Ro‘zadorlik mo‘minnig qalqonidir. Barcha dinlarda hatto ilohiy bo‘lmagan dinlarda ham ro‘za tutishlik mavjud. Ammo, Islom dinida ro‘za tutish qonun-qoidalari boshqa dinlarnikidan farq qiladi. Islom tarixidan ma’lumki, Qur’oni Karim Ramazon oyida nozil bo‘lgan. Shuning boisidan hurmat qozongan bu oyda mo‘minlar uchun yana bir tuhfa - ro‘za farz qilinib o‘n ikki oy ichidan Ramazon oyi eng sharafli oy sanaladi.
Ramazoni sharifda ro‘za tutishga qodir bo‘lgan baxtli mo‘minlar zikr bilan ham mashg‘ul bo‘lishsa ajrlar do‘li ostida qolishliklari tabiiydir. Ro‘zador inson yeb-ichish, jinsiy yaqinlik qilish kabilardan tiyilishi bilangina ro‘za ibodatini to‘kis ado etdi degan xulosa kelib chiqmaydi. Yolg‘on gapirish, g‘iybat qilish, janjallashish, chaqimchilik kabi illatlardan xoli bo‘lsagina ro‘za to‘la ado etilgan bo‘lib hisoblanadi. Xo‘sh bu illatlardan inson o‘zini qanday to‘laqonli himoya etishi yoki tiya olishi mumkin? Ularning davosi aniq agar ro‘zador zikr bilan band bo‘lsa, ana o‘shanda uni hech qanday yuqorida nomi zikr qilingan illatlar yo‘ldan ozdira olmaydi.
«Zikr» lug‘atda eslash, yodga olish, gapirish ma’nolarini anglatadi. Istelohda esa, Alloh taoloni yod etishga zikr deyiladi. Alloh taoloning ismi zotini, sifatlarini yod etish, hukmlari haqida gapirish, Qur’on tilovat qilish, Robbga iltijo qilish, duo qilish, Uni ulug‘lash, Unga hamd aytish, tavhid kalimasini aytish, ne’matlariga shukr qilish kabilar zikr hisoblanadi.
Rasululloh (sallalohu alayhi va sallam) aytdilar: «Sizga amallaringizning eng yaxshisi, eng tozasi, darajalaringizni eng ko‘p ko‘taradigani, sizlar uchun tillayu kumushni infoq qilishdan ham afzali, dushmanlaringizga yo‘liqib, ular bilan jang qilishingizdan ham yaxshisini aytaymi?» Sahobalar: «Ha, ayting», deyiishdi. U zot: «Allohning zikri», dedilar (Imom Ahmad va Imom Termiziy rivoyati).
Zikr bilan qalb ma’naviy ozuqa oladi, mehr-muravvatga to‘ladi, ma’siyatdan yiroq bo‘ladi shuning bilan birgalikda yaxshilikka oshno bo‘ladi.
Ibodatlar (namoz, ro‘za, zakot, haj) zikr qiluvchiga og‘ir kechmaydi. Zikr ibodatlarning eng afzali bo‘lishi bilan birga eng osoni hamdir. Shaytonlar zanjirband bo‘lgan oyda ro‘zadorning zikr qilishi eng mahbub amallardandir. Bu muborak oyda duolar ijobati, tavbalar qabul bo‘lishi, gunohlar avfi uchun belbog‘lashligimiz, qalblarimizni zikr ila poklashimiz lozim. Ro‘za ibodatini ado etayotgan ayni vaqtimizda kam sarmoya sarflab ko‘p daromad oladigan va tez boyiydigan tijoratchining holatidamiz. Shuning uchun har soniyasi oltindan qimmat bo‘lgan ro‘zador holimizda fursatni qo‘ldan boy bermaylik.
Abu Hurayra (raziyallohu anhu) Nabiy (sallallohu alayhi va sallam)dan rivoyat qiladilar: “Bir qavm o‘tirib Allohni zikr qilsa, ularni farishtalar o‘rab olishadi va rahmat qoplaydi. Ustilariga xotirjamlik tushadi. Alloh ularni O‘zining huzuridagilar, ya’ni farishtalar bilan eslaydi”.
Yana bir yuqorida nomlari zikr qilingan sahobadan rivoyat qilingan hadisi-sharifda: “Alloh duoingizni qabul qilishiga qattiq ishonib duo qiling. Va bilingki, albatta, Alloh g‘ofil va beparvo qalbdan duoni qabul qilmas”, deyiladi. Bundan ko‘rinib turibdiki, duoni shunchaki emas xushu va xuzu’ ila, duo odoblariga rioya etib, habibimiz Rasululloh (sallallohu alayhi va sallam)ga salovotlar aytib qattiq ishonch ila chin dildan duo qilsak ijobat bo‘ladi inshaaloh.
