Alloh taolo o‘z bandalarini doimo xayru saxovatli bo‘lishga buyuradi. Saxiylik insonga baxt-saodat keltiradigan va o‘zgalarning sevimli kishisiga aylantiradigan xislatdir. Mehr-muruvvat, hamjihatlik, saxiylik xalqimiz ardoqlagan, asrlar osha amal qilib kelayotgan go‘zal fazilat hamdir. Xayr-saxovat, saxiylik insonlar o‘rtasida mehr-oqibat rishtalarining mustahkamlanishiga, o‘zaro hurmat va totuvlikning ortishiga xizmat qiladi. Alloh taolo bunday marhamat qiladi: “Alloh yo‘lida mollarini ehson qiluvchilar (savobining) misoli go‘yo bir donga o‘xshaydiki, u har bir boshog‘ida yuztadan doni bo‘lgan yettita boshoqni undirib chiqaradi. Alloh xohlagan kishilarga (savobini) yanada ko‘paytirib beradi. Alloh (karami) keng va bilimdon zotdir” (Baqara, 261).
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “Kimki bir musulmonning dunyo qayg‘ularidan birini ketkazsa, Alloh uning qiyomat kunidagi qayg‘ularidan birini ketkazadi. Kimki dunyoda bir qiynalgan birodarining og‘irini yengil qilsa, Alloh taolo uning qiyomatdagi og‘irini yengil qiladi. Bir banda boshqa bandaga yordam qilsa, Alloh taolo unga ham yordam ko‘rsatadi”, deganlar.
Yuqoridagi oyat va hadislardan kelib chiqib, O‘zbekiston musulmonlari idorasi tasarrufidagi masjid imom-xatiblari homiylarni jalb etgan holda kam ta’minlangan, boquvchisini yo‘qotgan oilalarga, “Mehribonlik”, “Sahovat”, “Muruvvat” uylariga, ikkinchi jahon urush qatnashchilari va mehnat faxriylariga moddiy yordamlar ko‘rsatib kelinmoqda.
Jumladan, Surxondaryo viloyat Denov tumani imom-xatiblari tomonidan muborak Ramazon oyi munosabati bilan tumandagi kam ta’minlangan oilalarga va imkoniyati cheklanganlarga xayr-ehson qilindi.
Jizzax shahar “Qassoblik” jome masjidi homiylar tomonidan ko‘makka muhtoj oilalarni qo‘llab-quvvatlash maqsadida mahalladagi “Ko‘zi ojizlar jamiyati” tashkilotidagi a’zolarga qo‘y so‘yib, go‘shti tarqatildi. Mirzacho‘l tumani “Tojiddin o‘g‘li Abdulahad ota” jome masjidi hamda homiylar tomonidan kam ta’minlangan oilalar farzandlariga maktab o‘quv qurollari tarqatildi. Shuningdek, kam ta’minlangan oilalarning biriga davolanishi uchun yordam puli berildi.
Buxoro viloyati vakilligi tasarrufidagi masjid imom-xatiblari ham saxovatli ishga bel bog‘ladi. G‘ijduvon tumani Abduxoliq G‘ijduvoniy masjidi imom-xatibi Jo‘rabek Murodov ham yurtimizda bo‘layotgan sahovatli ishlarda o‘z hissasini qo‘shishni, kam ta’minlangan oilalarga yordam berishni maqsad qilib, G‘ijduvon tumanida yashovchi aholining kam ta’minlangan oilalariga oziq-ovqat mahsulotlari ehson qildi. Buning natijasida ko‘pgina oilalarning xursandchiligi va duolariga musharraf bo‘ldi.
Andijon viloyati Marhamat tumani bosh imom-xatibi Muhtorjon Sharofiddinov tomonidan Ramazon oyi munosabati bilan homiylarni jalb etgan holda imkoniyati cheklanganlarga nogironlik aravachasi hadya qilindi.
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Mushriklar muhim masalalarini “Dorun Nadva” deya atalmish kengashlarida hal qilsalar, ilk musulmonlar kengashadigan makon “Dorul Arqam” edi. Bu muborak uy Ka’baning g‘arbida, hozirgi kunda hojilar Safo bilan Marva o‘rtasida haj arkonlarini amalga oshiradigan juda gavjum joyda joylashgandi. Arqam Banu Maxzum qabilasidan bo‘lgan 16 yoshli makkalik yigit edi. Islomni qabul qilgan birinchi odamlardan biri bo‘lgan Arqam o‘z uyini xursandchilik bilan musulmonlarning yashirin yig‘inlari uchun taqdim etgan. Uch yil davomida Arqamning uyi musulmonlar uchun uchrashuv joyi bo‘lib xizmat qildi. Bu uyda Hamza, Ammor, Mus’ab, Suhayb va boshqa ko‘plab taniqli sahobalar (roziyallohu anhum) shahodat kalimasini aytganlar.
Ushbu muborak uy hazrati Umardek islomning zabardast siymolaridan birining hidoyat topganiga guvoh bo‘lgan. O‘shanda Arqamning uyida suhbatlashib o‘tirgan musulmonlarga: “Uyga Umar ibn Xattob qurollangan holda yaqinlashib kelyapti”, degan xabar keldi. Sahobalar sergaklanishdi, hazrati Hamzaning qo‘li beixtiyor qilich dastasiga yugurdi. Umar ibn Xattob uyga kirgach, Rasululloh sollallohu alayhi va sallam unga yaqinlashdilar va: “Ey Xattob o‘g‘li, Islomga kelsang bo‘lmaydimi?!” – dedilar. Bunga javoban Umar shahodat kalimasini aytib, islomni qabul qildi.
Shu voqeadan keyin musulmonlar Makkada emin-erkin yuradigan bo‘ldilar.
Arqam keyinchalik Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam bilan Madinaga hijrat qilgan ilk musulmonlardan edi. U yerda u islomiy jamiyat va davlatni yaratishda va mustahkamlanishida ishtirok etdi. Badr, Uhud, Xandaq va boshqa janglarning qatnashchisi, savodli odam edi. Shu sababdan Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning kotiblaridan biri bo‘lib, nozil qilingan vahiylarni yozgan.
Arqam o‘g‘li va yaqinlarining ehtiyojlari uchun vaqf qilgan, keyinchalik bir necha qo‘lga o‘tgan ushbu imorat o‘rta asrlarda Haramning kengaytirilishi munosabati bilan buzilgan va masjidga qo‘shib yuborilgan.
Arqam ibn Abu Arqam hijriy 54 yoki 55 yilda 80 yoshida vafot etadi. U zot Badr qatnashchilarining dunyodan eng oxirgi ko‘z yumganidir. Janozasi o‘z vasiyatiga ko‘ra sodiq do‘sti Sa’d ibn Abu Vaqqos roziyallohu anhu tomonidan o‘qilib, Baqi’ qabristoniga qo‘yilgan.
Yoqub Umar tayyorladi