Bugun, 16 noyabr kuni Toshkent islom universitetida Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Din ishlari qo‘mitasi va YUNЕSKOning Toshkentdagi vakolatxonasi tashabbusi bilan “Konfessiyalararo muloqot va diniy bag‘rikenglik – jamiyat barqarorligi garovi” mavzusida ilmiy-amaliy konferensiya o‘tkazilmoqda.
Ushbu anjuman “16 noyabr – Xalqaro bag‘rikenglik kuni”ga bag‘ishlab o‘tkazilayotgani aytilgan bo‘lib, unda Din ishlari qo‘mitasi vakili, O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi va boshqa diniy konfessiya vakillari ishtirok etmoqda.
Konferensiyada turli e’tiqod vakillarining ishtirok etishi O‘zbekiston Respublikasida diniy bag‘rikenglikning ta’minlanganidan darak beradi.
Anjumanda O‘zbekiston Respublikasining Inson huquqlari bo‘yicha Milliy markazi direktori Akmal Saidov, YUNЕSKOning O‘zbekistondagi vakolatxonasi rahbari Dendev Badarch, VM huzuridagi Din ishlari bo‘yicha qo‘mita raisi Ortiqbek Yusupov, O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Usmonxon Alimov, Vatikan davlatining O‘zbekistondagi nunsiysi Chelestino Milore, Toshkent rus provaslav cherkovi mitropoliti Vikentiylar ma’ruza bilan ishtirok etganlari ma’lum qilindi.
Anjuman tafsilotlari bilan tanishtirishda davom etamiz.
Bomdod namozi savobi ko‘p va ahamiyati katta namozdir. Ba’zilarda “Nega Alloh taolo bandalari bomdod namozini ado etishi uchun bu paytni, ya’ni uyqu paytini ixtiyor qildi?” degan savol paydo bo‘lishi mumkin.
Inson biror mukofotga erishganda yoki biror voqeadan xursand bo‘lganda, go‘zal manzarani ko‘rganda, miyasida dofamin degan sekretsiya, garmon ishlab chiqariladi.
Xo‘sh, dofamin nima? Bu – rohatlanish va zavqlanish uchun javobgar neyromediator (nervlarga signal uzatuvchi vosita). Biz uchun yoqimli biror hodisa ro‘y bergan paytda miyamizda dofamin ishlab chiqariladi. Kechasidagi uyqu miyaning bu moddani kamroq ishlab chiqarishiga yordam beradi. Shunda miya kunduzi bu moddani ko‘proq ishlab chiqarishiga imkon qilingan bo‘ladi. Quyosh chiqishidan oldin uyqudan turish dofaminning ko‘p miqdorda ishlab chiqarilishiga yordam beradi. Mana shunda miya o‘z vazifasini yuksak layoqat bilan bajaradi. Natijada, inson xushkayfiyat, xursand holda bo‘ladi.
Dofamin miya hujayralari orasida garmon, asablararo uzatgichi vazifasini bajaradi. Bu modda ko‘paygani sari miya eng yaxshi holatda, inson esa bag‘ri dili ochilgan, yoqimli tuyg‘ular og‘ushida bo‘ladi.
Nabiy sollallohu alayhi vasallam bu haqda bundan bir ming to‘rt yuz yil oldin aytganlar. Abu Hurayra roziyallohu anhudan bunday rivoyat bor: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: «Shayton sizlardan biringiz uxlab yotgan paytida gardaniga uchta tugun tugadi. U har bir tugunga ura turib: «Hali tun uzoq, uxlayver», deydi. Agar (banda) uyg‘onib, Allohni zikr qilsa, bitta tugun yechiladi. Agar tahorat qilsa, ikkinchi tugun yechiladi. Agar namoz o‘qisa, uchinchi tugun ham yechiladi hamda u tetik va xushhol bo‘lib qoladi. Aks holda lanj va tanbal insonga aylanadi» (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).
Hadisdagi “Aks holda lanj va tanbal insonga aylanadi” degan jumla hozirgi zamon ilmining xulosasidir. Quyosh chiqishidan oldin uyqudan turish kishini nafsiy, ruhiy xotirjamlikka olib boradi.
Ey mo‘min birodarim! Endi bomdod namoziga uyg‘onib, tanangizda tetiklik, qalbingizda xotirjamlik, kayfiyatingizda ko‘tarinkilik, butun jismingizda xushhollikni va eng muhimi, Allohning farzini ado etib, ulkan savoblarni qo‘lga kiriting.