Sayt test holatida ishlamoqda!
01 May, 2025   |   3 Zulqa`da, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:51
Quyosh
05:21
Peshin
12:25
Asr
17:16
Shom
19:23
Xufton
20:47
Bismillah
01 May, 2025, 3 Zulqa`da, 1446

“Bag‘rikeng islom: tinchlik va ezgulik dini”

04.10.2017   7908   4 min.

Bugun O‘zbekiston milliy teleradiokompaniyasi Mediamarkazida Xalqaro Press-klub tashkilotchiligida O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning AQSHga tarixiy tashrifi yakunlari turkumidan “Bag‘rikeng islom: tinchlik va ezgulik dini” mavzuidagi anjuman bo‘lib o‘tdi.

Unda O‘zbekiston musulmonlar idorasi va boshqa diniy tashkilotlar rahbarlari, Islom akademiyasi, Toshkent islom universiteti vakillari, “Mahalla” fondi faollari, ekspertlar, mahalliy va xorijiy ommaviy axborot vakillari ishtirok etdi.

Anjumanni kirish so‘zi bilan ochgan moderator J.Usmonov O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Miromonovich Mirziyoyevning Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh assambleyasida so‘zlagan tarixiy nutqida ilgari surilgan tashabbuslar va ularning ahamiyati haqida turkum sessiyalar o‘tkazilayotgani, bugun ana shu muloqot doirasida “Bag‘rikeng islom: tinchlik va ezgulik dini” mavzusida fikr almashinishini ma’lum qildi.

Shundan so‘ng anjuman ishtirokchilarini sessiya spikerlari bilan tanishtirdi: O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Usmonxon Alimov, Rus pravoslov cherkovi Toshkent va O‘zbekiston mitropoliti Vikentiy, Islom sivilizatsiyasi markazi rahbari Shoazim Munavvarov,  Imom Buxoriy xalqaro markazi direktori Shorasul Ziyodov, Imom Termiziy xalqaro ilmiy tadqiqot markazi direktori Ubaydullo Uvatov.

Anjumanda nutq so‘zlagan muftiy Usmonxon Alimov hazratlari mazkur nutqda sog‘lom islom dini e’tiqodining mustahkam himoyasiga qaratilgan  tashabbusni dindorlar va dunyodagi diniy tashkilotlar katta xursandchilik bilan kutib olganiga e’tibor qaratib, jumladan bunday dedilar: “Muhtaram Prezidentimiz har bir chiqishlarida fuqarolar dardu tashvishlarini yengillatish, ularning xohish-istaklarini ta’minlash,  nafaqat moddiy, ma’naviy ehtiyojlarini qondirish borasidagi sa’yi harakat ko‘rsatishlari barchamizni juda ham xursand qiladi.

Hammamizning xabarimiz borki, 19 sentyabr kuni muhtaram Prezidentimiz  Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh assambleyasining 72-sessiyasida nutq so‘zladi. Prezidentimizning nutqi muborak dinimizning asl insonparvarlik mohiyatini butun jahon jamoatchiligiga yetkazish oldimizda turgan juda katta vazifa ekanini ta’kid qildilar. Shunday deb aytdilar: “Biz butun jahon jamoatchiligiga islom dinining asl insonparvarlik mohiyatini yetkazishni eng muhim vazifa, deb hisoblaymiz.

Biz muqaddas dinimizni azaliy qadriyatlarimiz mujassamining ifodasi sifatida behad qadrlaymiz. Biz muqaddas dinimizni zo‘ravonlik va qon to‘kish bilan bir qatorga qo‘yadiganlarni qat’iy qoralaymiz va ular bilan hech qachon murosa qila olmaymiz.

Islom dini bizni ezgulik va tinchlikka, asl insoniy fazilatlarni asrab-avaylashga da’vat etadi”, deb marhamat qildilar.

Haqiqatan, bugungi murakkab va tahlikali zamonda ko‘pgina voyeqalar sodir bo‘lyapti, Bu voqealar muborak  dinimiz nomidan soxta shiorlar to‘qishlik oqibatida yuz bermoqda, Buning natijasida begunoh insonlarning qoni to‘kilyapti. Bundan keksalar, ayollar, bolalar ko‘p jabr chekyapti. Yana bir afsuslanarli jihati shuki, islomga umuman aloqasi bo‘lmagan kimsalar bu jinoyatni qilsalar, darrov muqaddas dinimizning nomi bilan bog‘layaptilar. Bu albatta, bizni juda ham tashvishga soladi. Ular ezgulikka, ma’rifatga bag‘ishlangan dinni yomon ko‘rsatishga harakat qilyapti. Ana shunday bir holatda muhtaram Prezidentimiz tomonlaridan yuksak minbardan turib islom dinining asl mohiyati insonparvarlik va tinchlik ekanligi, uni qoralovchilar bilan hech qachon murosa qila olmasligining baralla aytilishi mustahkam e’tiqod va katta shijoatning yaqqol namoyon bo‘lishi edi...”      

