Namoz Islom dini rukni va ustunlaridan biri. Ibodat hamda toatlarning asosi, gunohlarni yuvuvchi, yomonliklardan qaytaruvchidir. U kalimai shaxodatdan keyingi eng ulug‘ farzdir. Namoz bandaning Alloh ila muloqoti, me’rojidir. Unda banda Alloh bilan yolg‘iz qolib, U zotga munojat qiladi.
Abu Xurayra (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi: Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam): “Sizlardan birortangizning uyi oldidan anhor oqib o‘tsa, va u undan har kuni besh marta yuvinsa, uni tanasidan biror bir kir qoladimi?” dedilar. Sahobalar: “Undan biror bir narsa qolmaydi”, deyishdi. Shunda Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) aytdilar: “Mana shu besh vaqt namozning misolidir”. Alloh taolo u sababli uning gunohlarini o‘chiradi” (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).
Namoz bandani Alloh taologa yaqinlashtiradi, imonini mustahkamlaydi. Faqat Allohdangina umidvor bo‘lishga o‘rgatadi. Namoz o‘qiydigan odam g‘aflat uyqusidan uyg‘onib, hayotdagi ma’suliyatini sidqidildan ado etadigan bo‘ladi. Namoz go‘zal xulqli bo‘lishga, barcha ishlarni tartibli bajarishga, vaqtni tejashga o‘rgatadi. Alloh taolo bunday marhamat qiladi: «Albatta, namoz fahsh va yomon ishlardan qaytarur. Albatta, Allohning zikri (barcha narsadan) ulug‘dir. Alloh qilayotgan ishlaringizni bilur» (Ankabut surasi, 45-oyat).
Rasululloh (alayhissalom)ning avvalgi-yu keyingi gunohlari mag‘firat qilingan bo‘lsa ham, tunlarni namoz bilan bedor o‘tkazar edilar, hatto tovonlari shishib ketardi. Buni ko‘rgan sahobalar: “Alloh sizning hamma gunohlaringizni mag‘firat qilgan bo‘lsa, shunchalik azob chekib o‘zingizni qiynaysizmi?” deyishganda, u zot (sollallohu alayhi va sallam): “Shukr qiluvchi bandalardan bo‘lmayinmi?” deya javob berganlar (Imom Nasoiy, Imom Termiziy rivoyati).
Nabiy (alayhissalom) kengchilik vaqtidagi kabi musibat, qiyinchilikda ham ko‘p namoz o‘qirdilar. Xuzayfa (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi: “Rasululloh (sollallohu alayhi va salam)ga biror ish tashvish keltirsa namozga murojaat qilar edilar”.
Abu Dardo (roziyallohu anhu) aytadilar: “Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) agar qattiq shamol bo‘lsa, to shamol to‘xtaguncha masjidga shoshardilar”, (Imom Abu Dunyo, Imom Ibn Asokir rivoyati).
Ibn Abbos (roziyallohu anhu) yo‘lda ketayotganlarida o‘g‘illari vafot etgani haqidagi habar yetdi. Shunda markablaridan tushib, ikki rakat namoz o‘qidilar-da, so‘ngra “Inna lillahi va inna ilayhi rojiun”, dedilar. Va Alloh buyurganidek qildik, deb: «(Allohdan) sabr va namoz ila yordam so‘rangiz. Darhaqiqat, u (namoz) og‘ir ishdir. Illo, itoatli (xokisor) kishilarga (og‘ir) emas» (Baqara surasi, 45-oyat) oyatini tilovat qildilar.
Qalbning hotirjamligi, dilning rohatlanishi namoz bergan samaralarning eng oliysidir. Muhimi banda agar xolis bo‘lsa, ana shu samaradan bebahra qolmaydi.
“Fazoilul a’mol” asari asosida
Abdulloh PARPIYEV
tayyorladi
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Assalomu alaykum va rahmatullohi va barakatuhu
Bugun siz azizlarga so‘zlab beradigan hikoyam Makka shahrida bundan bir necha yuz yillar oldin sodir bo‘lgan hayotiy voqea haqidadir. Bu voqea bilan Saudiyada nashr etiladigan gazetalardan birida tanishganman.
Umra ibodatini ado etish uchun Makka shahriga borganimda gazetadagi “Nima uchun nuringni ortingda qoldirding?” degan maqolaga ko‘zim tushdi. Bu qiziqarli sarlavha meni o‘ziga jalb qildi. Bu nima degani ekan deb qiziqdim. Hikoyani o‘qib, uning mazmunini angladim.
Qadim zamonda o‘ta badavlat odam yashagan ekan. U paytlar qullik davri edi. Bu boyning ham barcha shaxsiy ishlarida unga xizmat qiladigan quli bor edi.
Bomdod namoziga azon aytilganda, xizmatkor tahorat uchun suv tayyorlar va xo‘jayinini uyg‘otardi. Tahoratga yordamlashib bo‘lgach, miltillab yonadigan fonusi bilan yo‘lini yoritib masjidga olib borardi. Bu davrlarda hali elektr tok, chiroqlar yo‘q, yo‘llar zimiston, chang, ko‘chalarda tosh va chuqurlar ko‘p edi.
Shu zaylda qul 20 yildan ortiq xo‘jayiniga xizmat qildi. Kunlarning birida odatdagidek bomdod namoziga ketishayotganida boy yurishdan to‘xtab, joyida biroz jim turib qoldi-da, keyin: “Gaplarimni eshit ey Said”, dedi. Qulning ismi Said edi.
Boy: “Ey Said, men vasiyatnomamda vafot etganimdan keyin merosxo‘rlarim seni ozod qilishlarini yozdim. Bu senga 20 yildan beri menga qilgan sodiq xizmatlaring uchun mukofot bo‘ladi”, deb aytdi.
Lekin bu gapdan Said xursand bo‘lmadi, xo‘jayiniga tashakkur ham izhor etmadi, hatto bir og‘iz so‘z ham aytmadi.
Ertasi kuni yana odatdagidek masjid tomon fonusni yoqib yo‘lga tushishdi. Ammo bu safar har gal xo‘jayinning yo‘llarini yoritib ketadigan xizmatchi orqa tomonga o‘tib olgandi. Xo‘jayin nega bunday qilayotganini tushunmay: “Nega orqamdan ketayapsan? Said senga nima bo‘ldi? Nega oldinda yo‘lni yoritib ketmayapsan?” deb so‘radi.
Bu gaplarni eshitib boy odam qattiq ta’sirlandi. Unga: “Ey Said shu daqiqadan e’tiboran sen ozodsan”, dedi. Said uning bu taklifini rad etib: “Men sizning itoatkor xizmatkoringizman”, dedi.
Ushbu qissadan qanday ibrat olinadi. Ko‘pchilik o‘z nurini oldida emas, balki ortida qoldiradi. Bu nima degani? Ayrimlar: “Boy bo‘lsam falon-falon ishlarni qilaman”, “Vafot etsam kambag‘allarga to‘plagan boyliklarimni tarqatishadi”, “10 yildan keyin falon ishlarni qilaman” deyishadi. Nega o‘sha ishlarni hayotlik vaqtingizda, imkoningiz borida qilmaysiz? Nega nuringizni ortingizda qoldirasiz, oldingizda emas. Nega yaxshiliklar qilishni uzoq yillarga suramiz. Imkon borida darhol yaxshilik qilish haqida o‘ylamaymiz? Biror yaxshilik qilishni imkoningiz bormi, uni hozir qiling, shunda nuringiz oldinda bo‘ladi. Nuringizni aslo orqada qoldirmang!
Davron NURMUHAMMAD