Sayt test holatida ishlamoqda!
30 Iyun, 2025   |   5 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:08
Quyosh
04:53
Peshin
12:27
Asr
17:42
Shom
20:03
Xufton
21:45
Bismillah
30 Iyun, 2025, 5 Muharram, 1447

Nabiy (s.a.v) ning shafoatlarini xohlaysizmi?

03.11.2017   9063   5 min.
Nabiy (s.a.v) ning shafoatlarini xohlaysizmi?

Kim Nabiy sollallohu alayhi vasallamning shafoatlarini xohlamaydi?

Kim jannatda Nabiy sollallohu alayhi vasallamning qo‘llaridan kavsar suvini ichishni istamaydi?

Kim jannatda Nabiy sollallohu alayhi vasallamning qo‘shnisi bo‘lishni xohlamaydi?

Kim Nabiy sollallohu alayhi vasallamni xursand qilishni  xohlamaydi?

Kim Nabiy sollallohu alayhi vasallamning sunnatlarida bardavom bo‘lishni istamaydi?

Bularning barchasini qo‘lga kiritishimiz uchun payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamga doim salavot aytishimiz lozim bo‘lar ekan.

Alloh taolo Qur’oni karimda biz bandalariga Nabiy sollallohu alayhi vasallamga salavot aytishimiz ta’limotini berib, bunday xitob qiladi:

إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا

Albatta, Alloh va Uning farishtalari Payg‘ambarga salavot ayturlar. Ey, mo‘minlar! (sizlar ham) unga salavot va salom ayting!” (Ahzob,56)

“Salavot” so‘zi – duo, rahmat, ulug‘lash va maqtash ma’nolarini bildiradi. “Salom” so‘zi esa – barcha balo va ofatlardan omonda bo‘lish demakdir.

Alloh taolodan bo‘ladigan salavot va salom – rahmat va maqtov ma’nosida. Farishtalardan bo‘ladigan salavot va salomlar esa – istig‘for va duo ma’nosidadir.

Yuqorida keltirilgan oyati karimada olamlar Rabbisi va yaratuvchisi bo‘lmish Alloh taoloning O‘zi Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallamga salavot aytishga buyurmoqda. Bu esa Payg‘ambarimizning martabalari hamda u zotga nisbatan salavot va salomlarning o‘rni naqadar oliy ekanidan dalolatdir.

Zero, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam shunday marhamat qiladilar:  "Kim menga bir marta salavot aytsa, Alloh unga o‘nta salavot aytadi (ya’ni, o‘nta gunohini mag‘firat qiladi)".

Abu Tolha roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

"Bir kuni Nabiy sollallohu alayhi vasallam xursand holda keldilar. Biz: "Yuzingizda xursandchilikni ko‘ryapmiz! (nima bo‘ldi?), dedik. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: "Mening oldimga farishta (Jabroil alayhissalom) keldi va: "Ey, Muhammad! Robbingiz shunday dedi: "Men sizga bir marta salavot aytgan kishiga o‘nta salavot aytishim va sizga bir marta salom aytgan kishiga o‘nta salom aytishim sizni rozi qilmaydimi", – deb xabar berdi.

Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam shunday marhamat qiladilar: "Qiyomat kunida ummatlarimning menga eng yaqini, menga ularning salavotni eng ko‘p aytuvchilaridir".Imom Sanoniy bu hadisi sharifdagi "insonlarning menga eng yaqini" degan gapni "insonlarning menga turar joyi va shafoatimga haqli bo‘lish jihatidan eng yaqini" deb, boshqa muhaddis ulamolar esa "jannatdagi o‘rin jihatidan menga eng yaqini" deb sharhlaganlar. Hammamizga ma’lumki, qiyomat kunida hech bir inson uchun shafoatchi, yordamchi bo‘lmaydi.

Faqatgina, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamgina Alloh taoloning roziligi bilan O‘zlari xohlagan ummatlarini shafoat qiladilar. O‘sha shafoatga sazovor bo‘ladiganlarning bir turi Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning haqlariga salavot va salomni ko‘p aytuvchilardir.

Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamga salavot va salom aytib turish – har bir bandaning burchi. Alloh taolo shunga amr qilgan. Ammo juma kuni Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamga salavot aytish yana ham zarur va alohida fazilatga egaligini ushbu hadisdan bilib olamiz.

Abdulloh ibn Abu Vafo roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Juma kuni menga salavotni ko‘paytiringlar. Albatta, menga yetkazilur va men eshiturman», dedilar» (Imom Shofe’iy va Imom Ibn Moja rivoyat qilgan).

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Sizlarning jannatda menga eng yaqin bo‘ladiganlaringiz menga salavotni ko‘proq aytadiganlaringizdir. Bas, yorug‘ kecha va nurli kunda menga salavot aytishni ko‘paytiringlar», dedilar (Imom Shofe’iy va Imom Bayhaqiy rivoyat qilgan).

Hadisi sharifdagi «yorug‘ kecha»dan murod juma kechasi, «nurli kun»dan murod juma kunidir.

Ana shundoq. Bir kunda Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamga ko‘p salavot aytmoq juda ham marg‘ub ish. Ummatlarning aytgan salavotlari Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamga arz qilinur. Allohning amri ila u Zot sollallohu alayhi vasallam bu salavotlarni eshitadilar, ulardan xursand bo‘ladilar.

