Gilosning nodir xossalari
Gilos juda ham shirin va foydali meva ekanligi hech kimga sir emas. Ko‘pincha uni yangi uzib olingani iste’mol qilinadi, chunki undan pishirib tayyorlangan murabbo va boshqa ko‘rinishlardagi pishiriqlarda gilos o‘zining mazasi va foydali xususiyatlarini yo‘qotadi.
Gilos murabbosining shirinligi olcha murabbosidan qolishmasa ham, uy bekalari gilosdan kamdan-kam holda murabbo tayyorlashadi.
Foydali xossalaridan tashqari gilosda bitta katta kamchilik bor
— gilosni haddan tashqari ko‘p iste’mol qilingach, organizmda ortiqcha suyuqlik hazm bo‘lmay to‘xtab qolishi mumkin, natijada ertasiga ertalab inson o‘z tanasida shish paydo bo‘lganini kuzatishi mumkin.
Gilosning xuddi ana shu “kamchiligi” sababidan homilador ayollarni gilosni ko‘p miqdorda iste’mol qilishdan qaytarishadi.
Inson sog‘lig‘i uchun uchun gilosning asosiy foydalari:
1. Gilos qabziyat muammosini hal qiladi.
Chunki bu meva iste’mol qilingach, tanada ichaklar faoliyatini tezlashtirib yurgizadi va oqibatda modda almashinuvi me’yorda bo‘lishi ta’minlanadi.
- Pishiqchilikda gilos iste’mol qilinganda bolalarda ham, kattalarda ham immunitet mustahkamlanadi.
Shifokorlar pishiqchilik mavsumida meva va sabzavotlarni me’yorida to‘yib iste’mol qilishni tavsiya etishadi, bundan gilos istisno etilmaydi, chunki uning tarkibida juda ko‘p miqdorda organizmni turli infeksiyalardan himoya qiluvchi va yangi immun hujayralari o‘sib chiqishiga sabab bo‘luvchi vitaminlar mavjud.
3. KUNIGA 2-3 MAHAL BIR QISMDAN GILOS ISTЕ’MOL QILISH INSON QON TARKIBIDA XOLЕSTЕRIN MIQDORINI SЕZILARLI KAMAYTIRADI, shuningdek, xolesterin tugunchalari paydo bo‘lishining oldini oladi.
- ”Asabiy” "psoriaz" i "ekzema" kabi teri kasalliklarini gilos yordamida davolash mumkin. Bunday holda, kasallikni davolash jarayonida gilos yordamchi davolovchi vosita sifatida bu kasalliklardan tezroq forig‘ bo‘lishga yordam beradi, yolg‘iz uni iste’mol qilish kasallikdan to‘liq xalos eta olmaydi, shifokor belgilagan dori-darmonlarning o‘rnini to‘liq bosa olmaydi.
- Agar kishida gemoglobin miqdori pasaygan bo‘lsa yoki anemiya (kamqonlik) diagnozi qo‘yilgan bo‘lsa, gilos bu xastaliklardan qutilishda qo‘l keladi. Bunday kishi o‘zini gilos iste’mol qilishdan tiyishi yoki cheklashi foydali bo‘lmaydi, aksincha, uni bor-yo‘g‘i bir hafta davomida muntazam iste’mol qilib, gemoglobin miqdorini ko‘tarish va anemiyadan forig‘ bo‘lish mumkin.
- Erta toksikozni boshdan kechiruvchi homilador ayollar gilos iste’mol qilib bu noxush holatdan qutilishlari mumkin. Yuqorida aytib o‘tilganidek, shifokorlar tanada ortiqcha shish paydo bo‘lishining oldini olish va buyraklarni zo‘riqtirmaslik maqsadida gilosni haddan tashqari ko‘p iste’mol qilishdan qaytarishadi. Shu sababdan boshidan toksikozni kechirayotgan homilador ayollarga o‘ntacha gilos (bundan ko‘p emas) iste’mol qilishni tavsiya etishadi.
Qon bosimi oshib yuruvchi gipertonik xastaligi bor kishilar ham gilos iste’mol qilib, salomatliklarini yaxshilab olishlari mumkin.
Pishiqchilikda gilosni muntazam istemol qilib yurish arteriya bosimini bir me’yorda bo‘lib turishiga yordam beradi.
Jaloliddin Nuriddinov tayyorladi
25 may 2017 yil
Oldingi safdagi namozxonning beliga sajda qilish mumkinmi?
Savol: Biz tomonlarda qattiq yomg‘ir yog‘ib, Juma va ikki hayit namozlarida odamlar tashqarida namoz o‘qiy olmay, masjid ichiga tiqilib ketadi. Sunnatni almashib o‘qib olishadi, ammo farz namozda buning imkoni yo‘q-ku. Bu holatda qanday yo‘l tutiladi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Bu kabi uzrli hollarda ya’ni savolda zikr qilinganidek, Juma va ikki hayit namozlarida orqadagilar oldingi safdagi namozxonlarning bellariga sajda qilib, namozni ado etsalar bo‘ladi.
Buning kayfiyati shunday: Avvalgi safdagilar odatdagidek ruku va sajda qiladilar. Ularning orqasidagilar esa, rukuda imkon qadar egiladilar, so‘ng sajdada oldingi safdagi odamlarning orqa bellariga boshlarini qo‘yib, sajda qiladilar. Farzni shunday o‘qisalar, sunnatlarni savolda aytilgandek almashib o‘qib olaveradilar. Chunki belga sajda qilish zarurat tufayli joiz bo‘ladi. Sunnat namozni o‘qishda esa, bunday zarurat bo‘lmaydi.
Bundan tashqari, bu kabi uzrli holatlarda oldindagi odamning oyoqlari ustiga yoki o‘zining soniga ham sajda qilish mumkin. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.