Sayt test holatida ishlamoqda!
22 Aprel, 2025   |   24 Shavvol, 1446

Toshkent shahri
Tong
04:07
Quyosh
05:33
Peshin
12:27
Asr
17:11
Shom
19:14
Xufton
20:34
Bismillah
22 Aprel, 2025, 24 Shavvol, 1446

Xushxabar: «Hadis ilmi Oliy maktabini tashkil etish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining qarori loyihasi tayyorlandi

22.09.2017   8546   6 min.
Xushxabar: «Hadis ilmi Oliy maktabini tashkil etish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining qarori loyihasi tayyorlandi

LOYIHA 

O‘ZBЕKISTON RЕSPUBLIKASI PRЕZIDЕNTINING

QARORI

Hadis ilmi Oliy maktabini tashkil etish chora-tadbirlari to‘g‘risida

 

Mustaqillik yillarida barcha sohalarda bo‘lgani kabi, muqaddas islom dinini o‘rganish, ajdodlar merosini qayta tiklash va kelajak avlodlarga yetkazish bo‘yicha ham keng ko‘lamli ishlar amalga oshirildi. Ta’kidlash lozimki, buyuk ajdodlarga munosib vorislarni tayyorlash maqsadida mamlakatimiz diniy ta’lim tizimida ham islohotlar amalga oshirilayotganini ijobiy baholash mumkin.

Movarounnahr zaminidan yetishib chiqqan buyuk muhaddislar Imom Dorimiy, Imom Buxoriy, Imom Termiziy, Abdulloh ibn Muborak, Ibn Hibbon, Xaysam ibn Kulayb Shoshiy, Abu Bakr Ahmad ibn Muhammad Barokotiy, Ibrohim ibn Ma’qil Nasafiy va Abd ibn Humayd Keshiylar tomonidan katta hadis maktabiga asos solingan bo‘lib, ushbu ilmu ma’rifat va ziyo maskanlari hadis ilmi rivoji hamda dunyo ilm-fan taraqqiyotida o‘chmas iz qoldirgan.

“Hadis ilmining sultoni” maqomini olgan buyuk vatandoshimiz Imom Buxoriyning “Al jome’ as-sahih” kitobi musulmon dunyosida Qur’oni karimdan keyingi ikkinchi muqaddas manba bo‘lib, islom dini e’tiqodiga ko‘ra, u bashariyat tomonidan bitilgan kitoblarning eng ulug‘i hisoblanadi.

Muqaddas islom dini va hadis ilmi rivojiga beqiyos hissa qo‘shgan buyuk vatandoshlarimizning boy merosini chuqur o‘rganish, ular tomonidan asos solingan hadis ilmi maktablari faoliyatini qayta tiklash va rivojlantirish hamda islom dini asoslari va hadis ilmini mukammal o‘zlashtirgan oliy ma’lumotli yetuk mutaxassis-kadrlarni yetishtirib chiqarish maqsadida:

  1. O‘zbekiston musulmonlari idorasi, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Din ishlari bo‘yicha qo‘mitaning Samarqand viloyatidagi Imom Buxoriy xalqaro markazi negizida Hadis ilmi Oliy maktabini tashkil etish to‘g‘risidagi taklifi ma’qullansin.
  2. Quyidagilar Hadis ilmi Oliy maktabining asosiy vazifalari etib belgilansin:

- “Ta’lim to‘g‘risida”gi Qonun hujjatlari va ta’lim sohasidagi davlat siyosatining asosiy pritsiplariga tayangan holda islom dini sohasida fundamental bilim va tushunchalar, tarixiy va zamonaviy an’analar, innovatsiya texnologiyalarini, dinlar tarixi va nazariyasini chuqur egallagan, islom dini asoslarini, hadis ilmini mukammal o‘zlashtirgan, dunyoga mashhur hadis ulamolari tomonidan bitilgan olti ishonchli hadis to‘plamlarini puxta o‘zlashtirgan, turli oqimlarning yot g‘oyalariga qarshi raddiyalar bera oladigan hamda hadis va hadis ilmi bo‘yicha oliy diniy ma’lumotga ega bo‘lgan yetuk mutaxassis-kadrlarni tayyorlash;

- yoshlarni milliy qadriyatlarimizga sadoqat va vatanparvarlik ruhida tarbiyalash, mustaqil dunyoqarashga va fikrlarga ega bo‘lgan ma’naviy boy va har tomonlama barkamol avlodni shakllantirish;

- Qur’oni karim va hadislarning asl mohiyatini, hadis maktabining ilmiy-ma’naviy asoslarini, Imom Buxoriy, Imom Termiziy, Imom Dorimiy va boshqa yurtimizdan yetishib chiqqan buyuk muhaddis allomalar merosini har tomonlama o‘rganish va ular asosida ilmiy tadqiqot va tarjima ishlarini olib borish;

