“Men uchuvchi bo‘lmoqchiman”. Kamtargina novvoyning qizining o‘n yil oldingi ana shu orzusi ro‘yobga chqishiga ko‘pchilik ishonmas edi.
Sayyida Salva Fotima havo yo‘llari kompaniyasida ish boshlash arafasida. U Hindistonda Tijoriy uchuvchi litsenziyasi berilgan to‘rtinchi muslima hisoblanadi.
Yangi Zelandiyadagi multi-yurgizgich (motor) va Bahrayndagi turli toifadagi samolyotlarni boshqarishga ruxsat beruvchi kurslarni tamomlagan haydarobodlik ayol “Airbus A320” rusumli samolyotni boshqarish uchun Fuqarolik aviatsiyasi bosh direktorining imzosini kutmoqda.
Orzusi yo‘lida Salva xonim ko‘p qiyinchilik va to‘siqlarni yengib o‘tishiga to‘g‘ri keldi. Oddiy novvoyning qizi bo‘lgan yosh muslima uchuvchi Haydarobodning eski shahar qismidagi qashshoq Sulton Shahi mahallasida voyaga yetgan.
Bu hikoyaning diqqatga sazovor joyi shundaki, deydi http://muslimnews.co.uk nashri, undagi qahramonimiz qashshoqlikdan ilm ziyosi tomon tinmay intilgan va ana shu jarayonda o‘zligini, iymonini saqlab qola olgan.
“Men doim ro‘molimni ish, o‘qish kiyimi bilan birga o‘rab yurdim, bu masalada menga hech qanday to‘siq bo‘lmadi”, deydi Salva Fotima Hindistonning eng yirik yangilik resursi bo‘lgan IANS nashriga. Bahrayndagi Ko‘rfaz aviatsiya akademiyasi esa uning hijobdagi suratini o‘z jurnalida chop etdi.
“Qaysi sohada bo‘lmasin, aviatsiyami yoki boshqasi, sizga bilim va qobiliyatingiz yordam beradi. Qolgan gap bekor. Siz muayyan sohada belgilangan vazifani astoydil bajara olishingizni isbotlashingiz kerak. Men aviatsiya imtihonlaridan uch marotaba yiqildim, lekin har safar imtihondan o‘ta olmay tushkunlikka tushganimda, “mag‘lubiyat” muvaffaqiyatga bosilgan qadam ekanini eslatib turishdi”, deb hikoyasini davom ettiradi Salva Fotima.
2013 yilda uchuvchilik qilishga berilgan dastlabki sertifikatni olganda, Salva Fotimaning katta samolyotlarni boshqarish uchun o‘qishga kirishga katta mablag‘i yo‘q edi. 24 yoshni qarshilagan Salva honimni uydagilari turmushga uzatishdi. Ayollik vazifasini ado etsa, Alloh taolo, albatta, orzusini amalga oshirishiga ishonar edi. Taqdir qo‘p kuttirmadi. Salvaning qizalog‘i 4 oylik bo‘lganda, unga Telangana hukumati turli samolyotlarni boshqarishga ruxsat beruvchi sertifikatni olish uchun o‘qishga moliyaviy yordam ko‘rsatishini bildirdi. Mototsikl salonida ishlaydigan turmush o‘rtog‘ining qo‘lida sho‘xlik qilayotgan qiziga qarab Salva Fotima: “Qizim menga omad keltirdi”, deydi.
O‘ziga o‘xshagan katta orzularga erishishni maqsad qilib olgan qizlarga qarata Salva honim bunday deydi: “Maqsadni aniq qo‘ying va doim u haqda ijobiy fikrda bo‘ling. Maqsadingiz sizni oila va farzand ne’matidan to‘sib qo‘ymasin. Fidoiylik va tinmay qilingan g‘ayrat albatta orzuingizni amalga oshiradi”.
Uchuvchi honim o‘zi yashaydigan jamiyatga xizmat qilishga bel bog‘lagan. Har oyligining bir qismini ta’lim olishga, davolanishga muxtoj va turmush qurish uchun mablag‘i bo‘lmaganlarga yordam tariqasida sarflamoqchi.
