Avval, 18 noyabr kuni O‘zbekiston musulmonlari idorasida huquqbuzarlik profilaktikasi va jinoyatchilikka qarshi kurash borasidagi vazifalar ijrosi hamda mavjud muammolarni hal etish masalalari yuzasidan diniy soha xodimlari ishtirokida majlis bo‘lib o‘tgani haqida xabar bergan edik.

Unda O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Usmonxon Alimov hazratlari so‘zga chiqib, tarbiya masalasiga alohida urg‘u berib, quyidagi ma’lumotlarni keltirdilar:

Barchamiz yaxshi bilamizki, huquqbuzarliklar o‘z-o‘zidan sodir etilmaydi. Shunday ekan, asosiy e’tiborni huquqbuzarlikning oqibatlari bilan kurashishga emas, balki, barvaqt uning oldini olish va o‘z vaqtida bartaraf etishga qaratishimiz zarur. Masalan, farzand piyolani sindirgandan keyin unga har qancha tanbeh berish foydasizdir. Undan avval bolaga piyolani asrab-avaylash to‘g‘risida nasihat qilish katta samara beradi.

Ushbu videoselektor yig‘ilishda Davlatimiz rahbari ham faqat jazo qo‘llash tahdidi bilan emas, avvalo, aholi ongiga jinoyatga qo‘l urmaslik, birovning haqiga xiyonat qilmaslik, Vatanga sadoqatli bo‘lish, atrofdagi insonlarga yuksak hurmatda bo‘lish kabi fazilatlarini singdirish lozimligini ta’kidladilar.

Insoniyat paydo bo‘libdiki, eng dolzarb, eng qiyin va mashaqqatli vazifa – yoshlar masalasi bo‘lib kelgan. Mutafakkir va allomalar, ziyolilar jamiyatning rivoji, tinchligi va xotirjamligini yoshlarning tarbiyasiga bog‘liq deb bejiz aytishmagan.

Muhtaram Prezidentimiz tarbiya borasida shunday deganlar: “Ma’lumki, yosh avlod tarbiyasi hamma zamonlarda ham muhim va dolzarb ahamiyatga ega bo‘lib kelgan. Ammo biz yashayotgan XXI asrda bu masala haqiqatan ham hayot-mamot masalasiga aylanib bormoqda”.

Bugun sizu biz buyuk ma’rifatparvar bobomiz Abdulla Avloniyning: “Tarbiya biz uchun yo hayot, yo mamot, yo najot, yo halokat, yo saodat, yo falokat masalasidir”, degan purhikmat so‘zlari hech qachon o‘z kuchini yo‘qotmasligiga yana bir bor amin bo‘lmoqdamiz.

Aslida, insonni yomon yo‘lga, buzuqlikka, jinoyatga boshlaydigan narsa, uning buzuq nafsidir. Uning orqasidan o‘g‘irlik qiladi, odam o‘ldiradi va hokazo yomonliklarni qiladi. Shu o‘rinda so‘zimizning isboti o‘laroq Odam alayhissalomning katta o‘g‘illari Qobil o‘z ukasi Hobilni qanday sabab bilan o‘ldirganini eslashning o‘zi kifoya qiladi.

Shuning uchun ham dini mubinimizda, muborak manbalarda nafsdan kelayotgan yomonliklarga qarshi kurashishga chaqiriladi. Uning yomonliklaridan ogohlantiriladi. Bu borada Yusuf surasida:

وَمَا أُبَرِّئُ نَفْسِي إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلَّا مَا رَحِمَ رَبِّي إِنَّ رَبِّي غَفُورٌ رَحِيمٌ 

ya’ni, “Nafsimni oqlamayman. Zero, nafs yomonlikka undovchidir. Faqat Rabbim rahm qilganlar bundan mustasnodir. Albatta, Rabbim kechirimli va rahmli zotdir”, deyiladi.

Yusuf Xos Xojib o‘zining “Qutadg‘u Bilig” asarida: “Bu dunyoda eng yirik yov, bilginki, ey ko‘ngil, o‘z nafsingdir”, deydi. Oyati karima va hikmatlardan ham ma’lum bo‘lmoqdaki, insonni ko‘plab yomon yo‘llarga uning nafsi ammorasi boshlar ekan.

