Yurtimizda mehmon bo‘lgan muborak Ramazon ham oxirlab bormoqda. Solih amallarni yetarlicha qila olmagan mo‘min bandalar uchun imkoniyat tugadi degani emas ekan. Chunki amallar xotimasiga qarab belgilanishi ma’lumdir. Shuning uchun ham aziz yurtdoshlar, qolgan mana shu oz miqdordagi sanoqli kunlarni o‘zgacha g‘ayrat-shijoat bilan o‘tkazishga harakat qilaylik. Bu borada bizga mo‘minning asosiy quroli bo‘lgan duo yordam beradi.
Alloh taolo musulmonlarga ro‘zani farz qilgan oyatlarining so‘nggida mana bunday marhamat qiladi: “Bandalarim qachon sizdan Men haqimda so‘rasalar, (ayting) Men yaqinman, duo qiluvchi qachon duo qilsa, ijobat qilaman”. (Baqara surasi). Ro‘zadorning duosi shaksiz qabul qilinishi haqida Payg‘ambar (s.a.v.) ham bir necha hadislarda ta’kidlab o‘tganlar. Jumladan, ibn Umar (r.) rivoyat qilgan hadisda “Ro‘zadorning og‘iz ochish davrida qabul qilinadigan duosi bor”, (Nasoiy rivoyati) degan bo‘lsalar, Abu Hurayra (r)dan rivoyat qilingan hadisda “uch kishining duosini qaytarmaslik Allohning zimmasidadir: ro‘zadorni og‘iz ochguncha (qilgan duosini), mazlumni g‘olib kelguncha (qilgan duosini) va musofirni qaytib kelguncha (qilgan duosini)”, deganlar (Bazzor rivoyati). Yana bir hadisda ul zot marhamat qiladilar: “Ramazonda Allohni ko‘p yod etuvchi mag‘firat qilinadi va bu oyda Allohdan so‘rovchi quruq qolmaydi”. (Tabaroniy rivoyati). Bulardan ko‘rinib turibdiki, biz duo orqali katta-katta fazilatlarga erishishimiz mumkin ekan. Ayniqsa, sizu-bizlar o‘tkazayotgan damlarda Alloh taolo iltijolarni qaytarmasligini untmasligimiz kerak ekan.
Diyorimizdagi ko‘plab masjidlarda Ramazon sharofati bilan boshlangan Qur’on xatmlari davom etmoqda. Bu ham bizlar uchun yana bir fursat demakdir. Chunki Imom Bayhaqiy Anas (r) dan rivoyat qilgan hadisda Nabiy (s.a.v.): “Har bir xatmning mustajob duosi bor”, deganlar. Ushbu hadis boshqa o‘rinda mana bunday lafz bilan keladi “Qur’on xatmida mustajob duo va jannatda bir daraxt bor”. (Bayhaqiy rivoyati).
Xullas, aziz aka-uka va opa singillar, modomiki Ramazon hali tugamagan ekan, biz uchun mustajob duolar imkoniyati bordir. Kelinglar, gunohlarimizni kechirilishi, farzandlarimizni baxtu-saodati, diyorimizni gullab-yashnashi uchun tunu-kun duolarda bo‘laylik, shoyadki Alloh taoloning baxtli bandalari qatori Rayyon eshigidan jannatiga kirsak.
Sayyidjamol Masayitov
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Savol: Chap qo‘lni orqaga qilgan holda, unga suyanib o‘tirish joizmi? Yoshi kattalar bu ishni “yomon” deb, qaytarishadi.
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Yo‘q, bu ish joiz emas. Yoshi kattalar bu ishni bejizga “yomon” deb, qaytarishmagan. Zero, bu makruh amal sanaladi. Bu haqda Sharid ibn Suvayd ismli sahobiy roziyallohu anhu shunday deganlar:
مَرَّ بي رسولُ اللهِ صلَّى اللهُ عليهِ وسلَّم وأنا جالسٌ هكذا وقد وَضَعْتُ يَدِي اليُسْرَى خلفَ ظهري واتَّكَأْتُ على أَلْيَةِ يَدِي فقال أَتَقْعُدُ قَعْدَةَ المغضوبِ عليهم
“Bir kuni Rasululloh sollallohu alayhi vasallam mening oldimdan o‘tib qoldilar. Men chap qo‘limni orqamga qo‘yib, qo‘limning kaftiga suyanib o‘tirgan edim. Shunda U Zot “G‘azab qilinganlarni o‘tirishi kabi o‘tirasanmi?”, deb tanbeh berdilar” (Imom Ahmad va Abu Dovud rivoyati).
Shunga ko‘ra faqihlar “Kishi xoh bir qo‘liga suyansin, xoh ikki qo‘liga suyansin, farqi yo‘qdir. Ya’ni, har ikkala holatda ham makruh bo‘ladi”, deganlar (“Mirqotul-mafotih” kitobi asosida). Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.