzun qomatli va na past bo‘yli edilar, balki o‘rta qadlik, jismlari chiroyli hamda kelishgan edi. Ikki yelkalarining orasi keng bo‘lib, ularning o‘rtasida muhri nubuvvat ya’ni payg‘ambarlik muhri bor edi.
Muborak bo‘yinlari o‘zlariga yarashgan, chiroyli ediki, guyo oq marmar toshdan, yo oj (fil suyagi)dan tarashlangan haykalning bo‘yni kabi edi, oqlikda kumush kabi sof edi.
Ko‘kraklari va qorinlari mo‘ydan xoli edi. Lekin ikki bilaklari va siynalaridan kindiklariga qadar nozik mo‘ydan bir chiziq tortilgan edi.
Ranglari nihoyatda oq ham emas, nihoyatda bug‘doyrang ham emas, chehralari qizillikka moyil oq edi. Ikki ko‘zlari nihoyatda qora va kipriklari nihoyatda uzun bo‘lib, ko‘zlarining oqida qizillik bor edi. Peshonalari keng va ochiq edi. Qoshlari egilgan bo‘lib, ingichka va qalin hamda bir-biridan alohida, qo‘shilmagan edi. Ikki koshlarining o‘rtasida bir tomirlari bo‘lib, g‘azablari kelganda harakatga kelib ko‘rinar edi. Muborak burunlari bir oz baland va qirralik va unda bir oz nuri duraxshon (ko‘rkam) ediki, unga yaxshi diqqat qilib ko‘rmagan odam burunlarini katta va baland gumon qilar edi. Ma’sum (pokiza, gunohsiz) og‘izlari mo‘tadil keng edi (fasohatli va balog‘atli insonlarning og‘izlari shunaqa bo‘ladi). Muborak tishlari mayda va yaltirab turgan bo‘lib, oldingi tishlari bir-biridan alohida ko‘rinardi. Qachon so‘z qilsalar, tishlarining oralaridan nur kabi bir narsa chiqardi.
Muborak boshlari katta, sochlari juda buralgan ham va juda yozilgan ham bo‘lmay, ikkisining o‘rtasida edi. Agar sochlari o‘zicha osonlik bilan ochilsa, farq ochar edilar, agar taroq va boshqa narsaga zarurat tushadigan bo‘lsa, farqlarini ochmay qo‘yib qo‘yardilar. Sochlarini ziyoda o‘stirsalar, quloqlarining yumshog‘idan tushib turar edi.
Muborak soqollari katta va qalin, muborak ikki yonoqlari na ozg‘in va sergo‘sht, balki nihoyatda mo‘tadil edi.
Ikki kaftlari va ikki qadamlari to‘la va go‘shtlik edi. Ikki bilaklari uzun edi, kaftlari kushoda, ikki kaftlari va ikki qadamlari go‘shtlik edi. Qo‘llarining va oyoqlarining barmoqlari mo‘tadil uzun edi. A’zolarining bo‘g‘imlari, har ikki suyaklarining qo‘shilgan yeri yo‘g‘on edi.
Qadamlari silliq edi, unda suv to‘xtamas edi. Qachon yursalar, quvvat ila qadam ko‘tarar edilar. Oldilariga egilibroq yurar va ohista qadam qo‘yar edilar. Yurishlari tez-tez bo‘lib, keng qadam qo‘yar edilar. Qachon yursalar, bir balandlikdan tushib turgandek yurardilar. Va bir tarafga burilsalar, butun qomatlari bilan burilardilar. Tanho bo‘yinlarini burib qo‘ymas edilar. Nazarlari ko‘proq yerga qadalgan bo‘lib, osmonga qaragandan yerga ko‘p qarar edilar. Ko‘pincha ko‘z qirrasi bilan boqar edilar. Sahobalarining o‘zlaridan ilgari yurgizib, o‘zlari orqalaridan yurar edilar. Yo‘l bo‘yi kimga yo‘liqsalar, undan ilgari salom berardilar.
Baro’ ibn Ozib roziyallohu anhu aytadilar: «Men Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan husnliroq bir narsani hargiz ko‘rmadim».
Ali roziyallohu anhu aytadilar: «Men Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan avval ham, keyin ham, u kishiga o‘xshagan biron zotni hargiz ko‘rmadim».
Boshqa bir rivoyatda «Maddohlari «Men bu kishiga o‘xshagan zotni na o‘zlaridan avval ko‘rdim va na o‘zlaridan keyin ko‘rdim», degandi» deydilar.
