Sayt test holatida ishlamoqda!
26 Dekabr, 2024   |   25 Jumadul soni, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:22
Quyosh
07:48
Peshin
12:29
Asr
15:19
Shom
17:03
Xufton
18:23
Bismillah
26 Dekabr, 2024, 25 Jumadul soni, 1446

Azududdin Iyjiy

10.02.2017   4741   2 min.
Azududdin Iyjiy

Azududdin Iyjiy rahmatullohi alayh mashhur qozi, mutakallim, faqih va lug‘atshunos , asha’riyya olimolardandir. Nasablari Abu Bakr Siddiq roziyallohu anhuga borib taqaladi. Sherozning Iyj shahrida hijriy 680-yilda (melodiy 1281-yil) tug‘ulgan.

Azududdin Iyjiy rahmatullohi alayhning ustozlari juda ko‘p bo‘lib bizga ma’lum bo‘lganlari:

  • Imom Bayzoviyning shogidi Shayx Zaynuddin Hinkiy rahmatullohi alayh. Ma’lumotlarga qaraganda Azududdin Iyjiy rahmatullohi alayhga bu ustozlarining ta’sirlari ko‘p bo‘lgan.
  • Shayx Imom Faxruddin Abulmakorim Ahmad ibn Hasan Jorburdiy rahmatullohi alayh. Faxruddin Abulmakorim rahmatullohi alayh Imom Bayzoviyning “Usulul fiqh” kitoblariga sharh bitgan. Imom Zamaxshariyning “Kashshof” tafsirlariga bir necha hoshiyalar bitgan va 746-yilda vafot etgan.

Azududdin Iyjiy rahmatullohi alayhdan ilm tahsil olgan shogirdlari ham ko‘p bo‘lgan, ulardan ba’zilari haqida quyda tanishamiz:

  • Imom Shamsuddin Muhammad Kirmoniy rahmatullohi alayh. 717-786-hijriy yilda yashab o‘tgan. O‘n ikki yil Azududdin Iyjiy rahmatullohi alayhga shogird tushgan. Shamsuddin Muhammad Kirmoniy rahmatullohi alayh “Sahih Buxoriy”ga bitgan sharhlari mashhurdir.
  • Imom Ziyouddin Abdulloh ibn Sa’dulloh Qazviniy rahmatullohi alayh.
  • Imom Alloma Sa’duddin Mas’ud ibn Umar Taftazoniy rahmatullohi alayh. 722-792-hijriy yillarda yashab o‘tgan.

Azududdin Iyjiy rahmatullohi alayh ko‘pincha Sultoniyya shahrida istiqomat qilgan edi. Fors davlatida hukmronlik qilgan Ilxoniylar sulosiga mansub podshox Abu Sa’iyd u zotni Sheroz shahriga qozi etib tayinlagan edi va biroz muddatdan so‘ng Qozul quzot darjasiga ko‘tarildi. Fors o‘lkasidagi Kirmonning amiri bilan o‘zaro nizoga kelib qolishdi va mansabidan olib tashlanib hibsda olindi. U kishining mol-davlati ko‘p bo‘lib ko‘p qismini ilm va uning ahli yo‘lida sarf qilar edi. U zot melod hisobda 1355-yili, hijriy hisob bo‘yicha 756-yilda Iyj shahridagi Duraymiyon qalasida vafot etdilar.

Azududdin Iyjiy rahmatullohi alayh bir necha yuksak unvonlar sohibidir. Quyida ulardan bir nechasini keltirib o‘tamiz:

  • Sharqning qozilar qozisi.
  • Shayxul ulamo.
  • Shayxush shofiiyya va boshqalar.

Azududdin Iyjiy rahmatullohi alayhning musannafotlari musulmonlar olamiga yetarlikcha qo‘llanma bo‘ldi ulardan  mashhurlari quydagilardir:

  • Al-Mavaqif fi ilmil kalom.
  • Javohirul kalom.
  • Al-Kavoshif fi sharhil mavoqif.
  • Al-Aqoid al-iddiya.
  • Uyunul javohir.
  • Al-Favoidul g‘iyosiyya fil ma’niy val bayan.
  • Buhjatut tavhid.
  • Ar-Risalatul a’dudiyya va boshqalar.  

Imom Buxoriy nomidagi Toshkent Islom Instituti

4-kurs talabasi Komilov Ilhomjon Ikromjon o‘g‘li

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Nabaviy qaytariqlar (3 qism)

25.12.2024   1335   1 min.
Nabaviy qaytariqlar (3 qism)

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qaytardilar:

  1. Quyosh chiqayotganda, toki nayza bo‘yi ko‘tarilmaguncha va asrdan so‘ng toki quyosh botgunga qadar namoz o‘qishdan qaytardilar.
  2. Hajr (arazlashish)dan qaytardilar. (Ya’ni, musulmonni boshqa musulmon birodaridan hajr qilishidan qaytardilar).
  3. Yangi tillani eski tillaga sotishdan qaytardilar.
  4. Sochni ba’zi yerini oldirib, ba’zi yerini qoldirishdan qaytardilar.
  5. O‘g‘rilashdan, hazfdan (ko‘rsatkich barmoqlari orasiga toshchani yashirib otishdan) qaytardilar.
  6. O‘lganlarni so‘kishdan qaytardilar.
  7. Itga narx qo‘yish, sotishdan qaytardilar. (Izoh: Abu Hanifa rahimahulloh manfaati bo‘lganlarini sotsa bo‘ladi deganlar. Ba’zi ulamolar faqat ov itlarini sotish joiz deganlar).
  8. Meshning og‘zidan suv ichishdan qaytardilar.
  9. Zakarni o‘ng qo‘l bilan ushlashdan qaytardilar.
  10. O‘ng qo‘l bilan istinjo qilishdan qaytardilar.
  11. Ayollarni janozaga ergashishdan qaytarganlar.