Sayt test holatida ishlamoqda!
16 May, 2025   |   18 Zulqa`da, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:28
Quyosh
05:04
Peshin
12:24
Asr
17:25
Shom
19:39
Xufton
21:08
Bismillah
16 May, 2025, 18 Zulqa`da, 1446

Ming oylik ibodatga teng kecha

19.06.2017   108655   3 min.
Ming oylik ibodatga teng kecha

Ramazon oyida qalblarimizda o‘zgacha bir tuyg‘u, harakatlarimizda o‘zgacha bir samimiyat,  hayollarimizda Allohning  cheksiz rahmatidan umidvorlik, ibodatlarimizda o‘zgacha bir xushu’ bor.

Ne ne payg‘ambarlar oxiri zamon payg‘ambari Muhammad sollallohu alayhi vasallamning ummati bo‘lish  orzusida o‘tganlar. Chunki Rasuli akram sollallohu alayhi vasallamning ummatlariga Allohning cheksiz marhamatlari bisyor.

Allohning ana shunday ne’matlari ichida Ramazon oyi va unda ming oydanda yaxshiroq bo‘lgan Qadr kechasining fazli biz ummatlarga berilgan bebaho boyligidir.

Rasuli akram sollallohu alayhi vasallam marhamat qilganlar: “Kimki Qadr kechasida imon-e’tiqod, qanoat va ishonch bilan tursa oldingi gunohlari kechiriladi, kimki Ramazon ro‘zasini imon-e’tiqod va ishonch bilan tutsa, oldingi qilgan gunohlari kechiriladi”.

(Imom Buxoriy rivoyati).

 “To‘rt kechaning kunduzi ham kechasi kabi fazilatlidir. Allohu taolo bu kunlarda duo etgan kishining duosini rad etmaydi, ularni mag‘firat etadi va ular bu kuni mo‘l ehsonga ega bo‘ladilar. Bular qadr kechasi, arafa kechasi, barot kechasi, juma kechasi kunlaridir.” (Daylamiy)

Bunday   muborak vaqtlarda gunohlardan uzoq turish, toatlarni, ibodatlarni va har turli xayrli ishlarni ko‘paytirish kerak. Alloh taolo g‘animat qilib bergan vaqtning barokatini, hurmatini va sharafini  his etishimiz darkor.

Rivoyat qilinishicha, bir kuni Muso alayhissalom Alloh taologa nido qilib: “Iloho, sening yaqinligingni bilishni istayman”, - dedi. Alloh taolo: “Men Qadr tunida uyg‘oq bo‘lganlarga yaqindirman”, - dedi. Muso alayhissalom yana: “Iloho, sening rahmatingning orzusidaman”, - dedi. Alloh taolo: “Mening rahmatim Qadr kechasida miskinlarga rahm qilganlargadir”, - dedi. Muso alayhissalom: “Iloho, sirot ko‘prigidan yashindek o‘tishni istayman”, - deganlarida, Alloh taolo: “Qadr kechasida faqirlarga sadaqa berganlarni oldinroq o‘tkazaman”, - dedi. Muso alayhissalom nidolarini davom etib: “Iloho, jannat bog‘larida bo‘lishni va ularning mevasidan tanovul qilishni istayman”, - dedi. “Qadr kechasida tasbeh aytib, Meni zikr etish bilan mashg‘ul bo‘lganlar jannat bog‘lariga sazovor bo‘lishadi”, - dedi Alloh. Muso alayhissalom: “Iloho, do‘zaxdan najot topishni istayman”, - deganlarida, Alloh taolo “Qadr kechasida istig‘forni ko‘p aytganlar do‘zaxdan najot topadilar”, - dedi. Muso alayhissalom yana iltijo qilib: “Iloho, sening roziligingni topishni istayman”, - deganlarida, Alloh haq subhanahu va taolo: “Ey Muso, Mening roziligimni qadr kechasida ikki rak’at nafl namoz o‘qiganlar topadilar”, - dedi (“Zubdatul vo’izin” kitobidan).

Qadr kechasida ilm o‘rganish, Qur’oni karimni tilovat qilish, qazo namozlarini o‘qish, tasbeh, takbir, tahlil aytish,  sadaqa berish,   atrofdagilarga chiroyli muomalada bo‘lish boshqa  vaqtda qilingan ibodatlarga nisbatan ajri savobi ulug‘dir.