- yurtimizda asrlar davomida shakllangan “Ustoz-shogird” an’analarini davom ettirish maqsadida hadis, kalom ilmi, tafsir, fiqh, arab tili fanlari bo‘yicha zamonaviy modul tizimiga asoslangan dars va to‘garaklar tashkil etish va ular faoliyatiga yurtimizda va jahonda ko‘zga ko‘ringan ulamolarni jalb qilish;

- hadis va hadis ilmi bo‘yicha yetuk mutaxassis kadrlar bilan ta’minlash chora-tadbirlarini ishlab chiqish, kadrlar sohasida xalqaro tajriba almashinuvini yo‘lga qo‘yish.

  1. O‘zbekiston musulmonlari idorasi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Din ishlari bo‘yicha qo‘mita bilan kelishgan holda O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlarida belgilangan tartibda Hadis maktabida sirtqi, qayta tayyorlash yoki masofaviy o‘qish shakli, diniy sohadagi ilmiy va ilmiy-pedagogik kadrlarga bo‘lgan ehtiyojni ta’minlashga qaratilgan oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim uchun tegishli ilmiy darajalarni berish yuzasidan Ilmiy kengash tashkil etilsin.
  2. Hadis ilmi Oliy maktabi Nizomi 1-ilova, tashkiliy-boshqaruv tuzilmasi 2-ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
  3. 5. O‘zbekiston milliy teleradiokompaniyasi Hadis ilmi Oliy maktabi bilan hamkorlikda “Hadis saboqlari” teleko‘rsatuv va radioeshittirishlar berib borilishini ta’minlasin.
  4. 6. Quyidagilar Hadis ilmi Oliy maktabi faoliyatini moliyalashtirish manbalari etib belgilansin:

- O‘zbekiston musulmonlari idorasi;

- Imom Buxoriy yodgorlik majmuasi;

- mahalliy hamda xorijiy mamlakatlar jismoniy va yuridik shaxslarining homiylik xayriya mablag‘lari;

- mahalliy va xalqaro moliya tashkilotlari grantlari;

- qonun hujjatlarida taqiqlanmagan boshqa manbalar.

  1. Samarqand viloyati hokimligi bir oy muddatda Hadis ilmi Oliy maktabining pedagog-o‘qituvchilari va ilmiy xodimlariga qulay shart-sharoitlar yaratish maqsadida Imom Buxoriy xalqaro markazi ilmiy xodimlari uchun foydalanishga topshirilgan 10 ta kottejni Hadis ilmi Oliy maktabi xodimlari foydalanishi uchun rasmiylashtirilishini ta’minlasin.
  2. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2008 yil 23 maydagi “Imom Buxoriy xalqaro markazini tashkil etish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-875-son Qarori o‘z kuchini yo‘qotgan deb hisoblansin.
  3. Ushbu qarorning ijrosini nazorat qilish O‘zbekiston Respublikasi Bosh vaziri A.N.Aripov va O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Davlat maslahatchisi X.M.Sultonov zimmasiga yuklansin.

O‘zbekiston Respublikasi                                   Prezidenti Sh. Mirziyoyev

 

Qaror loyihasi bo‘yicha takliflaringizni 2017 yil 5 oktyabr kuniga qadar religions@umail.uz manziliga yuborishingiz mumkin!

Mas’ul - S.Sherxonov, Tel.: 239-49-41, 

 

Boshqa maqolalar

Kvadroberlikning Islom nuqtayi nazaridan bahosi

21.04.2025   1552   4 min.
Kvadroberlikning Islom nuqtayi nazaridan bahosi

Bismillahir Rohmanir Rohiym

1. Kvadroberlik atamasining kelib chiqishi va mazmuni

Kvadroberlik (quadrobics yoki quadrobics lifestyle) ingliz tilidagi "quad" (to‘rt) va "aerobics" (jismoniy mashq) so‘zlaridan tashkil topgan atamadir. Bu submadaniyat to‘rt oyoqlab yurgancha mushuk, it yoki boshqa hayvonlarga taqlid qilish, ularga xos sakrash va harakatlarni bajarish orqali o‘zini ifoda etish shaklidir. Ayrim hollarda bu harakat o‘zini hayvon deb tasavvur qilishga borib yetadi.

Uning paydo bo‘lishi:

2008-yilda yaponiyalik Kenichi Ito maymunlarga taqlid qilib, 100 metrni to‘rt oyoqlab yugurib o‘tganidan keyin e’tiborni tortgan.

2010-yillarda "Animal Flow" nomli sport yo‘nalishi bilan bog‘liq tarzda ommalasha boshlagan.

