Hazrati Ibn Umar roziyallohu anhudan rivoyat qilgan hadisi sharifda bunday deyiladi:
“Islom beshta ustun tepasiga bino bo‘lgan: Allohdan o‘zga iloh yo‘qligiga, Muhammad Allohning elchisi ekanligiga guvohlik berish; namozni barpo qilish; zakotni berish; Ramazon ro‘zasini tutish, Baytullohni tavof qilishdir;” (Imom Buxoriy va Imom Muslim rivoyati).
Alloh taolo inson zotini nima amalga buyurgan bo‘lsa, hammasida inson uchun foydalar bor. Ularning har biridan ko‘zlangan maqsad Allohning rizoligini topib uning rahmatiga yetishish ekani barchamizga ma’lum. Ammo Alloh taolo o‘z marhamati bilan ana o‘sha amallarni bajargan insonning jismiga ham foydalar yetkazib qo‘ygan. Yaqqol ko‘zga tashlanib turadigan, oddiy odamlar ham kuzatib bilish mumkin bo‘lgan xususiyatlarga to‘xtalamiz. Masalan, iymonli odamning yashashdan maqsadi aniq bo‘ladi. Shuning uchun har yerda dovdirab yurib, besamar hayot kechirmaydi. Tahorat olgan kishi pokiza bo‘lgani bois kasallik yuqtiruvchi bakteriyalardan omon bo‘ladi. Tanasini suv yuvib turgani bois qon aylanishi faollashadi. Namoz o‘qish bo‘g‘inlarda tuz yig‘ilishiga qarshilik qiladi, qon aylanishini yaxshilaydi. Zakot berish kishiga o‘zining qilgan ishidan mamnunlik bag‘ishlab kayfiyatini ko‘taradi, yurak kasalliklaridan, xafaqonlikdan asraydi. Hajga borgan odam sayohat ham qiladi.Sayohatning foydali jihati shundaki, bir joyda o‘tiravergan kishining ichiga yillar davomida shumlik, sershubhalik, badgumonlik va shularga o‘xshash illatlar yig‘ilib qoladi. Yo‘l yurgan inson esa, o‘zi sezib-sezmay ana shu illatlardan xalos bo‘lib, yengil tortib qoladi. Payg‘ambar sallallohu alayhi va sallamning safarga chiqish borasida aytgan hadisi shariflarining hikmati ham ana shunda namoyon bo‘ladi.
Ana endi ro‘zaning foydalari haqida tibbiyot mutaxassislari o‘tkazgan tadqiqotlarning xulosalari bilan tanishing:
Bu foydaning bir jihati igloterapiyaga ham o‘xshaydi. Igloterapiyaning mohiyati shunday ekanki, faol ishlab turgan hujayralarni igna bilan harakatdan to‘xtatib qo‘yib, yalqovlanib, o‘lish arafasiga kelib qolgan hujayralarni ishlashga majbur qilish ekan. Ro‘zada ham odam och yurgani bois tanasiga o‘n bir oy davomida yig‘ilib qolgan ortiqcha yog‘lar erib ishlatilib ketar ekan-da, odamning jismi ortiqcha yuklardan qutulib yengillashib qolar, o‘sha yog‘larning ostida o‘limini kutib yotgan bechora hujayralar yana faol ishlab ketar ekan.
Ana bizga Rabbimizning buyuk marhamati!
Robiya JO‘RAQULOVA tayyorladi.
Hayotda ba’zi yo‘qotishlar bo‘ladi — vaqt o‘tib, o‘rni to‘lib ketadi. Ammo shunday yo‘qotishlar bor-ki, ularning o‘rnini hech narsa to‘ldira olmaydi. Ana shunday bebaho ne’matlardan biri — ulamolardir. Bugun ular bizning oramizda bor, ammo ertaga bo‘lmasligi mumkin. Ular bitta-bitta ketishmoqda. Biz yesa, afsuski, ko‘p hollarda bu haqiqatning anglab yetmayapmiz.
"موت العالم موت العالم"
— ya’ni “Olimning o‘limi – olamning o‘limidir” degan mashhur ibora bor.
Yana shu mazmunda Imom Bayhaqiyning rivoyati keltiriladi:
"موت العالم مصيبة لا تُجبر، وثلمة لا تسد، ونجم طُمِس، موت قبيلة أيسر من موت عالم."
