Sayt test holatida ishlamoqda!
22 Yanvar, 2025   |   22 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:20
Quyosh
07:43
Peshin
12:40
Asr
15:46
Shom
17:30
Xufton
18:47
Bismillah
22 Yanvar, 2025, 22 Rajab, 1446

Nima uchun suvni ikki marta qaynatib bo‘lmaydi

13.04.2017   22585   3 min.
Nima uchun suvni ikki marta qaynatib bo‘lmaydi

Qaynatilgan suvni yana qaynatish yoki hatto isitish nafaqat zararli, balki xatarlidir.

Vodoprovod suvi o‘zida — tuzlardan tortib minerallargacha juda ko‘p aralashmalardan tarkib topadi. Suv isitilib boshlanganda, uning kimyoviy tarkibi o‘zgaradi.

Bu o‘zgargan moddalar kishi organizmiga qayta isitilgan suv bilan tushib boradi.

Qaynatilgan suvni yana qancha marta qayta-qayta qaynatilgani sari uning inson salomatligi uchun zarari shuncha ortib boraveradi.

Bunday suvda inson salomatligi uchun eng zararli bo‘lgan mishyak, ftoridlar, nitratlar kabi moddalar hosil bo‘lib boraveradi.

Suvning bir marta qaynatilishi, uning turli mikroblardan toza bo‘lishi uchun kifoya qiladi.  Uni yana bir (yoki undan ko‘p) marta qaynatilganida, mavjud bo‘lgan foydali moddalarning  buzilishiga, zararli va xatarli birikmalarga aylanishiga yo‘l ochiladi.

Qayta qaynatilgan suvdagi zararli moddalarning inson uchun xatarli ta’siri:

  1. Mishyak

Butunjahon sog‘likni saqlash tashkiloti ma’lumotlariga qaraganda, inson salomatligi uchun eng katta xatarni aynan shu modda keltirib chiqaradi. Mishyakni juda oz va inson uchun zararsiz miqdorda vodoprovod suviga undagi zararli mikroorganizmlarni yo‘q qilish uchun qo‘shiladi.

Albatta qayta qaynatilgan suvdagi mishyak sababidan insonning o‘limi uzoq yillar bunday suvni muntazam ichishda davom etishidan kelib chiqishi mumkin, lekin gap shundaki, bu modda yig‘ma ta’sir qiladi. Buning oqibati esa, eng ayanchli bo‘lishi mumkin: periferik neyropatiyani, butun badandagi teri kasallikka chalinib shikastlanishini, oshqozon-ichak tizimi faoliyatining buzilishini, buyrak faoliyati buzilishini va saraton kasalliklarini keltirib chiqarishi mumkin.

  1. Ftor

Suv qayta qaynatilganida, undagi ftor birikmalarining bir qismi ftorid moddalarga aylanadi.

Garvard universiteti professorlarining bir necha o‘n yillik tadqiqotlari natijalari ftorid moddalar nevrologik faoliyatga salbiy ta’sir ko‘rsatishini va hatto yosh bolalarda aqliy qoloqlikka sabab bo‘lishi mumkinligini ko‘rsatdi, shuningdek, ular ayollarda bepushtlik kelib chiqishi xavfini kuchaytirishi mumkinligini ko‘rsatdi.

  1. Nitratlar

Bizning hayotimiz shunday ham nitratlar bilan to‘yingan — ular kundalik hayotda oziq-ovqat sanoatida konservantlar sifatida ishlatiladi.

Lekin ular yuqori temperaturada ishlov berish natijasida inson salomatligi uchun yanada xatarli tus oladi.

Qaynatish jarayonida nitratlar nitrozaminlarga aylanadi, bu moddalar esa, kanserogenlarga bevosita aloqadordir.

Buning oqibatlarini yetarli ravishda baholamaslik to‘g‘ri kelmaydi: tushinmasdan qilinadigan bunday zararli odat inson organizmida ichaklar, me’da, oshqozonosti bezi, jinsiy-peshob yo‘llari saratoni va leykemiyagacha olib borishi mumkin.