O‘zimiz, oila a’zolarimiz, farzandlarimiz va yaqinlarimizni ming oyning savobi yog‘ilib turadigan ushbu kechada yaxshiliklarga chorlab, ezgu amallar qilishga undashimiz darkor. Bemorlarni borib ko‘rish, nochorlarga yordam berish,  qalbni xursand qiladigan so‘zlar aytib, atrofdagilar ko‘nglini ko‘tarish ham savob amallardandir.

O‘zbekiston musulmonlari idorasi

Munira ABUBAKIROVA

 

Ramazon
Boshqa maqolalar

Masjidi Nabaviydagi 5 mehrob

14.05.2025   3828   3 min.
Masjidi Nabaviydagi 5 mehrob

Masjidi Nabaviy Madina shahrida joylashgan bo‘lib, Islom tarixidagi eng muqaddas joylardan biridir. Masjid Muhammad sollallohu alayhi vasallam tomonidan hijratning birinchi yilida, 622 yili barpo etilgan va musulmonlar uchun Makkadagi Masjidul Harom va Quddusdagi Masjidul Aqsodan keyingi uchinchi muqaddas masjid hisoblanadi. Masjidi Nabaviydagi mehroblar masjidning tarixiy va ma’naviy ahamiyatini aks ettiradi.

Mehrob – masjidda namoz vaqtida imom turadigan va qiblani ko‘rsatuvchi joy. Masjidi Nabaviydagi kengaytirishlar va qayta qurish jarayonlarida mehroblar o‘zgarib borgan. Masjidning dastlabki ko‘rinishi sodda shaklda bo‘lib, mehrob ham biror bir narsa bilan belgilanmagan. Keyinchalik, Umaviylar, Abbosiylar, Usmoniylar va Saudiylar davrida mehroblar naqshinkor san’at namunalari bilan bezatildi.

1. Payg‘ambar mehrobi. Mehrobi Nabaviy Masjidi Nabaviydagi eng muhim va asosiy mehrobdir. Mehrob Ravzada, Payg‘ambar alayhissalomning qabrlari va minbarlari orasida joylashgan. Payg‘ambar alayhissalom davrlarida U zot namoz o‘qigan joyda biror belgi bo‘lmagan, 707-710 yilda ilk bor Umaviy xalifasi Valid ibn Abdulmalik tomonidan bu joyga birinchi mehrob o‘rnatilgan.

Masjidda hozirgi shakldagi mehrob 1482 yilda Mamluk sultoni Qaytbey tomonidan qurilgan bo‘lib, keyinchalik Usmonlilar va Saudiya podshohi Fahd davrlarida ta’mirlangan. Mehrob tilla bilan qoplangan xattotlik yozuvlari va go‘zal naqshlar bilan bezatilgan.

2. Usmoniy mehrobi. Mehrobi Usmoniy hozirda ko‘p foydalaniladigan asosiy mehrob bo‘lib, Usmon ibn Affon roziyallohu anhu davrida 651 yilda masjid kengaytirilganidan qurilgan. Qibla devorining markazida joylashgan Usmon ibn Affon mehrobi o‘rnida dastlab belgi bo‘lgan.

3. Mehrobi tahajjud. Mehrob Payg‘ambar alayhissalom tahajjud namozini o‘qigan joyni bildiradi. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning tungi namozlarini Masjidi Nabaviyning ustunlaridan biri yonida o‘qir edilar. Keyinchalik bu ustun yonida mehrob qurildi, ammo so‘nggi yillardagi qayta ta’mirlash ishlarida olib tashlandi va uning o‘rniga Qur’oni karim mus'haflari uchun kitob javoni o‘rnatilgan.

4. Sulaymoniy mehrobi. Mehrobi Sulaymoniy Hanafiy mehrobi deb ham nomlanadi. Sulaymoniy mehrobi Ravzadan tashqarida, Payg‘ambar alayhissalom minbarlarining o‘ng tomonida joylashgan. Bu mehrob hanafiy mazhabidagilarning namozgohi bo‘lgan. 1532 yili Sulton Sulaymon I buyrug‘i bilan bunyod etildi.

5. Fotima mehrobi. Fotima rohiyallohu anho uylari yaqinida, tahajjud mehrobining janubida, Nabiy alayhissalom hujralari atrofida joylashgani, maqbara o‘ralgani bois mehrob ko‘rinmaydi.

Po‘latxon Kattayev,
TII Hadis va islom tarixi fanlari kafedrasi katta o‘qituvchisi.