Rus pravoslov cherkovi Toshkent va O‘zbekiston mitropoliti Vikentiy o‘z nutqida terrorchilik, diniy ekstremizm kabi buzg‘unchi kuchlarning hech bir dinga aloqasi yo‘qligi, ular xalqning ishonchiga kirish uchun muqaddas dinlardan o‘zlariga qalqon sifatida foydalanishlari haqida so‘z yuritdi. Shuningdek, mitropolit Vikentiy musulmonlar orasida reaksion oqimlar paydo bo‘lganidek, nasroniylar orasida ham shovinistik ruhdagi  reaksion va tajovuzkor kuchlar paydo bo‘lib, ular ham ko‘plab soddadil insonlarni yo‘ldan ozdirishga o‘rinayotgani ma’lum bo‘lib, ularga qarshi murosasiz kurash olib borilayotganiga to‘xtaldi.

Undan keyin ma’ruza qilgan sessiya spikerlari ham islom dinining mohiyati tinchlik va ezgulik ekani haqida atroflicha so‘z yuritib, yurtboshimizning yuksak minbarda so‘zlagan otashin nutqi ko‘plab davlatlar rahbarlari tomonidan haqiqiy jasorat deb baholanganini aytishdi.

Damin JUMAQUL

O'zbekiston yangiliklari
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Sunnat to‘yi uchun so‘qim olib kelish

30.04.2025   2751   2 min.
Sunnat to‘yi uchun so‘qim olib kelish

Savol: Biz tomonlarda o‘g‘il farzand uchun qilinadigan sunnat (xatna) to‘yiga kelinning otasi yoki aka-ukalari so‘qim (so‘yiladigan qoramol) olib borishlari shartdek bo‘lib qolgan. Hatto bu narsa  kelin tarafdagilarning burchi degan tushuncha ham bor. Shuning uchun ayrim hollarda ba’zi otalar nevarasini sunnat to‘yiga yerini sotish yoki katta qarzlarni olishgacha majbur bo‘layapti. Shu ishlar dinimizda bormi?

Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Dinimizda xatnani bor ekanligi barchaga ma’lum va bu uchun ziyofat qilib berish ham bor. Ammo bu narsa farz yoki vojib, hatto sunnat ham emas, balki u ayrim sahobiylarning shunchaki odati bo‘lgan. Lekin u hozirgi kunda avj olgandek bema’ni dabdabozlik bilan emas, balki tor doirada kamtarona dasturxon yozib o‘tkazilgan.

Demak, aslida sunnat ham bo‘lmagan ushbu “to‘y”ga so‘qim olib kelish qiz tomonning burchi deyish mantiqsiz ekani ko‘rinib turibdi. Buni johilona hoyu havas ortidan paydo bo‘lgan xurofot desak, to‘g‘riroq bo‘ladi. Aynan mana shunaqa tayini yo‘q “majburiyat”lar tufayli qanchadan-qancha oilalar jabr ko‘ryapti va hatto ayrim oilalar “so‘qim qilinmagani yoki olib kelingan so‘qimning kichkinaligi” sababidan buzilib ketishgacha ham bormoqda.
Dinimizda hadya ulashishga targ‘ib qilingan. Ammo bu chin yurakdan hamda beruvchiga malol kelmasdan amalga oshirilishi kerak.

Shunday ekan, kuyov tomonga yuboriladigan novvoslarni hadya deb bo‘lmaydi. Chunki bu narsa oshkora yoki zimdan qilingan talab yoki kelin tomonning odamlardan uyalib yoxud “qizim xijolat bo‘lmasin”, deb qiladigan “sovg‘asi” bo‘ladi. Kuyov tomonning kelin tomonga bunday talablar qo‘yishi katta xato va gunoh sanaladi. Qolaversa, chin ko‘ngildan berilmagan narsani yeyish ham shubhali hisoblanadi. Zero Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam shunday deganlar:

لا يحل مال امرئ مسلم الا عن طيب نفسه  رواه احمد

“Musulmon kishining moli boshqaga halol emas, faqatgina o‘zi rozi bo‘lib, ko‘nglidan chiqarib bersagina, halol bo‘ladi” (Imom Ahmad rivoyati).

Shunday ekan, bunday ishga chek qo‘yish lozim. Agar qilmoqchi bo‘lsalar, kuyov tomon imkoni darajasida o‘zlari qilsinlar. Agar imkonlari bo‘lmasa, qaynotani zimmasiga yuklamasliklari lozim. Imkon bo‘lmagani uchun bu kabi ehsonni qila olmasa, gunohkor bo‘lmaydi. Vallohu a’lam.

O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.

Maqolalar