Britaniya musulmonlar kengashi ma’ruzasida Angliya va Uelsdagi musulmonlar soni keyingi o‘n yil ichida milliondan oshgani aytilgan. Ma’ruzada ta’kidlanishicha, bu yerdagi musulmonlar soni 2001 yilda 1.5 mln. bo‘lgan, 2011 yilga kelib esa 2.7 mln.ga yetgan. Rasmiy ma’lumotlarga ko‘ra, Angliya va Uelsda aholining islomga kirishi boshqa yerlardagilarga nisbatan jadal borayotir. Buning ustiga musulmonlar o‘rtasida tug‘ilish katta va qariyalar soni ham kamchilik. Musulmon aholini boshqa aholi bilan qiyoslaganda boshqalarning beshdan biri 15 yoshdan kichik bo‘lsa, musulmonlarning uchtadan bittasi o‘n besh yoshdan kichikdir. Keksa avlod masalasiga kelganda, aholining boshqa vakillari 16 foiz bo‘lgani holda musulmon aholi 4 foizni tashkil etadi. Britaniya musulmonlar kengashi ma’lumotiga ko‘ra, musulmonlar 2011 yilda ham umumiy hisobda juda kamchilik bo‘lgan – umumiy aholining 20 foizini tashkil qilgan. Bu ko‘rsatkich britaniyaliklarning ommaviy ishonchiga zid keladi. Keyingi o‘tkazilgan tadqiqotlar ko‘rsatishicha, musulmonlar bundan to‘rt barobar ko‘p. Angliya va Uelsdagi musulmonlarning yarmi – mahalliy aholi vakillari va deyarli (73%) o‘zlarini britaniyalik deb hisoblaydi.
Britaniya musulmonlar kengashi ta’kidlashicha: “Ushbu ma’ruza musulmon aholini statistik nuqtayi nazardan o‘rganishga qaratilgan dastlabki tadqiqot ishidir”. Bundan tashqari, tashkilot vakillarining xabar berishicha, hukumat va siyosiy arboblar ma’ruzaning ayrim punktlariga e’tibor qaratishlari kerak. Ma’ruzada musulmon jamiyatining turar joy va ijtimoiy tengsizlik borasidagi muammolarini hal etish lozimligi aytilgan.
Buyuk Britaniya bosh vaziri Nik Klegg ma’ruzaga javoban: «Har bir inson kelib chiqishi va ijtimoiy ahvoliga qaramasdan teng huquqlilik va farovon hayot kechirishga haqli. Hech shubhasiz, Britaniya musulmonlari mamlakatning gullab-yashnashiga katta hissa qo‘shib kelmoqda. Ana shu tadqiqot sabab bo‘lib, biz ko‘plab insonlarni ish bilan, uy-joy bilan ta’minlash borasida hamkorlik qilamiz», dedi.
Diyorimizga ulug‘ ayyom kirib kelmoqda. Qutlug‘ Iydul Azho vatandoshlarimizni xayru saxovat, mehr-oqibat sari chorlaydi. Bu bayram chin ma’noda odamiylik ayyomi. Insonlarga mehr, o‘ksik ko‘ngillarga shodlik ulashish fursati.
Qalblari himmat va karam ne’matidan bobahra xalqimiz bu muazzam kunlarni boy bermaslik uchun fursatni g‘animat biladilar va savobdan bahramand bo‘lib qolishga harakat qiladilar.
Dinimiz ko‘rsatmalari, shariat hukmlarini ustivor tutgan qodir vatandoshlarimiz qurbonliklar qilib, Haqni rozi qilishga, haqdorlar ko‘nglini olishga intiladilar. Yaratganning rahmati yog‘ilib turgan damlarda duolar mustajob bo‘ladi. Alloh taolo o‘zining kalomida “Parvardigoringiz uchungina namoz o‘qing va qurbonlik qiling”, - deb marhamat qiladi.
Bu borada sarvari koinot sayyidimiz ibratlari o‘rinli. Oila a’zolarimizni yo‘qlash, qo‘shnilar holidan xabar olishda, miskinlarni sevintirish-u, xastalar ahvolidan ogoh bo‘lishda ularning hadisi muboraklari bizga nurli yo‘l, deymiz.