Kim Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning shafoatiga musharraf bo‘lishni xohlaydi – unda Rasululloh sallalohu alayhi vasallamga salavotni ko‘paytirsin!

Kim Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning qo‘llaridan kavsar suvini ichishni xohlaydi – Rasululloh sollalohu alayhi vasallamga salavotni ko‘paytirsin!

Kim sunnatga amal qilishni xohlaydi – unda Rasululloh sollalohu alayhi vasallamga salavotni ko‘paytirsin!

Kim Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamni xursand qilishni xohlaydi –Rasululloh sollalohu alayhi vasallamga salavotni ko‘paytirsin!

Kim jannatda Nabiyimiz sollallohu alayhi vasallamga eng yaqin bo‘lishni xohlaydi – Rasululloh sollalohu alayhi vasallamga salavotni ko‘paytirsin!

"As – Solatu vas – salamu alayka ya Rosulalloh" (ya’ni, Ey, Rasululloh! Sizga salavot va salomlar bo‘lsin!

Jamshid NAZAROV

Siyrat va islom tarixi
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Feyk xabar tarqatish yolg‘onga sheriklikdir

25.06.2025   7399   2 min.
Feyk xabar tarqatish yolg‘onga sheriklikdir

Bugungi kunda axborot tarqatish imkoniyati har bir insonda mavjud. Birgina so‘z, aloqa qurilmalaridagi birgina harakat butun jamiyatda shov-shuv, vahima keltirib chiqarishi mumkin. Anglamay yoki o‘yinqaroqlik bilan yoki maqsadli yolg‘on axborot tarqatish hollari ko‘p kuzatilmoqda. Xususan, din va e’tiqod kabi nozik masalalarda tarqatilayotgan feyk xabarlar nafaqat shaxsiy xatolik, balki jamiyatga salbiy ta’sir o‘tkazuvchi umumiy mas’uliyat hamdir.

Yolg‘on gapirish og‘ir gunohlardan sanaladi. Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam dedilar: “Rostgo‘ylikni mahkam tutinglar. Zero, rostgo‘ylik ezgulikka yo‘llaydi, ezgulik esa jannatga boshlaydi. Kishi rost gapirish va rostgo‘ylikka intilishda davom etaveradi, natijada Alloh huzurida rostgo‘y deb yoziladi. Yolg‘onchilikdan saqlaninglar. Zero, yolg‘onchilik gunohkorlikka, fojirlik esa do‘zaxga boshlaydi. Banda yolg‘on gapirish va yolg‘onchilikka intilishda davom etaveradi, nihoyat Alloh huzurida yolg‘onchi deb yozilad”, dedilar. (Imom Buxoriy, Muslim, Termiziy rivoyati).

Shunday ekan, haqiqatga to‘g‘ri kelmaydigan axborotni tarqatish qat’iy man qilingan.

Feyk xabar tarqatishning ko‘plab salbiy oqibatlari bor:

  1. Jamiyatda fitna keltirib chiqaradi – noto‘g‘ri ma’lumot odamlar o‘rtasida ishonchsizlik, gumon va bo‘linishlarga sabab bo‘ladi;
  2. Dinning mavqeyini tushiradi – to‘g‘ri tushunchalarni buzib ko‘rsatadi, e’tiqod qiluvchilarni adashtiradi;
  3. Rasmiy diniy muassasalarga nisbatan ig‘vo va ishonchsizlikni keltirib chiqaradi – feyk xabarlar ba’zan taniqli rasmiy diniy mas’ullar nomidan soxta fatvo va bayonotlar sifatida tarqatiladi;
  4. Jinoyatga olib boradi – ba’zi hollarda feyk xabarlar odamlarni tajovuzkor harakatlarga undaydi.

Qur’oni karimning Hujurot surasi 6-oyatda shunday marhamat qilinadi:

“Ey iymon keltirganlar! Agar fosiq xabar keltirsa, aniqlab ko‘ringlar, bilmay bir qavmga musibat yetkazib qo‘yib, qilganingizga nadomat chekuvchi bo‘lmanglar”.

Feyk, yolg‘on xabarlardan ehtiyot bo‘lish kerakligini Qur’oni karim ta’kidlamoqda. Demak, har qanday xabarni tekshirish va ehtiyot bilan yondoshish kerak.

Rost xabarni qanday ajratish mumkin:

  • Rasmiy axborot manbalariga tayanish;
  • Sarlavhasi emas, mazmuniga e’tibor berish;
  • Tarqatayotgan shaxs yoki sahtfalarni tekshirib ko‘rish;
  • Mutaxassislarga murojaat qilish.

Har bir xabar – tarqatuvchi uchun ham, undan foydalanuvchi uchun ham mas’uliyat. Aloqa vositalari va ijtimoy tarmoqlarga joylayotgan post bilan yo to‘g‘rilikni targ‘ib qilish, yoki odamlarni chalg‘itish mumkin.

Shunday ekan, feyk axborot tarqatish og‘ir ma’naviy jinoyatdir. Har bir musulmon bunday xatarli holatdan o‘zini va boshqalarni saqlashi lozim.

Xorazm viloyati Shayx Qosim bobo

jome masjidi imom-xatibi Shermuhammad Boltayev

MAQOLA