Avval, 18 noyabr kuni O‘zbekiston musulmonlari idorasida huquqbuzarlik profilaktikasi va jinoyatchilikka qarshi kurash borasidagi vazifalar ijrosi hamda mavjud muammolarni hal etish masalalari yuzasidan diniy soha xodimlari ishtirokida majlis bo‘lib o‘tgani haqida xabar bergan edik.

Unda O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Usmonxon Alimov hazratlari so‘zga chiqib, manmanlik, kibr va haddan oshish inson zotiga yarashmaydigan xunuk illat ekani, zo‘ravonlik, zulm esa og‘ir gunoh ekanini alohida ta’kidlab, quyidagi oyati karima va hadisi shariflarni izohladilar:

Alloh taolo shunday ogohlantiradi:

إِنَّمَا السَّبِيلُ عَلَى الَّذِينَ يَظْلِمُونَ النَّاسَ وَيَبْغُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ أُولَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ

ya’ni «Insonlarga zulm qiladigan va yerda nohaq zo‘ravonlik – kibru havo qiladigan kimsalarning – ana o‘shalarning jazosi alamli azobdir» (Sho‘ro surasi, 42).

Demak, jinoyat sodir etib insonlarga zulm qiladigan, odamlarning jonlari-yu, mollariga zug‘um o‘tkazadigan zo‘ravonlarning jazosi alamli azob ekani oyai karimada bayon qilinmoqda.

Hazrati Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam aytdilarki:

إِنَّ اللَّهَ أَوْحَى إِلَيَّ أَنْ تَوَاضَعُوا ، حَتَّى لَا يَبْغِي بَعْضُكُمْ عَلَى بَعْضٍ ، وَلَا يَفْخُر أَحَدٌ عَلَى أَحَدٍ

«Alloh taolo menga tavoze’li bo‘lishingizni vahiy qildi. Toki bir odam boshqasiga zo‘ravonlik qilmasin, bir odam boshqasidan o‘zini ustun qo‘ymasin» (Imom Muslim rivoyati).

Yana Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar:

مَا مِنْ ذَنْبٍ أَجْدَرُ أَنْ يُعَجِّلَ اللَّهُ لِصَاحِبِهِ الْعُقُوبَةَ فِي الدُّنْيَا مَعَ مَا يَدَّخِرُ لَهُ فِي الْآخِرَةِ

«Alloh gunoh qilgan kimsaga ham bu dunyoda jazo berib, ham oxiratga nasiba – azob hozirlab qo‘yishi uchun zo‘ravonlik va qarindosh-urug‘chilik aloqalarini uzishdan ko‘ra loyiqroq gunoh yo‘q»  (Imom Termiziy rivoyati).

Imon insonning qalbida bo‘ladi. Qalbi imon bilan to‘lgan inson hech qachon Alloh taoloning omonatiga xiyonat qilmaydi va boshqa bir kishiga zarar bermaydi. Bundan insonlar o‘zlariga yetarli xulosa chiqarib, Allohning amru farmoniga itoat etgan holda o‘zaro ahil va inoqlikda yashashlari darkor bo‘ladi.

O‘zbekiston musulmonlari idorasi

Matbuot xizmati

*    *    *

Shu o‘rinda manmanlik va kibr to‘g‘risida muxtasar keltiramiz. Bizda “manmanlik” deyiladigan salbiy sifat arab tilida “ujb” deb ataladi. Bunda kishi o‘zida bor narsalardan o‘zi ajablanadi va birovlarga maqtanadi. Ulamolar manmanlikni quyidagicha ta’riflashgan: “Ujb – manmanlik ne’matni o‘zining fazlidan deb ishonish va ne’mat beruvchi Zotni unutishdir”.

Muhaqqiq ulamolar manmanlik bilan kibrning orasida nozik farq borligini ta’kidlaganlar.

Kibr ichki xulq bo‘lib, undan amallar sodir bo‘ladi. Mazkur xulq o‘zini ustidan kibr qilinayotgan shaxsdan yuqori qo‘yishdir. Manmanlik esa tasavvurdan iborat bo‘lib, unda manmandan boshqa odam bo‘lishi shart emas.

 Ibn Umar roziyallohu anhu Nabiy sollallohu alayhi va sallamdan rivoyat qiladi: “Bir kishi izorini kibr bilan sudrab borayotganida, birdan uni yer yutib yubordi. Endi u qiyomat kunigacha yerga pastlab boraveradi” (Buxoriy, Muslim, Termiziy, Nasoiy va Ahmad rivoyat qilgan).

Rasululloh sollallohu alayhi va sallam o‘tgan ummatlardan bir kishi o‘zining chiroyi, kiyimiga zeb berib, kekkaygani qanday oqibat bilan tugaganini ajoyib vasf qilib berish ila biz musulmonlarni o‘sha shaxsga o‘xshab qolishdan qaytarmoqdalar.

Mazkur illatlar chalingan odam sochini havas bilan o‘stirar ekan. Uning sochi yelkasiga tushib turar, kiyimini ham boshqalarga ko‘z-ko‘z qilish uchun tanlab kiyar ekan. U kunlarning birida o‘zining sochi shokilasiga va kiyimiga mahliyo bo‘lib yurib borayotganida, birdan uni yer yutib yubordi.

Bunga o‘xshash nobakorliklarni, o‘zini o‘zgalardan arzimagan narsa bilan ustun qo‘yadiganlarni, kiyimi bilan manmanlik qiladiganlarni yer ham o‘z ustida ko‘tarib yurmay yutib yuborishga tayyor ekan. Ammo shu bilan ish bitib qolmaydi, balki – Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallam aytganlaridek – endi u qiyomat qoim bo‘lguncha pastga tushib boraveradi. Ya’ni, oxiratgacha yer yutish azobini chekib, qiynalib turadi. Qiyomat kuni esa uning ahvoli qanday bo‘lishini Alloh taoloning O‘zi biladi!.. Kim ana shunday yomon ahvolga tushmay desa, zinhor kibr qilmasin, o‘zini odamlardan ustun qo‘ymasin. 

Odilxon qori Yunusxon o‘g‘lining

“Kamtarlik va kibr” kitobi asosida tayyorlandi