Junayd Bag‘dodiy hazratlari Bag‘dodda yashagan buyuk olim va avliyo edi. Bir kuni uning huzuriga soch-soqoli oqargan, beli bo‘kilgan bir qariya keldi va:
– Ey Junayd, meni muridlikka qabul et, sening shogirding bo‘lmoq orzusidaman, – dedi.
Junayd Bag‘dodiy hazratlari:
– Agar istaging rost bo‘lsa, seni shogirdlikka bir shart bilan qabul qilaman, – dedi.
Qariya undan:
– Sharting nima? – deb so‘radi.
Junayd:
– Men nima desam hech inkor etmasdan bajarishga so‘z bersang, seni shogird qilib olaman, – dedi.
Qariya:
– Bu shartni qabul etdim, – dedi-da qo‘llarini qovushtirib, Junayd Bag‘dodiy hazratlarining xizmatiga shay turdi.
Oradan yigirma yil o‘tdi. Bir kuni Bag‘dodiy hazratlari qariyaga:
– Ey oqsoqol, chiroqqa moy solib sozla, bugun oqshom birgalikda bir do‘stimning ziyoratiga boramiz, – dedi. Qariya chiroqni tayyorlab yoqqanidan so‘ng oradan bir oz vaqt o‘tib ular yo‘lga chiqdi. Tun zimisiton, yer balchiq-loy edi. Oldinda Junayd, orqada chiroqni ko‘tarib qariya borar edi. Bir oz yo‘l bosganlaridan so‘ng ularning qarshisidan bir odam chiqib qoldi va Junaydga:
– Ey Junayd, shu loy-balchiqli yo‘lda o‘zi arang yurib kelayotgan qariyaga chiroq ko‘tartirib qo‘yib unga aziyat berish sendek olim odamga yarashadimi? – dedi.
Junayd unga xitoban:
– Shayton aziyatda bo‘lmog‘i kerak – dedi.
Qo‘lidagi chiroq bilan shilta yo‘lda zo‘rg‘a yurib kelayotgan qariya murid qo‘lidagi chiroqni jahl bilan yerga uloqtirib:
– Ey Junayd! Sen mening shayton ekanimni bilarmiding? – deb so‘radi.
Junayd:
– Sening shayton ekaningni kelgan kuningoq bilgan edim, – dedi.
Shayton kelgan kunidan boshlab poylagan fursati hozir kelganini taxmin etib:
– Ey Junayd! Sen haqiqatan buyuk inson ekansan, seni faqat bir marta vasvasaga solish uchun eshigingda yigirma yil qullik qilib, zahmat chekdim. Ammo buni bajara olmadim, – deya uning qalbida kibr uyg‘otmoqchi bo‘ldi.
Allohning yordami ila shaytonning bu ustamonligini fahmlagan Junayd:
– Bu yerdan hoziroq daf bo‘l, mal’un! Qalbimga mag‘rurlik hissini solib, yigirma yil davomida bajara olmagan ishingni hozir bajarmoqchimisan, – deya shaytonning sharridan Allohga sig‘indi.
Junayd Bag‘dodiyning buyukligini qarangki, shaytoni la’inni yigirma yil ibodat qilishga majbur etibdi. Parvardigor bizni ham shaytonning hiylasidan shunday saqlanmoqni nasib aylasin!
Robiya JO‘RAQULOVA tayyorladi.
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Ibn Abbos roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi:
«Nabiy sollallohu alayhi vasallam:
«Kim subh kirganda «Subhanallohi hiyna tumsuna va hiyna tusbihuun»ni to «va kazalika tuxrajun»gacha aytsa, o‘sha kuni undan o‘tib ketgan narsani idrok qiladi. Kim ularni kech kirganda aytsa, o‘sha kechasi undan o‘tib ketgan narsani idrok qiladi», dedilar».
Abu Dovud rivoyati.
Bu rivoyatda o‘qib yurish tavsiya qilinayotgan narsa «Rum» surasidagi uch oyat – 17, 18 va 19-oyatlardir. Ularni yodlab, o‘qib yurishga odatlangan odamlarga ko‘p narsa va’da qilinmoqda. Jumladan, o‘sha kun yoki tundagi o‘tkazib yuborgan yaxshiliklarning savobiga erishadi.
Mazkur uch oyatning ma’nolari va tafsiri bilan tanishib qo‘yaylik.
«Bas, tunga kirishingizda ham, tongga kirishingizda ham Allohni poklab yod eting» (17-oyat).
Allohni poklab yod etishdan murod tasbeh aytish. Tasbeh eng avvalo dilda bo‘lib, so‘ngra tilga ko‘chadi. «Subhanalloh» kalimasini takrorlash tasbeh aytish hisoblanadi.
«Osmonlaru yerdagi hamdu sano Unikidir. Oqshomda va peshinda ham (poklab yod eting)» (18-oyat).
Dunyoda barcha hamdu sano, maqtov Allohning O‘ziga xosdir. Sizlar Unga oqshom va Peshin paytlarida ham tasbeh aytingiz.
«O‘likdan tirikni chiqarur va tirikdan o‘likni chiqarur va yerni o‘limidan keyin tiriltirur. Shunga o‘xshash, (siz ham) chiqarilursiz» (19-oyat).
Ushbu oyatda har doim borliqda takrorlanib turadigan holat ajoyib uslubda bayon qilinmoqda. Bu dunyoda doimiy ravishda o‘likdan tirik, tirikdan o‘lik chiqib turadi. Har bir soniyada qandaydir o‘simlik quriydi, boshqasi urug‘dan chiqadi. Kimdir o‘ladi, kimdir tug‘iladi. Bu narsa yerda ham, ko‘kda ham, suvda ham takrorlanib turadi. Son-sanog‘iga yetib bo‘lmaydigan ushbu jarayonlarning har birini Alloh taolo amalga oshiradi.
«Hadis va hayot» kitobining 35-juzi