Ulug‘ alloma, nafaqat Hindistonda balki butun dunyoda shuhrat qozongan, “Ummat hakimi” degan ulug‘ nomga sazovar bo‘lgan bu zotning to‘liq ismlari Ashraf Ali Tahonaviy ibn Munshiy Abdulhaq ibn Hofiz Fayz Ali ibn G‘ulom Farid Shahid ibn Jalol ibn Rahmatulloh ibn Omonulloh ibn Atiyqulloh Xatib ibn Hofiz Habibulloh ibn Odam ibn Muhammad Jalol ibn Sodrjahondir.
U kishining nasablari ota tomonidan ikkinchi xalifa va buyuk sahobiy hazrat Umar roziyallohu anhuga borib taqaladi. Ona tomondan esa sahoba hazrat Ali ibn Abu Tolib roziyallohu anhuga borib taqaladi.
Alloma Ashraf Ali Tahonaviy hijriy 1280 yil (milodiy 1863) Tahona qishlog‘ida dunyoga kelganlar. Tahona qishlog‘i Hindistonnng shimolida joylashgan bo‘lib u yerdan ko‘plab ulamolar yetishib chiqqan.
Burhoniddin Marg‘inoniyning “Hidoya” asarini ustozlari alloma Mahmud Hasan Devbandiydan o‘rganganlar. Zafar Ahmad Usmoniy u kishi haqida bunday deganlar: “Shayx Tahonaviy mazhabda o‘rtaholligi va mo‘tadilligi, shuningdek, ixtilofli masalalarda kengbag‘rligi va keng fikrligi bilan ajaralib turgan”.
Shu bilan birga Tahonaviy muomalot masalalarida muammo bo‘lmasligi uchun to‘rtta mazhabning birortasiga to‘g‘ri kelsa odamlar butunlay shariatni tashlab ketmasliklari uchun o‘sha mazhab bo‘yicha fatvo berar edilar.
Har bir yetuk inson yuqori darajaga etishida, albatta, unga ustoz lozim. Shuningdek, Imom Tahonaviyning mana shunday yetuk darajaga yetishlarida u kishining ustozlarining o‘rni juda katta.
Ustozlari:
Tahonaviy o‘z asridagi turli ilm sohalarini mukammal egallagan mashhur olim bo‘lib, masalalarni aniqlashda va dalillarni chuqur o‘rganishda ilm toliblari orasida shuhrati keng tarqalgan. Tahonaviyning yetuk ilmi va ma’rifatidan foydalanish uchun musulmon o‘lkalarning turli chekkalaridan ilm talabidagilar jamoa-jamoa bo‘lib yog‘ilib kelar edi. Ular Tahonaviyning ilmidan hayratlanib, uni qattiq hurmat qilishardi.
Shogirdlari ko‘p bo‘lib, ularning eng mashhurlari quyidagilar:
Abdulloh PARPIYEV
Xalqaro aloqalar bo‘limi xodimi
Yig‘ilishda Kengash a’zolari, Ishchi guruh rahbarlari va yetakchi olimlar – O‘zRFA vitse-prezidenti, Abu Rayhon Beruniy nomidagi Sharqshunoslik instituti direktori, professor Bahrom Abduhalimov, tarix fanlari doktori, professor Jannat Ismoilova, O‘zbekiston tasviriy san’ati akademigi Akbar Hakimov hamda markaz rahbariyati va xodimlari ishtirok etdi.
Yig‘ilishda markaz ekspozitsiyasining 6 asosiy yo‘nalishi bo‘yicha amalga oshirilayotgan ishlar muhokama qilindi. Jumladan:
Shu bilan birga, xorijiy muzeylarda saqlanayotgan va O‘zbekistonga daxldor bo‘lgan 350 ga yaqin eksponat ko‘rib chiqildi va ularni tanlab olish ishlari boshlab yuborildi.
Markaz rahbari Firdavs Abduxoliqov o‘z chiqishida bunday ta’kidladi:
— Hurmatli Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan barpo etilayotgan ushbu markaz ekspozitsiyasini boyitish maqsadida xorij muzeylari va kutubxonalarida saqlanayotgan yurtimizga oid artefaktlarni olib kelish bo‘yicha ishlar olib borilmoqda. Bir qator eksponatlar markazning ochilish marosimiga tayyor holatda bo‘ladi. Shuningdek, respublikadagi muzeylar ham 20 tadan eng noyob eksponat taqdim etishi rejalashtirilgan.
Yig‘ilishda "Islomdan avvalgi davr" ekspozitsiyasi bo‘yicha olib borilayotgan ishlar haqida ekspozitsiya koordinatori Anvar Matniyazov ma’lumot berdi:
— Bu ekspozitsiyaga vaqt devori orqali kiriladi. U 6 ta sektordan iborat bo‘lib, Baqtriyadan boshlanadi. Turkiyalik dizaynerlar bilan hamkorlikda ish olib borilyapti. Mulyajlar, faksimilelar va qo‘lyozmalar bo‘yicha kelishuvlarga erishilgan. Shuningdek, yurtimizdagi 60 ta tarixiy qal’a o‘lchamlari to‘planib, sistemalashtirildi.
Qadimgi Xorazm, So‘g‘d, Choch sivilizatsiyalariga oid tasviriy san’at, haykalchalar, tangalar va uy-ro‘zg‘or buyumlari xalqaro ko‘rgazmada namoyish etilishi rejalashtirilmoqda.
Vaqt devori kompozitsiyasida sharq miniatyuralari ham taqdim qilindi. Bu kompozitsiya turli davrlardagi siyosiy va ijtimoiy voqealarni badiiy tasvirlar orqali namoyon etadi:
O‘zbekiston xalq rassomi Bahodir Jalolov rahbarligidagi ijodiy guruh ushbu yo‘nalishda faoliyat yuritmoqda.
Yig‘ilish yakunida O‘zbekiston Kinematografiya agentligi tomonidan tayyorlangan olimlar hayoti va merosiga bag‘ishlangan videoroliklar namoyish etildi. Ilmiy kengash a’zolari ushbu videomateriallar mazmunan va vizual jihatdan zamonaviy talablarga mos bo‘lishi zarurligini ta’kidlashdi.
cisc.uz