Alisher SATTOROV,
Xalqaro aloqalar bo‘limi xodimi
Dunyo ilm-fan rivojida Islom ma’rifati va madaniyatining o‘rni beqiyosdir. Ko‘plab allomalar va ulamolarning ma’naviy-ilmiy asarlari o‘z davridan hozirgi vaqtgacha ahamiyatini yo‘qotmasdan ilm-fan taraqqiyotiga muhim manba sifatida e’tirof etib kelinmoqda. Umumjahon e’zozlagan olimlar va ulamolar Bog‘dod, Damashq, Samarkand, Buxoro, Granada va Tripoli kabi shaharlarda yashab ijod qilganlar. Ular: Imom Buxoriy, Imom Termiziy, Imom Dorimiy, Imom Moturidiy, Mahmud Zamahshariy kabi ulamolar dinimiz rivojiga hissa qo‘shgan. Abbosiylar davridan boshlab Tripoli shahri mana bir necha asrdirki ilm-fan markazi bo‘lib qolmoqda. Fotimiylar davrida esa Tripoli shahri poytaxt bo‘ldi. Halifa Ibn Ammor Tripolini ilm markaziga aylantirdi va o‘z davrining eng yirik kutubxonalaridan biri ochildi. Manbalarga ko‘ra unda yuz ming jild kitob mavjud edi. Uning davrida olimlar, ulamolar va yozuvchilar ulug‘langan. Ularga g‘amxo‘rlik qilingan va alohida halifa e’tirofida bo‘lishgan.
Hozirgi kunda ham Tripolida nufuzli xalqaro tashkilotlar, universitetlar, kutubxonalar va ilmiy tadqiqot markazlari faoliyat yuritib kelmoqda. Shahar ulamolar, olimlar, tadqiqotchilar va talabalar bilan gavjum. Poytaxtning o‘zida 100 dan ko‘p nufuzli universitetlar mavjud. Tripoli universiteti esa o‘zida ham diniy va dunyoviy ilmlarni jamlagani bilan boshqa universitetlardan ajralib turadi. Ushbu dargoh “200 nufuzli Islom universitetlari” ro‘yxatiga kiritilgan. Tripoli universiteti 1957 yilda tashkil etilgan bo‘lib, hozirgi kunda 70 000 dan ortiq talabalar bu dargohda ta’lim olib kelishmoqda. U turli yo‘nalishdagi 20 ta kollejni birlashtiradi. Islomshunoslik, Ilohiyat, Fiqh, Huquqshunoslik, Tibbiyot, Xorijiy tillar va Iqtisodiyot kabi fakultetlardan tashkil topgan. Tripoli universiteti dinimiz qadriyatlari doirasida rivojlanishni va ilmiy tadqiqotlarni qo‘llovchi ta’lim muassasasidir. Universitetning maqsadi talabalarga Islom dini va axkomlari asosida ilmiy va axloqiy ta’lim berish va turli dunyoviy bilimlarni o‘rgatishdir. Tripoli universitetining o‘ziga hos jixati shundaki har bir talaba moliyaviy savodxonlik va tadbirkorlikni o‘rganishi shart. Tadbirkorlik faoliyati bilan shug‘ullanuvchi talabalar universitet tomonidan rag‘batlantiriladi.
Islomshunoslik yo‘nalishi talabalari o‘quv dasturi davomida Quroni karimni to‘liq yod olishi, shariat asoslarini o‘rganishi, Islom tarixi, Hadis ilmi, Meros taqsimoti, og‘zaki va yozma nutq san’ati kabi fanlarni o‘zlashtirishi talab qilinadi. Islomning sof fitratini namoyish etish, ilm olish va uni ulashish ushbu yo‘nalish fakultetining maqsadidir. Adashgan oqimlar va ekstremistik qarashdagi guruhlarni Quron va hadis orqali ezgu yo‘lga chorlash ularning vazifasidir.
Tripoli universitetida 3450 ta ilmiy nashr faoliyat ko‘rsatadi. Ularda talabalarning ilmiy ishlari, amaliyot va tadqiqotlar natijalari keltirilgan. Misol tariqasida, “Islom ta’limini o‘rganishda Qur’oni Karimning ta’siri”, Ahmad Abdul Salam Abu Moziriqning “Irshod al-Hiron” kitobi haqida, Shayx Abu Abdulloh Muhammad bin Ali al-Xorubiyning “Riyod al-Azhar” va “Sirlar xazinasi”ning lingvistik talqini kabi ilmiy izlanishlar va maqolalar nashrlar orqali keng ommaga berib boriladi.
Shohruh UBAYDULLOH