Jaloliddin Nuriddinov

13aprel 2017 yil

 

Tabobat
Boshqa maqolalar

Imom Muslimdan hadis rivoyat qilgan roviylar

20.01.2025   2728   4 min.
Imom Muslimdan hadis rivoyat qilgan roviylar

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

1. Ali ibn Hasan ibn Abu Iso Hiloliy (yoshlari imom Muslimdan katta)
2. Muhammad ibn Abdulvahhob Farro (shayxlaridan). Ammo Farrodan «Sahih»larida hadis rivoyat qilmaganlar.
3. Husayn ibn Muhammad Qabboniy
4. Abu Bakr Muhammad ibn Nazr ibn Salama Jorudiy
5. Ali ibn Husayn ibn Junayd Roziy
6. Solih ibn Muhammad Jazara
7. Abu Iso Termiziy («Jome’i Termiziy»da)
8. Ahmad ibn Muborak Mustamliy
9. Qozi Abdulloh ibn Yahyo Saraxsiy
10. Abu Sa’id Hotim ibn Ahmad ibn Mahmud Kindiy Buxoriy
11. Ibrohim ibn Is'hoq Sayrafiy
12. Saboqdosh do‘stlari Ibrohim ibn Abu Tolib
13. Ibrohim ibn Muhammad ibn Hamza
14. Faqih Ibrohim ibn Muhammad ibn Sufyon («Sahihi Muslim»ning roviylaridan)
15. Abu Amr Ahmad ibn Nasr Xaffof
16. Zakariyo ibn Dovud Xaffof
17. Abdulloh ibn Ahmad ibn Abdusalom Xaffof
18. Hofiz Abu Ali Abdulloh ibn Mahammad ibn Ali Balxiy
19. Abdurrahmon ibn Abu Hotim
20. Ali ibn Ismoil Saffor
21. Abu Homid Ahmad ibn Hamdun A’mashiy
22. Abu Homid Ahmad ibn Muhammad ibn Sharqiy
23. Abu Homid Ahmad ibn Ali ibn Hasnavayh Muqriy (zaif roviylardan)
24. Hofiz Ahmad ibn Salama
25. Sa’id ibn Amr Barza’iy
26. Abu Muhammad Abdulloh ibn Muhammad ibn Sharqiy
27. Fazl ibn Muhammad Balxiy
28. Abu Bakr ibn Xuzayma
29. Abul Abbos Sarroj
30. Muhammad ibn Abd ibn Humayd
31. Muhammad ibn Maxlad Attor
32. Makkiy ibn Abdon
33. Yahyo ibn Muhammad ibn So’id
34. Hofiz Abu Avona
35. Hofiz Nasr ibn Ahmad ibn Nasr.

Abu Amr Mustamliy aytganlar: «Bizga Is'hoq Kavsaj 251 yilda hadis yozdirdilar. Muslim tanlab yozardilar, men esa aytganlarini yozardim va davom etaverishlarini so‘rardim. Shunda Is'hoq Kavsaj Muslimga: «Siz musulmonlar orasida ekansiz, yaxshilik doim biz bilan birga», – dedilar».

Termiziy «Jome’»larida imom Muslimdan bittagina hadis rivoyat qilganlar («Ramazon boshlanishini bilish uchun sha’bonda oyni kuzatinglar»).[1]

Abul Qosim ibn Asokirga Abu Nasr Yunortiy shunday deganlar: «Menga Solih ibn Abu Solih daraxt po‘stlog‘iga yozilgan bir varaqni berdilar. Unda imom Muslim dastxatlari bilan Valid ibn Muslimdan eshitib yozib olgan hadislar bitilgan ekan».

Bu sanadi uzilgan, ishonchiz ma’lumot.

Ahmad ibn Salama aytganlar: «Abu Zur’a va Abu Hotimning sahih hadislarni bilishda imom Muslimni zamonalarining shayxlaridan ustun qo‘yishlarini ko‘rdim. Husayn ibn Mansurdan eshitishimcha, u kishi Is'hoq ibn Rohavayhning imom Muslim to‘g‘rilarida gapira turib, forscha bir so‘z aytganlarini eshitganlar. Uning ma’nosi – shu qadar ulug‘ inson bo‘lar ekan-da?!».

Ahmad ibn Salama aytganlar: «Muslim bir ilm majlisiga taklif etildilar. Unda bu kishi bilmaydigan bir hadis zikr qilindi. Uylariga borib, chiroqni yoqdilar-da, oila ahliga: «Huzurimga hech kim kirmasin», – dedilar. Bir payt: «Bizga bir savat xurmo hadya qilindi», – deyishdi. «Olib kiringlar», – dedilar. Xurmoni kiritishdi. Tong otguncha undan bitta-bittadan olib, o‘sha hadisni qidirishga tushdilar. Xurmo ham tugadi, hadis ham topildi».

Bu voqeani Abu Abdulloh Hokim ham rivoyat qilib: «Ishonchli do‘stlarimizdan birining aytishicha, o‘shandan keyin imom Muslim vafot etibdilar», – deganlar.

«Mashhur daholar siyrati» kitobidan

[1] 687-hadis.