Alloh taologa beadad hamdu sanolarimiz va Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallamga behisob salavotu durudlarimiz bo‘lsin.

Yurtimizda 2000 dan ortiq masjid faoliyat ko‘rsatmoqda. Demak, har bir masjidda bittadan imom-xatib va bittadan imom noibi xizmat qilyapti. Shu hisobda 5000ga yaqin masjid xodimi bor deyish mumkin.

O‘rinli savol tug‘iladi: shuncha imom va noiblar nima ish bilan shug‘ullanadi? Imom- xatiblar faoliyati bilan tanish bo‘lmagan kishilarga go‘yoki imomlar jamiyatda ahyon-ahyonda bo‘ladigan marosimlar va yana qandaydir urf-odatlarni amalga oshirishda asqatadigan jamiyatning eng oxirgi a’zosi sifatida gavdalanishi mumkin. Bu qarashda jon bor. To‘g‘risi, imom-xatiblarimiz o‘sha odamlar o‘ylagandek kunlarni ham boshidan kechirdi. Shunday davrlar bo‘ldiki dindorlarga xossatan imom-xatiblarga yovga qaraganday qarashdi. Hattoki «dindorlar tekinxo‘r va boqimanda, jamiyatga hech qanday foyda keltirmaydigan kimsalar» deya qoralandi. Alhamdu lillah u davrlar o‘tdi. Hozir esa yana o‘zligimizga milliy va diniy qadiryatlarimizga qaytyapmiz. Barcha sohalarda  tubdan islohotlar amalga oshirilyapti. Albatta, bu jarayonda diniy soha ham yetakchi o‘rin tutadi. Chunki hech qaysi jamiyat din va dindorlarga beetiborlik qilib ravnaq topmagan. Buning yorqin isbotini yaqin tariximiz misolida keltirib o‘tishimiz mumkin. Bir asrga yaqin vaqt ichida din va unga taalluqli sohaga salbiy munosabatda bo‘lgani oqibatida hayotning barcha sohalari qoloqlikka yuz tutdi. Aksincha, din va dindorlarga e’tibor berilganda nafaqat masjid, madrasalar, balki jamiyatdagi barcha sohalar misli ko‘rilmagan darajada rivojlangan. Buning yorqin isbotini Sohibqiron Amir Temur bobomiz hukmdorlik qilgan davrlar misolida ko‘rishimiz mumkin. Hattoki hali hanuzgacha buyuk bobomiz davridagi har tomonlama rivojlanish samarasi bo‘lgan buyuk kashfiyotlar, ilm-ma’rifat, ko‘pgina fanlarga asos solinishi, me’morchilik samarasi bo‘lgan qal’alar, masjid va madrasalar, saroy va arklar, ko‘prik va yo‘llar, bir necha yuzlab ulamolar va mutafakkirlarimiz bilan faxrlanib kelmoqdamiz. Yurtboshimiz prezidentlikka saylangan kundanoq barcha sohalar kabi diniy sohaga ham alohida e’tibor berdi. Xossatan, yaqin tariximizda birinchi marta imom xatiblar bilan alohida uchrashuv uyushtirildi va davlat rahbari ular bilan dildan samimiy suhbatlashdi. Unda diniy xodimlarga  katta imkoniyat berish bilan birga o‘ta mas’uliyatli vazifalarni ham yukladi. Shunga binoan diniy xodimlar masjid va madrasalar faoliyati bilangina shug‘ullanib qolmasdan, balki jamiyatning barcha sohalariga kirib borib u yerdagi muammolarni hal qilishda yaqindan yordam berishga astoydil kirishmoqda. Mazkur islohotlar boshlanganiga uncha ko‘p bo‘lgani yo‘q. Lekin natijalar ko‘zga tashlanib qoldi. Qanchadan-qancha adashgan guruhlar a’zosi sifatida qora ro‘yxatga tushib qolganlar bilan yaqindan suhbatlar o‘tkazish natijasida ajoyib o‘zgarishlar bo‘ldi. Ularning aksariyati o‘z xatolaridan pushaymon bo‘lib to‘g‘ri va sof islomiy yo‘lga o‘tdi. Buning uchun esa imomlar kechani-kecha, kunduzni-kunduz demay, uyma-uy yurib tushuntirish ishlarini olib bordi, natija esa juda ham yaxshi. Ayniqsa, necha yillardan beri qora  ro‘yxatda turganlar tamg‘adan xalos bo‘lganidan sevinchi ichiga sig‘maydi. Undan tashqari, jamiyatda ildiz otgan jinoyatlarga qarshi kurashishda ham diniy soha mutaxasislari jonbozlik ko‘rsatmoqda. Ular sirasiga giyohvandlik, ichkilikbozlik, o‘g‘rilik, talonchilik, birovning molini qing‘ir yo‘llar bilan o‘zlashtirib olish, poraxo‘rlik, axloqiy buzuqlik, yoshlar tarbiyasiga loqayd bo‘lish, oilaviy mojarolar, ajrimlar, keksayib qolgan ota-onalarni qariyalar uyiga olib borib qo‘yish kabilar kiradi. Ayniqsa, hozirgi kunning eng dolzarb bo‘lib turgan muammolaridan biri yoshlar o‘rtasida palak yoyib kundan-kunga xatarli tus olayotgan olomon madaniyatiga ko‘r-ko‘rona taqlid etishning salbiy oqibatlari to‘g‘risida tinim bilmay tushuntirish ishlarini olib borayotganlar qatorida imom-domlalarimiz ham bor.