Amallar ko‘p. Ularga beriladigan savoblarning darajasi amalga qarab belgilanadi. Eng savobi ko‘p amal bu farz hisoblansa, boshqalarga yaxshilik ulashish undan keyingi o‘rinda turadigan ulug‘ ibodatdir!
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam muborak hadislarida boshqalarga qilinadigan yaxshilikni farzdan keyingi o‘rinda turishini bayon qilib shunday dedilar: “Farzlarni ado qilishdan keyingi o‘rinda turadigan Allohga eng suyukli bo‘lgan amal bu musulmoning qalbiga xursandchilikni kiritishdir”.
Shuning uchun Shayx Abdulloh Hoshim rahmatullohi alayh qozilikdan kelgan maoshning teng yarmiga shirinlik sotib olib, o‘zlari bilan olib yurar va har doim uchratgan bolaga shirinlikdan berib, uni xursand qilar edilar.
Ulug‘ kunlarda turibmiz. Har damni g‘animat bilishlik, bir birimizga saxovatda ibrat bo‘lishimiz savobli amallar ekanini his qilmog‘imiz lozim. Bu kunda isrofgarchilikdan xoli dasturxonlar yozish, borimizni boshqalar bilan bo‘lishishga intilishimiz darkor. Xayrni, yaxshilikni gunohga almashtirib qo‘ymaslik uchun ham uyg‘oq ko‘ngil bo‘lish talab etiladi.
Bugun muazzam kunlar og‘ushidamiz, dedik. Vatandoshlarimiz ulug‘ safarlarni ixtiyor etganlar. Ayni fursatlarda hojilarimiz Mino, Arofat vodiylarida, Muzdalifada – duolar qabul bo‘ladigan makonlarda, zamonlarda ibodatlar qilib, elu yurtga tinchlik, osoyishtalik so‘ramoqdalar. Bu duolar barakotidan diyorimiz ahliga qancha yaxshiliklar yetishadi, inshaalloh. Ibodatlar huzurini totgan odamlarning qalbi salim, ehsonu, muruvvatda peshqadam bo‘lishlari bu eng katta yaxshilik aslida. Hojilarimiz safar odoblarini tushunib, ulug‘ dargohlardan nasibador bo‘lib qaytadilar. Diyorimizga qaytganlaridan so‘ng esa yoshlarimiz ma’naviyatiga kamarbasta bo‘ladigan, Haq va haqiqat yo‘lida sidqidil xizmat qiladigan xolis Haq xizmatchilariga aylanadilar, degan umidimiz bor. Bunday ulug‘ ziyoratlar insonni qaysi yoshda bo‘lmasin, ezguliklarga xayrixox qiladi. O‘zgalar qalbini tushunishga, vatan va xalq manfaati yo‘lida sa’y-harakatga chorlaydi.
Bu kunlarning Yaratgan dargohidagi o‘rni musharraf. Hayit kechalarida duolar qabul bo‘ladi. Qurbonlik go‘shtlaridan nasibador oilalarga xursandchilik kiradi. Bu ehsonlar ortida ham mehr-oqibat, o‘zaro bag‘rikenglik maqsadi mujassam. Biz bu makonda yasharkanmiz, turli millatlar vakillari yagona O‘zbekistonning fuqarolarimiz. O‘zaro tenglik, adolat hukm surgan yurtda birodarlik, yaxshi qo‘shnichilik an’analarini qadrlab yashamoqdamiz. Mahallalarda hamkorlik bilan obodlik sari yo‘l ochilyapti. Vatanimiz kundan- kunga farovon, xalqimiz turmushi chiroyli bo‘lib boryapti. Bu ne’matlarga shukrona qilish, to‘g‘ri yo‘lda sobitqadam bo‘lish ma’rifatimiz, ma’naviyatimiz kamolidan darak beradi.
Xalqimizga saodat va sano ayyomi – Qurbon hayiti muborak bo‘lsin! Barchamizni Yaratgan xayru xursandchiliklar ustida bardavom qilsin. Vatanimiz tinch, yurtdoshlarimizning oilalari farovon bo‘lsin.
Xolmurod MAMAJONOV,
Farg‘ona shahar “Ummul quro” masjidi imom-xatibi