Hazrat Ali (raziyallohu anhu) Rasululloh (sallallohu alayhi va sallam)dan rivoyat qiladilar: “Toinki Muhammadga va Muhammadning oilasiga salovot yubormagunlaringizcha duolaringiz Allohdan to‘silib turaveradi”.
Muborak mohi ramazonda salovot aytishlik ham ro‘zador uchun ayni foydali holatdir. Duolar ijobatining sababchisidir.
Salmon Forsiy (raziyallohu anhu) Rasululloh (sallallohu alayhi va sallam)dan rivoyat qiladilar: “Albatta, Alloh taolo hayoli va saxiy zotdir. U zot bandasi Unga ikki qo‘lini ko‘tarsa, ularni bo‘sh qaytarishdan uyaladi”.
Shunday muborak bir oyda ro‘za ibodatini to‘kis ado etmog‘ligimiz, qalblarimizni isloh qilib zikrda bardavom bo‘lmog‘ligimiz barchamizga nasib etsin! Amallar tarozisida qilgan zikrlarimiz toshi og‘ir kelishligini Alloh taolo taqdir aylasin, Inshaalloh!
“Jo‘ybori Kalon” ayol-qizlar
o‘rta maxsus islom bilim yurti
o‘qituvchisi Munira Xo‘jayeva
1. Diniy ibodatlarni bajarish
1.1. Namozlarni o‘z vaqtida o‘qish. Ibodatlar ichida eng afzali – vaqtida o‘qilgan farz namozi sanaladi.
1.2. Ro‘za tutish. Qazo va nafl ro‘zalarni tutish. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Qish kunidagi ro‘za qiyinchiliksiz topiladigan g‘animat (o‘lja)dir”, deganlar (Imom Termiziy rivoyati).
1.3. Qur’on o‘qish. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Ummatimning eng afzal ibodati Qur’onga qarab tilovat qilishdir”, deganlar. Qur’onni yoddan o‘qishdan ko‘ra, unga qarab o‘qish afzaldir. Chunki Qur’onga qarash ham ibodatdir.
1.4. Tahajjud namozlarini o‘qish. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Farz namozdan keyingi eng afzal namoz tungi namozdir”, deganlar (Imom Muslim rivoyati).
1.5. Duo va zikrni ko‘paytirish. “...Allohni ko‘p zikr qiling. Shoyadki, zafar topsangiz” (Juma surasi, 10-oyat).
2. Oilaga yaxshilik qilish
2.1. Ota-onaga yaxshilik qilish. O‘z vaqtida o‘qilgan farz namozdan keyin eng afzal amal bu – ota-ona xizmatida bo‘lish sanaladi. Zero, “Robbingiz, Uning O‘zigagina ibodat qilishingizni hamda ota-onaga yaxshilik qilishni amr etdi” (Isro surasi, 23‑oyat).
2.2. Farzand va ahli ayolga xursandchilik ulashish. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Sizlarning yaxshilaringiz o‘z ahliga yaxshi muomala qilganingizdir. Men o‘z ahliga yaxshi muomala qiluvchirog‘ingizman”, deganlar (Imom Termiziy rivoyati).
3. Ilm olish, kitob o‘qish
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Ilm talab qilish har bir musulmon zimmasiga farzdir”, deganlar.
4. Tafakkurga vaqt ajratish
Hasan rahmatullohi alayh aytadilar: “Bir soat tafakkur qilish bir kechani bedor o‘tkazishdan yaxshidir”.
5. Muhtojlarga yordam berish
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Kim bir mo‘minning bitta dunyoviy tashvishini aritsa, Alloh taolo uning Qiyomat kunidagi tashvishlaridan birini aritadi. Kim qiynalgan kishiga yengillik keltirsa, Alloh taolo unga dunyoyu Oxiratda yengillik beradi” (Imom Muslim rivoyati).
6. Silai rahm qilish
Dam olish kunlari qavm-qarindoshlar holidan hech bo‘lmasa telefon orqali bo‘lsada xabar olish uchun qulay fursat. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Kimni rizqi keng, umri uzoq bo‘lish xursand etsa, silai rahm qilsin (qarindoshlik rishtalarini mustahkamlasin)” (Imom Buxoriy, imom Termiziy rivoyati).
7. Sport bilan shug‘ullanish
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Kuchli mo‘min Alloh huzurida kuchsiz mo‘mindan yaxshiroq va mahbubroqdir”, deganlar.
8. Do‘st va yaqinlar holidan xabar olish
Hazrat Ali roziyallohu anhu aytadilar: Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni: “Qaysiki musulmon boshqa bir musulmonni ertalab ziyorat qilsa, to kech kirgunicha unga yetmish ming farishta salavot aytadi. Agar kech kirganida ziyorat qilsa, to tong otgunicha yetmish ming farishta unga salavot aytadi. Unga jannatda bir bog‘ bo‘ladi”, deb aytganlarini eshitdim (Imom Termiziy rivoyati).
Dam olish kunlaringiz xayrli va barakali o‘tsin!
Davron NURMUHAMMAD