So‘ngra, TikTok va boshqa ijtimoiy tarmoqlarda yoshlar orasida "kvadrober"lar jismoniy mashqlarni, sakrashlarni, maska va kostyumlar kiyishni moda qilganlar.


2. Ijtimoiy va ruhiy oqibatlari

Kvadroberlik tashqi tomondan zararsiz ko‘rinsa-da, uning chuqur ijtimoiy va ruhiy oqibatlari mavjud:

Shaxsiylik inqirozi: Yoshlar o‘zlarini hayvon sifatida ko‘rishga intilishi psixologik nomutanosiblik va shaxsni tan olmaydigan buzilishlarga olib kelishi mumkin.

Ota-ona va jamiyatdan ajralish: Bu submadaniyatni tanlaganlar ko‘pincha real jamiyatdan yiroqlashadi, internetdagi virtual guruhlarga yopishib qoladi.

Normativ qadriyatlarga qarama-qarshilik: Jamiyatda qabul qilingan axloqiy me’yorlarga zid bo‘lgan harakatlar – odamlar oldida itdek yurish, qichqirish, sakrashlar – boshqalarda noqulaylik uyg‘otadi va bu omma orasida tushunmovchilik va ziddiyatlarga sabab bo‘ladi.

Fitna va ijtimoiy xavf: Ayrim holatlarda kvadroberlar odamlar ustiga sakrash, g‘alati tovushlar chiqarish orqali atrofdagilarda qo‘rquv uyg‘otgan holatlar kuzatilgan (masalan, Toshkentda kuzatilgan holatlar).


3. Islom nuqtayi nazaridan bahosi

Islom dini inson sha’nini oliy darajada qadrlaydi. Kvadroberlik esa bu sha’nni pastga tushiruvchi, fitratga zid bo‘lgan xatti-harakatdir.

A) Insonning sha’ni va martabasi

وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ

"Biz Odam bolalarini aziz qildik…" (Isro surasi, 70-oyat).

Tafsiri: Imom Tabariy va boshqa mufassirlar bu oyatda insonlarga Alloh tomonidan berilgan sha’n va fazilatlar – aql, to‘g‘ri yo‘riq, nutq, kiyinish qobiliyati, halol rizq kabi ne’matlarni nazarda tutganlar. Bu oyat asosida inson o‘zini hayvonga o‘xshatmasligi lozim, chunki Alloh insonni hayvondan ustun qilgan.


B) O‘zini boshqalarga o‘xshatish (tashabbuh) haqida hadis

"Kim bir qavmga o‘xshasa, u o‘sha qavmdandir" (Abu Dovud, Libos: 4020).

Sharh: Ulamolar bu hadisdagi "tashabbuh" ni faqat diniy emas, balki xulqiy va madaniy jihatdan o‘xshashlik deb izohlaydi. Odam o‘zini hayvonga o‘xshatish orqali aslida insoniy fazilatlarini rad etgan bo‘ladi.


C) Fitratni buzish – harom amallardan biri

وَلَآمُرَنَّهُمْ فَلَيُغَيِّرُنَّ خَلْقَ اللَّهِ

(Shayton dedi:) "Ularni albatta buyuraman, shunda ular Allohning yaratganini o‘zgartiradilar" (Niso surasi, 119-oyat).

Tafsiri: Ibn Kasir rahimahulloh va boshqa mufassirlar bu oyatni fitratni buzish – jinsni o‘zgartirish, tabiiy xulqdan chiqish, o‘zini boshqa mavjudotga o‘xshatish sifatida talqin qilishgan. Kvadroberlik bu ma’noda insoniy fitratni o‘zgartirishga kiradi.


D) Fitna va ijtimoiy xavf

وَالْفِتْنَةُ أَشَدُّ مِنَ الْقَتْلِ

"Fitna qotillikdan battar" (Baqara surasi, 191-oyat).

Tafsiri: Qurtubiy bu oyatdagi "fitna"ni – ijtimoiy notinchlik, odamlar orasida g‘alayon chiqish, ularning tinchini buzish deb tushuntirgan. Jamoat joyida o‘zini hayvon kabi tutish aynan mana shu fitnaga olib keladi.

Kvadroberlik tashqi tomondan zamonaviy "subkultura" bo‘lib ko‘rinsa-da, aslida bu harakat yoshlar orasida insoniylik sha’nini pastga tushiruvchi, fitratni buzuvchi, jamiyatda fitna chiqaruvchi va Islomiy qadriyatlarga ziddir. Ulamolar, tarbiyachilar, ota-onalar bunga qarshi ogoh bo‘lishi, yoshlarni bunday zararli yo‘nalishlardan kelajak avlodlarni ham ogohlantirishi va uzoq tutishi zarur.