Jobir roziyallohu anhu deydilar: «Men bir oydin kechada Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni ko‘rdimki, badanlarida qizil libos bor edi. Men goho Rasulullohga boqar edim, goho oyga boqar edim. Boqa-boqa shu natijaga yetdimki, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam husnda, jamolda va nurda oydan ziyoda va ortiq edilar».
Abu Hurayra roziyallohu anhu deydilar: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning jismi muboraklari shul qadar marg‘ub, chiroyli va zebo ediki, inson ko‘rib, vujudlarini Alloh taolo kumushdan quyganmikan deb qolar edi. Muborak sochlarida biroz buralganlik bor edi».
«Shamoili Muhammadiya»dan. G‘iyosiddin Muhammad Yusuf tayyorladi
G‘am-qayg‘usiz hayotni kutib yashayotgan qizga «Siz kutayotgan kun bu dunyoda hech qachon kelmaydi», deb aytish kerak.
Alloh taolo «Biz insonni mashaqqatda yaratdik», degan (Balad surasi, 4-oyat).
Bu hayot – g‘am-tashvishli, azob-uqubatli, mashaqqatli hayotdir. Mo‘min odam buni juda yaxshi tushunadi. Bu dunyoda qiynalsa, azob cheksa, oxiratda albatta xursand bo‘lishini biladi. Inson mukammal baxtni faqatgina oxiratda topadi. Shuning uchun ulug‘lardan biriga «Mo‘min qachon rohat topadi?» deb savol berishganda, «Ikkala oyog‘ini ham jannatga qo‘yganida», deb javob bergan ekan.
Allohning mehribonligini qarangki, oxirat haqida o‘ylab, unga tayyorgarlik ko‘rish hayotni go‘zal qiladi, qayg‘ularni kamaytirib, uning salbiy ta’sirini yengillatadi, qalbda rozilik va qanoatni ziyoda qiladi, dunyoda solih amallarni qilishga qo‘shimcha shijoat beradi, musibatga uchraganlarni bu g‘am-tashvishlar, azob-uqubatlar bir kun kelib, bu dunyoda bo‘lsin yoki oxiratda bo‘lsin, baribir yakun topishiga ishontiradi. Oxirat haqida o‘ylab, faqat solih amallar qilishga intilish insonni baxtli qiladi.
Anas ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: «Kimning g‘ami oxirat bo‘lsa, Alloh uning qalbiga qanoat solib qo‘yadi, uni xotirjam qilib qo‘yadi, dunyoning o‘zi unga xor bo‘lib kelaveradi. Kimning g‘ami dunyo bo‘lsa, Alloh uning dardini faqirlik qilib qo‘yadi, parishon qilib qo‘yadi, vaholanki dunyodan unga faqat taqdir qilingan narsagina keladi».
Alloh taolo faqat oxirat g‘ami bilan yashaydigan (oxirat haqida ko‘p qayg‘uradigan, har bir amalini oxirati uchun qiladigan) qizning qalbini dunyoning matohlaridan behojat qilib qo‘yadi. Qarabsizki, bu qiz har qanday holatda ham o‘zini baxtli his qiladi, hayotidan rozi bo‘lib yashaydi. Xotirjamlikda, osoyishtalikda, qanoatda yashagani uchun istamasa ham qo‘liga mol-dunyo kirib kelaveradi. Zero, Alloh taolo oxirat g‘amida yashaydigan, shu bilan birga, hayotiy sabablarni ham qilish uchun harakatdan to‘xtamagan kishining rizqini kesmaydi, uni ne’matlariga ko‘mib tashlaydi.
Ammo Alloh taolo bor g‘am-tashvishi dunyo bo‘lgan qizni faqirlar qatorida qilib qo‘yadi. Bunday qiz mol-dunyoga ko‘milib yashasa ham, o‘zini faqir, bechora his qilaveradi. Natijada dardi yangilanaveradi, dardiga dard qo‘shilaveradi, fikrlari tarqoq bo‘lib, iztirobga tushadi. Afsuski, shuncha yelib-yugurgani bilan faqat dunyoning ne’matlariga erisha oladi, oxiratda nasibasi bo‘lmaydi.
Abdulloh Abdulmu’tiy, Huda Sa’id Bahlulning
“Qulog‘im senda qizim” kitobidan G‘iyosiddin Habibulloh,
Abdulhamid Umaraliyev tarjimasi.