Saudiya Arabistoni Podshohligi Marokashdagi qadimiy Uqba bin Nafi' masjidi va unga tutash tarixiy shaharni qayta tiklashi orqali poytaxt Aglobid va Afrikadagi Islomning birinchi poytaxtini ham tiklash harakatida.
Hijriy 50-yilda qurilgan Uqba ibn Nafi' masjidi mahalliy musulmon xalqlar hayotida muhim o'rin tutgan. Uning maydoni 9700 kvadrat metrni tashkil qiladi. Bu noyob me'moriy durdona dunyodagi eng nafis islom yodgorliklaridan biridir.
Masjid eng qadimiy minoralardan biri ega bo'lib, balandligi 31,5 metr va u 3 qavatdan iborat. Mutaxassislarining fikricha, masjidda terak yog'ochidan o'yib yasalgan minbar mavjud bo'lib, u hijriy 3-asrga to'g'ri keladi. Shuningdek, masjidning o'ziga xos qadimiy bezaklari hanuzgacha saqlanib qolingan. Masjidning tashqi ko'rinishi uning qalin va baland devorlari tufayli ulkan qal'aga o'xshab ketishidan dalolat beradi.
Bu diqqatga sazovor Uqba bin Nafi' masjidi devorlarida yoriqlar borligi tufayli bino xavfli holatga kelib qolgan. Podshoh Salmon bin Abdulaziz Ol Saudning qayta tiklash loyihasi “Qeyrvan” masjidining oldingi jilosi va yorqinligini qayta tiklashga qaratilgan.
Bu loyiha 36 gektardan ortiq maydonni egallagan va 1988 yilda Birlashgan Millatlar Tashkilotining Ta'lim, fan va madaniyat bo'yicha "Yunesko" tashkiloti tomonidan Jahon merosi sifatida ro'yxatga olingan qadimiy Qeyrvan shahriga e'tibor qaratishni o'z ichiga oladi.
Saudiya Arabistoni Podshohligining Tunisdagi elchisi doktor Abdulaziz bin Ali as-Saqar Saudiya matbuot agentligiga bergan bayonotida Uqba bin Nafi' masjidini qayta tiklash loyihasi Saudiya va Tunis xalqalari orasini o'zaro bog'lovchi birodarlik munosabatlarining timsoli ekanligini ta'kidladi.
Saudiya Arabistoni hukumatining tarixiy masjid sifatida Islom dinida tutgan o'rnining yuqoriligi tufayli Uqba bin Nafi' masjidini qayta tiklash loyihasi qadimiy masjidlarni ta'mirlashdagi “Nigoh-2030” taraqqiyot loyihasining bir qismi sanaladi.
O'MI xodimi I.Ahmedov tayyorladi
O‘zbek tilining izohli lug‘ati”da: “Qurbonlik (arabcha so‘z)-qurbonlik; qurbon berish, fido qilish. Xudo yo‘lida qurbonlikka so‘yilgan yoki so‘yiladigan jonliq” deb izohlanadi.
“Qurbonlik” so‘zining istilohiy ma’nosi esa Alloh taologa qurbat, yaqinlik hosil qilish uchun so‘yiladigan jonliqdir.
Barchamizga ma’lumki, Islom dinida qurbonlik qilish vojib amaldir.
Alloh taolo “Parvardigoringiz uchungina namoz o‘qing va qurbonlik qiling” deydi. ( Kavsar surasi, 2-oyat).
Ushbu suraning tafsirida: “Kavsarni tafsirchilarimiz “ko‘p yaxshilik” deb aytishlari. bu esa payg‘ambarlik, Qur’on, hikmat, ummatning ko‘pligi, shafoat va Payg‘ambarimizga berilgan boshqa son-sanoqsiz yaxshiliklardan iboratdir.
Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam bunday marhamat qilganlar: “Qurbonlik qilinglar! Albatta, u otamiz Ibrohim alayhissalomning sunnatlaridir” ( Imom Abu Dovud rivoyati).
Albatta, qurbonlik qilishda Alloh taologa xolis e’tiqod bilan Uning amrini bajarib, roziligini qo‘lga kiritishni maqsad qilamiz. Qur’oni karimda bunday deyiladi: “Allohga (qurbonlik) go‘shtlari ham, qonlari ham yetib bormas. Lekin U zotga sizlardan taqvo yetar. Alloh sizlarni hidoyat qilgani sababli U zotni ulug‘lashlaringiz uchun ularni sizlarga bo‘ysundirib qo‘ydi. Ezgu ish qiluvchilarga xushxabar bering!” ( Haj surasi, 37-oyat).
Mana sanoqli kunlardan so‘ng Qurbon oyi ham kirib keladi. Bu oyda har birimiz Alloh uchun qurbonlik qilishni niyat qilib turibmiz. Alloh taolo niyat qilib turgan qurbonliklarimizni O‘z dargohida qabul aylasin!
Ruhiddin Akbarov,
O‘MIning Qashqadaryo viloyatdagi vakillik xodimi