"Olimning o‘limi — tuzatib bo‘lmaydigan musibat, to‘ldirib bo‘lmaydigan bo‘shliq, so‘nib qolgan yulduzdir. Bir qabilaning yo‘q bo‘lishi, bir olimning o‘limidan yengilroqdir."
Chunki olimlarning o‘limi bilan faqat bir inson emas, butun bir jamiyat ruhiy, ilmiy va axloqiy jihatdan zararga uchraydi, ma’nan qulab boradi. Aynan shuning uchun olimning o‘limi “olamning o‘limi”ga tenglashtirilgan.
Zero olimlar — faqat kitob o‘qib, dars beradigan odamlar emas. Ular — yo‘l ko‘rsatuvchi, haqqa chaqiruvchi, haqiqatni mudofaa qiluvchilardir.
Ular yillar davomida ilm o‘rganishdi, sabr bilan odamlarga yetkazishdi, o‘z hayotlarini ummatga bag‘ishlashdi. Endi esa, bitta-bitta o‘tib ketishyapti...
Kecha Abduqahhor domla Shoshiy (1969-1987 yillar – O‘rta Osiyo va Qozog‘iston musulmonlari diniy boshqarmasi Xalqaro bo‘limi mudiri, 1969-1982 yillar – Buxorodagi Mir Arab madrasasi direktori, 1982-1987 yillar – Toshkent Islom instituti rektori) olamdan o‘tgan edilar.
Bugun esa yana katta musibat - yurtimizning zabardas ulamolaridan biri ustoz Ibrohimjon domla Qodirov vafot etdilar. Domla umrlarining oxirigacha masjidlarda imomlik qilib, din xizmatida bo‘lgan peshvolardan, yuzlab shogirdlarni tarbiya qilgan ustozlardan edilar. Ustozimiz Yorqinjon domla rahimahulloh ham aynan shu kishida tahsil olgan edilar.
Shunday ulamolar birma-bir o‘tib borishmoqda. Biz o‘tgan ulamolarimiz haqqiga duo qilib, hozirda hayot bo‘lib turganlarini qadrlariga yetishimiz kerak.
Ularning so‘zlariga quloq tutib ehtirom ko‘rsatish, aloqani mustahkamlab, imkon boricha ko‘proq foydalanib qolishimiz va farzandlarimizni ularga yaqinlashtirishimiz kerak.
Lekin biz ulamolarimizni tiriklik chog‘ida qadrlash o‘rniga, chetga chiqib olib, din, millat dushmanlari "tegirmoniga suv quyib" ulamolarni obro‘sizlantirayotganlar va bu orqali yurtimiz peshvolari bilan ommani bog‘lab turgan ipni uzib, musulmonlar birligini parchalayotganlar so‘ziga uchib qolyapmiz. Ularga ishonib, ulamolarimizning so‘zlariga quloq tutmay g‘iybat, tuhmat qilib, ranjitamiz. Vafot etganlaridan keyin esa tobutlarini talashib, yig‘lab-sixtab, pushaymon bo‘lib qolaveramiz.
Yorqinjon domla rahimahulloh bir suhbatlarida aytgan edilar:
“Ko‘rsangiz ko‘zingiz quvnaydigan, jannatning hidi kelib turadigan zabardas olimlar, ahli ilmlar bor. Tirikligida birov ikkita non olib xabar olmaydi. Olimlarni qadrlamaydi.... Vafotidan keyin esa aziz bo‘ladi. Tirikligida tekinga qilgan suhbatiga bir kilometr yurib bormagan odamlar, o‘lganidan keyin yuzlab kilometr masofalardan yo‘l bosib keladi. Ko‘tar-ko‘tar qiladi. Qadrlamabmiz, ko‘rishmabmiz, shu yerda shunday olim kishi bor ekan bilmabmiz, deb yuraveradi”.
Xullas, ulamolarni g‘animat bilaylik. Ular xalqimizga katta ne’mat, ne’matni qadrlamasak undan ajralish bilan sinalamiz. Keyingi pushaymon esa aslo foyda bermaydi.
Muhammad Zarif Muhammad Olim o‘g‘li