Har bir mahalla fuqarolar yig‘ini tarkibida yarashtirish guruhi bor. Jamiyatdagi eng og‘riqli va nozik bo‘g‘in doimo oila bo‘lib kelgan. Zotan, oila – jamiyatning asosiy bo‘g‘inidir. Qolaversa, jamiyat bir ko‘rkam bino bo‘lsa, oila uning g‘ishtidir. Tasavvur qiling, agar bir oila o‘zaro chiqisha olmasa uning atrofidagi o‘nlab oilalarning ham tinchi yo‘qoladi. Agar bir mahallada uch-to‘rt oila o‘zaro notinch bo‘lsa butun mahalla notinch bo‘ladi. Endi xuddi shu holatni butun jamiyat misolida tasavvur qilib ko‘ring. Imom-xatiblar o‘zlari faoliyat ko‘rsatayotgan masjidlarga kelib murojaat qilayotgan oilaviy mojarolarni hal qilish bilan kifoyalanib qolmasdan, balki mahalla faollari bilan birgalikda uyma-uy yurib notinch oilalarni yarashtirish va bolalarning tirik yetim bo‘lib qolishini oldini olish bilan mashg‘ul bo‘lyapti.

Maktablar, kollejlar, oliygohlar hattoki ba’zi tashkilotlarga ham borib dolzarb mavzularda uchrashuvlar, davra suhbatlari o‘tkazmoqda.

Matbuot, radio va televizor orqali  efirga uzatilayotgan qanchadan-qancha ko‘rsatuvlarda ham imomlar ishtirok etmoqda.

Jamiyatdagi yordamga muhtoj insonlarga ham imkon darajasida yordam berilmoqda. Bu borada aniq raqamlarni ham keltirishimmiz mumkin. Lekin bunga ehtiyoj yo‘q deb o‘ylayman. Shundoq ham imom xatiblarning faoliyatiga ozgina bo‘lsa-da qiziqishi bor kishi insof bilan kuzatsa, albatta, bu ehsonlarni e’tirof etadi. Ayniqsa, ikki hayit bayrami, mustaqillik, mavludi sharif munosabati bilan yoki kasbiy bayramlar, qolaversa, xotira kuni millionlab so‘m mablag‘lar va sovg‘a-salomlar tarqatilyapti. Ayniqsa, bu borada yurtimizdagi masjidlar orqali imom-xatiblar boshchiligida homiylar jalb qilinib nogironlarga yuzlab aravachalar tarqatildi.

Qanchadan-qancha talabalar borki, ilm olish ularning eng oliy maqsadi. Lekin mablag‘ borasida imkoniyatlari cheklangan. Ana shunday qiyin ahvolda qolib, boshlari qotib turgan talabalarga shartnoma asosida belgilangan mablag‘lar to‘lab berildi.

Bir so‘z bilan aytganda, imom xatiblar jamiyatimizning har jihatdan ravnaq topishi yo‘lida samimiy ixlos ila xizmat qilayotir.

Aslida ham xalqning ma’naviy, axloqiy va tarbiyaviy hayotida imomlar amaliy o‘rnak va namuna bo‘lishlari kerak. Alhamdu lillah, bu borada masjidlarimiz imom-xatiblari maqtansa arzigulik natijalarga erishib kelmoqdalar.

Is'hoqjon BЕGMATOV,

O‘MI Masjidlar bo‘limi xodimi