Taassufki, bugun ayrim yoshlar shaytonning vosvosiga uchib, uning yo‘lida yurib, turli jinoyatlarni sodir etmoqdalar. Albatta, bu jinoyatlar katta yo kichik bo‘lishidan qat’iy nazar bizni tashvishga solmoqda. Arzimagan uchqundan paydo bo‘lgan yong‘in qanday falokat keltirishi sizu bizga ma’lum, kichkinagina teshikcha tufayli katta kema ham g‘arq bo‘lishini juda yaxshi bilasiz. Shunday ekan arzimas ko‘ringan illatlar ham to‘planib-to‘planib, jinoyatga aylanib jamiyatni halokatga uchratishi mumkinligini zinhor unutmasligimiz lozim.

Muhtaram Prezidentimiz ta’lim-tarbiyani bir zum ham e’tibordan chetda qoldirib bo‘lmasligini t’kidlab shunday deganlar, "Tarbiya qancha mukammal bo‘lsa, xalq shuncha baxtli yashaydi", deydi donishmandlar. Tarbiya mukammal bo‘lishi uchun esa bu masalada bo‘shliq paydo bo‘lishiga mutlaqo yo‘l qo‘yib bo‘lmaydi".

Shunday ekan, diniy soha xodimlari, imom-xatiblar har doim odamlarga, ayniqsa, yoshlarga har qanday jinoyat og‘ir gunoh ekanini tushuntirishi darkor. Badnafs, buzuqlik va jinoyatga moyil bo‘lgan na oilasiga na jamiyatga foydasi tegmaydigan insonlar Allohning nazdida ham e’tiborsiz ekanini uqtirishi lozim.

Shu o‘rinda jinoyat sodir etayotgan yoshlarning ota-onalari to‘xtalib o‘tish lozim. O‘rganishlar natijasi shuni ko‘rsatmoqdaki, dunyo bo‘ylab yoshlar o‘rtasida sodir etilayotgan jinoyatlarning ishtirokchilarining aksariyati oilada yaxshi tarbiya ko‘rmagan, ota-onasi mehridan uzoq bo‘lgan yoshlar ekan. Ming afsuski, bizda ham jinoyat sodir etgan aksariyat yoshlarning ota-onalari ularning tarbiyasiga e’tiborsiz qarashgani ma’lum bo‘ldi.

Islom dini manbalarida farzandni bunday go‘zal tarbiya qilishni yuksak ulug‘lanadi. Jumladan, Nabiy sollallohu alayhi vasallam:

 "ما نَحَلَ وَالِدٌ وَلَداً أفضل من أدبٍ حَسَنٍ"

ya’ni: “Ota farzandiga beradigan narsalarning ichida eng afzali go‘zal odobdir” (Imom Termiziy rivoyati).

Yana bir hadisda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:

"لَأَنْ يُؤَدِّبَ الرَّجُلُ وَلَدَهُ خَيْرٌ مِنْ أَنْ يَتَصَدَّقَ بِصَاعٍ"

ya’ni: “Kishining o‘z farzandini chiroyli odob-axloq bilan tarbiyalashi ko‘p miqdordagi nafl sadaqasidan yaxshiroqdir” (Imom Termiziy rivoyati).

"أَدِّبُوا أَوْلاَدَكُمْ وَأَحْسِنُوا أَدَابَهُمْ "

ya’ni: “Bolalaringizga odob beringlar va odoblarini chiroyli qilinglar”, deb marhamat qilingan.

Demak, ota-ona farzandiga beradigan eng yaxshi narsasi qimmatbaho kiyim, yaxshi taom yoki qimmatbaho sovg‘alar emas, balki go‘zal xulq va yaxshi tarbiya ekan. Chunki go‘zal xulq bandani bu dunyoda ham oxiratda ham martabasini oshiradi.

Shunday ekan bugun imom-xatiblarimiz joylardagi chiqishlarida, ota-onaning farzand oldidagi vazifalari va farzandlarning ota-ona oldidagi burchlari haqida yetarlicha ma’lumot berishlari, yoshlar bilan uchrashuvlarida esa jinoyat sodir etish juda ham og‘ir gunoh ekani, Qur’oni karim oyatlari va hadisi shariflarda bunday xatti-harakatlardan qattiq qaytarilaganini jonli misollar orqali ta’sirchan qilib, tushuntirishlari zarur. 

O‘zbekiston musulmonlari idorasi

Matbuot xizmati